به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی فرهنگستان هنر، آیین «روز جهانی موزه» و تقدیر از موزه‌داران برتر به همت کمیته بین‌المللی موزهها (ایکوم) و با همکاری فرهنگستان هنر، عصر روز گذشته (شنبه ۲۸ اردیبهشت) در تالار ایران فرهنگستان هنر برگزار شد.
در این مراسم که با حضور علی‌اصغر مونسان، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری؛ علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر؛ سید محمد بهشتی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر؛ سید احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران؛ محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری؛ محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری؛ احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران؛ علیرضا قاسم‌خان، عضو گروه سینمای فرهنگستان هنر؛ محمد سجاد یارزاده؛ سرپرست معاون پژوهشی فرهنگستان هنر؛ مسعود ناصری، مدیرکل امورهنری و ... برگزار شد؛ از تعدادی از موزه‌داران برتر و فعالان حوزه موزه و موزه‌داری در کشور تجلیل شد.
* موزهها موسساتی چندوجهی از باب ایجاد گفتمان‌های جدید هستند
در ابتدای این مراسم علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، ضمن ابراز خرسندی از میزبانی این مراسم اظهار داشت: با توجه به قدمت تاریخی کشورمان و غنای آثار هنری، موزه و موزه‌داری در ایران از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای، برای معرفی بخشی از این میراث عظیم فرهنگی، برخوردار است.
وی در همین زمینه ادامه داد: کارکرد موزهها امروزه فراتر از آن چیزی است که در گذشته بوده و به عنوان موسساتی پویا، علاوه بر مکانی برای حفظ و عرضه آثار هنری، حلقه واسط بین آثار هنری و فرهنگ یک کشور با مردم سرزمین خود به‌شمار می‌آیند. به طور کلی موزهها موسساتی چند وجهی از باب ایجاد گفتمان‌های جدید هستند که همیشه در حال تبادل فرهنگ و هنر از بستر سنت به دنیای مدرن و معاصر هستند. می‌توان اذعان داشت آینده سنت و حفظ و اشاعه آن تا حدودی به عملکرد موزهها بستگی دارد.
سرپرست فرهنگستان هنر با اشاره به آثار هنری کشورمان در داخل و خارج از مرزهای جغرافیایی، خاطر نشان کرد: امروزه آثار هنری ارزشمند کشورمان و نسخ خطی فراوان آن زینت بخش مجموعه‌ها و موزه‌های زیادی در داخل و خارج از کشور هستند. چندین برابر آنچه از آثار هنری و نسخ خطی در داخل کشور داریم، در موزه‌های خارج از کشور نگهداری می‌شود. شاید در نگاه اول این امر برای ما خوشایند نباشد؛ اما از این منظر که این آثار زینت‌بخش موزه‌های جهان‌اند و این چنین فرهنگ و هنر ما را در اقصی نقاط جهان می‌گسترانند، بر خود می‌بالیم. کمتر نقطه‌ای در جهان را می‌توان یافت که آثاری از ایران در موزهها و کتابخانه‌های آن موجود نباشد.
اسماعیلی به رویکرد فرهنگستان هنر نسبت به این‌گونه آثار ارزشمند پرداخت و تصریح کرد: فرهنگستان هنر به نوبه خود نسبت به شناسایی و معرفی آثار هنری و نسخ خطی ارزشمند کشورمان در موزه‌های داخل و خارج از کشور اهتمام ویژه‌ای داشته است. با توجه به اینکه موزهها محل نگهداری نشانه‌هایی هستند که پژوهشگران آنها را به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ هنر رمزگشایی می‌کنند، فرهنگستان با شناسایی و معرفی این آثار در قالب کتاب‌های نفیس، همراه با تحقیق و پژوهش در خصوص آنها، گام‌های موثری در این زمینه برداشته است و برای این منظور با موزه‌های زیادی در داخل کشور مانند موزه‌های ملک، مقدم، ملی، هنرهای معاصر و ... و موزه‌های خارج از کشور چون: موزه‌های لهستان، مجارستان، بریتانیا، آلمان و ... همکاری داشته است.
وی سخنان خود را با قدردانی از موزه‌داران خصوصی به پایان برد و یادآور شد: از موزه‌داران خصوصی که به تنهایی بخش عمده‌ای از بار این حوزه را بردوش می‌کشند و خصوصا کسانی که امروز از شهرهای دور و نزدیک برای گرامیداشت این روز در اینجا حضور دارند، تشکر و قدردانی می‌کنیم.
* موزهها محلی برای اشاعه سنت‌ها و پیوند آن با آینده هستند
در ادامه این برنامه، علی اصغر مونسان، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، به سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: بیش از ۴دهه از نام‌گذاری روز جهانی موزه از سوی شورای بین‌المللی موزهها (ایکوم) می‌گذرد. طی این سال‌ها، نه‌تنها نگرش به اهمیت موزهها دستخوش تحول شده؛ بلکه موزهها از محل نگهداری اشیای فرهنگی‌ــ‌تاریخی به مکان‌هایی آموزشی و فرهنگ‌سازی تبدیل شده‌اند که به بهترین و زیباترین شکل ممکن زندگی بشر و دستاوردهای گذشته او را برایش روایت می‌کنند.
وی به کارکرد موزهها در جهت توسعه تعاملات فرهنگی پرداخت و تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه‌های مشترک از داشته‌های تاریخی و فرهنگی کشورها، گامی موثر در تحقق کارکردهای بین‌المللی موزه‌هاست. گامی که پاسخی به نیاز جهان امروز که همان توسعه صلح و دوستی از طریق گسترش تعاملات فرهنگی میان دولت‌ها و ملت‌ها به شمار می‌رود. طی این سال‌ها سازمان میراث فرهنگی با اعتقاد به چنین رویکردی در برگزاری نمایشگاه‌های متقابل با سایر کشورها تلاش مضاعف داشته است.
معاون رئیس‌جمهور به اهداف اساسنامه‌ای ایکوم اشاره و خاطر نشان کرد: موزه بر مبنای اساسنامه ایکوم، مکانی است که پژوهش، حفاظت و معرفی میراث‌فرهنگی، تاریخی و طبیعی، به‌صورت هم‌زمان و مستمر در آن انجام می‌شود و هدف آن مطالعه، آموزش و فراهم آوردن شرایط مناسب برای ارتقای سطح آگاهی عمومی از هویت و فرهنگ و زیست‌بوم است. همچنین از دیگر اهداف موزهها فراهم آوردن امکان بهره‌مندی بازدیدکنندگان برشمرده شده است. بدین ترتیب موزه، موسسه‌ای غیرانتفاعی و دائمی در خدمت جامعه و توسعه آن است که به روی عموم مردم باز است و امکان ارتباط عموم با این میراث را از طریق نمایش آن فراهم می‌آورد.
این مقام مسئول با تاکید بر شعار امسال موزهها بیان داشت: امسال شورای بین‌المللی موزهها شعار «موزهها به‌مثابه کانون‌های فرهنگی: آینده سنت‌ها» را انتخاب کرد که نشان دهنده دغدغه جدی درباره حفظ سنت‌ها و نقش موزه‌هاست. ضمن آنکه توجه ما را به تعریفی عمیق و همه‌جانبه از این مکان‌ها جلب می‌کند. بنابراین موزهها محلی برای اشاعه سنت‌ها هستند و مکان‌هایی هستند که این سنت‌ها را به آینده پیوند می‌زنند.
وی به اهمیت آموزش مباحث موزه‌ای در قالب درسی اشاره و تصریح کرد: بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که به‌زودی با وزارت آموزش‌وپرورش امضا خواهیم کرد، موضوع موزه و موزه‌داری به دانش آموزان آموزش داده خواهد شد و با این هدف امضای تفاهم‌نامه با وزارت آموزش‌وپرورش برای معرفی و شناساندن میراث‌فرهنگی و موزهها در قالب کتاب‌های درسی در دستور کار قرار دارد.
* فعالیت ۱۰۰ موزه خصوصی در ایران
در ادامه این مراسم محمدرضا کارگر، مدیر کل موزهها و اموال منقول تاریخی میراث فرهنگی، ضمن قدردانی از تمام همراهان موزهها و میراث فرهنگی گفت: امروز تلاش می‌شود تا از همه فرصت‌ها استفاده شود. خصوصا رسانه‌ها که انصافا این روزها در اختیار موزه و موزه‌داری قرار دارند و در این راستا اطلاع رسانی می‌کنند. امروز با رایگان بودن موزهها، فرصتی بود تا مردم بیشتر به موزهها مراجعه نمایند و رشد آمارهای بازدید هم نشان از همین امر دارد.
وی به رشد موزه‌های فعال در کشور اشاره کرد و افزود: موزه یک نهاد فرهنگی است و موزهها ولو کوچک می توانند با تمام دنیا در ارتباط باشند. امروز در کشور دارای ۶۸۰ موزه فعال هستیم و ۲۰۸ موزه در سال گذشته افتتاح شد که با چنین تفاسیری رشد ۲۰۰درصدی را در این‌زمینه شاهد بودیم.
کارگر یادآور شد: در سال ۹۱ کشور دارای ۴۶ موزه خصوصی بود، اما امروز بیش از ۱۰۰ موزه در این حوزه دایر شده است.
* تعریف موزه توسط «ایکوم» مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد
در ادامه این مراسم احمد محیط طباطبایی، مدیر ایکوم ایران، در خصوص برخی از فعالیت‌های ایکوم اظهار داشت: ایکوم ایران به همراه سایر نهادها سال پر باری را پشت سر گذاشت. دوره آموزش بین‌المللی مدیریت بحران در موزهها را با همکاری موزه دفاع مقدس، در سال گذشته برگزار کردیم. همچنین اجلاس «ایکوفوم» دومین رویدادی بود که سال پیش با همکاری سایر موزهها و نهادها و سازمان میراث فرهنگی و با حضور ۲۰ کشور در تهران برگزار شد.
وی به مشارکت سایر نهادها اشاره و افزود: شاید در ظاهر کتابخانه‌ها به عنوان موزه شناخته نشده باشند؛ اما از آنجا که نهادی هستند که از میراث فکری انسان‌ها حفاظت و آن را معرفی می‌کنند به عنوان نهاد موزه‌ای در آئین امروز شرکت کرده‌اند.
محیط طباطبایی به همراهی موزه ملی ایران، موزه علم و فناوری و سایر مؤسسات انتفاعی با مؤسسه ایکوم اشاره و عنوان کرد: در سال ۲۰۲۰ نیز موزه ملی علم و فناوری، اجلاس بین‌المللی و سالانه موزه‌های دانشگاهی را در تهران میزبانی می‌کند. امسال هم در اجلاسی که در کیوتو برگزار می‌شود، بار دیگر تعریف موزه مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد تا با تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جایگاه ویژه خود را حفظ نماید و موفق‌تر شود.
* موزهها اعتماد به نفس ما را بالا می‌برند
سید محمد بهشتی، عضو پیوسته و رئیس گروه معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر، یکی دیگر از سخنرانان حاضر در این مراسم بود که در خصوص عملکرد موزهها به سخنرانی پرداخت و خاطرنشان کرد: آیا موزه قرار است جایی باشد که چیزهایی را به یاد ما آورد یا اینکه تبدیل به فراموشخانه شود؟ آنچه امروز موزهها را تهدید می‌کند همین مسئله است که موزه باید یادخانه باشد.
عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه سخنان خود به شعار امسال ایکوم اشاره کرد و افزود: شعار امسال ایکوم برای این روز «موزهها به‌مثابه کانون‌های فرهنگی: آینده سنت‌ها» بود. سنت واژه‌ای است که ما مکرر می‌شنویم. حال سوال این است که سنت آن چیزی است که تجدد آن را نقض کرده است و در آن امتناع وجود دارد. در صورتی که سنت در طول تاریخ به عنوان شیوه آزموده است. سنت امتناع از نو شدن نیست. سنت ابتکار و خلاقیت شما را افزون می‌کند.
وی با اشاره به رویکرد موزهها خاطر نشان کرد: عملکرد موزهها باید به گونه‌ای باشد که هم به گذشته رجوع کند و ریشه‌های خود را حفظ نماید، هم متصل به آینده باشد. موزهها به ما نشان می‌دهند که در گذشته چگونه بودیم. هنرهای دوره قاجار تکرار هنر صفوی نبود، هنر صفوی نیز تکرار هنرهای ماقبل خود نیست. امروز اگر قصد تولید ثروت داریم، باید اعتماد به نفس خود را به دست بیاوریم و موزهها این را به ما نشان می‌دهند.
در این مراسم پیام «تسوتان تسوتکوفسکی» مسئول دفتر منطقه‌ای یونسکو و پیام مدیر دفتر منطقه‌ای یونسکو و رئیس ایکوم جهانی قرائت شد.
همچنین معرفی موزه‌های برتر کشور در سال ۱۳۹۷ و قدردانی از آنها، تجلیل از اعضای سابق هیئت اجرایی ایکوم، اجرای گروه موسیقی موزه صلح اصفهان، اجرای پرفورمنس و اجرای نمایش عروسکی از جمله برنامه‌های این مراسم بود.
هم‌زمان با برگزاری این مراسم، نمایشگاهی با عنوان «آینده سنت» با آثاری از پرویز تناولی، منیر شاهرودی فرمانفرماییان، بهزاد اژدری، مجید فداییان، بهداد لاهوتی، محمدرضا خلجی، مهدی شیراحمدی، سیدعلی سیدعلیخانی، اعظم حسین آبادی و حجت سالار محمدی در تالار‌های استاد لرزاده و استاد فرشچیان موسسه فرهنگی هنری صبا گشایش یافت.
انتهای پیام/
