«فکرت شعبان‌اف» کارشناس مسائل سیاسی و رئیس مرکز تحلیلی «مشاوران سیاست و اقتصاد بین‌الملل» در یادداشتی که در اختیار خبرنگار دفتر خبرگزاری فارس در بیشکک قرار داد احتمال تکرار تحولات عراق و سوریه در آسیای مرکزی را بررسی کرد.
** خاورمیانه بزرگ؛ تفکری که هنوز زنده است
در این یادداشت آمده است: سازمان تروریستی
به دلیل ورود روسیه به سوریه، مواضع ایران و ترکیه و اقدامات چین در بازارهای مالی آسیای مرکزی پروژه‌های مذکور متوقف شدند اما هدف اصلی آنها هنوز عوض نشده است.
داعش به مراکز جدید منتقل می‌شود که طبق اطلاعات اولیه سرویس‌های امنیتی آمریکا در سوریه و عراق در صفوف داعش حدود 350- 400 هزار نفر حضور داشتند در حالی که رسانه‌ها رسما از هلاکت و بازداشت تنها 70- 80 هزار شبه نظامی خبر می‌دهند و این سؤال پیش می‌آید که 300 هزار نفر دیگر کجا رفتند؟
جواب این سؤال بسیار راحت است زیرا به غیر از تروریست‌های کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز و دیگر صفوف داعش پر از سربازان مزدور با تجربه از کشورهای مختلف از جمله کشورهای غربی هستند.
با توجه به ساختارهای موجود در منطقه، تبلیغات و سیاه‌نمایی برای نشان دادن تعداد داعشی‌ها بسیار راحت بود اما ظرفیت اصلی این سازمان تروریستی را نیروهای نظامی با تجربه و مقامات سرویس‌های اطلاعاتی تشکیل می‌دادند که هدف آنان اجرای پروژه «خاورمیانه بزرگ» و «افغانستان بزرگ» است.
** هشدار مقامات ایران و روسیه
در چارچوب پروژه‌های مذکور قرار است نظام کشورهای منطقه تخریب و فرصت‌های مناسبی برای ضربه زدن به ایران و روسیه ایجاد کنند تا فضای باز برای بنای ساختارهای جدید و وابسته به غرب تشکیل شود.
به طور رسمی تنها 2 کشور حضور داعش در افغانستان را تأیید کردند که مقامات ایرانی از جمله «حسن روحانی» رئیس جمهور جمهور این کشور و کارمندان عالی رتبه سرویس‌های امنیتی روسیه بارها از فعالیت‌های این سازمان افراطی در خاک افغانستان انتقاد کردند.
ایران و روسیه همزمان مانع و هدف اصلی پروژه‌های مذکور هستند و حامیان داعش دستوراتی را به تروریست‌ها در بخش ایجاد فضای ناامن در مرزهای آن کشور دادند.
به عنوان مثال تعداد حملات تروریستی در مرزهای ترکیه و سوریه و ایران افزایش یافته و به نوبه خود تروریست‌های فعال در مرزهای ایران و پاکستان بر نفوذ در بلوچ‌ها تمرکز می‌کنند.
هدف فعلی تروریست‌ها ورود به قلمروی کشورهای آسیای مرکزی است و برنامه آنان حداقل ضربه نظامی به روسیه و حداکثر ایجاد بی ثباتی در مناطق غربی چین با مردم مسلمان و ترک زبان می‌باشد.
در حال حاضر مدتی است برای ساخت پایگاه‌های نظامی، انتقال تجهیزات و اجرای برنامه‌های تبلیغاتی در کشورهای آسیای مرکزی فعالیت‌هایی انجام می‌شود.
علاوه بر این مراکز سیاسی، مالی و اقتصادی جهانی اقداماتی برای ایجاد بی ثباتی در کشورهای آسیای مرکزی از طریق حمایت از بحران‌های مختلف انجام می‌دهند تا ورود داعش به منطقه راحت‌تر باشد.
همین‌طور که گفته شد روسیه و ایران همزمان مانع و هدف پروژه‌های خاورمیانه بزرگ و افغانستان بزرگ هستند و ضربه محکمی به روسیه از طرف افغانستان، آسیای مرکزی، ایران و قفقاز برنامه‌ریزی شده است.
** آماده‌باش و همکاری تهران-مسکو
«مسکو» برای چنین سناریویی آماده است بنابراین تقویت ارتش روسیه در آسیای مرکزی، ناوگان این کشور در دریای «خزر» و فعالیت سرویس‌های اطلاعاتی تحت نظارت وزارت دفاع روس‌ها در قفقاز صورت می‌گیرد.
تمام این اقدامات برای خراب کردن پروژه‌های مذکور، زدن ضربه‌ها به تروریست‌ها و متوقف کردن افراط‌گرایان در مرزها یا حداقل در صورت وقوع بدترین سناریو ایجاد کمربند امن طبق تجربه «مسکو» در سوریه انجام می‌شوند.
روسیه تلاش‌های جدی برای جلوگیری از ورود افراط‌گرایان به قلمرو خود انجام می‌دهد.
همزمان ایران و روسیه برنامه‌های خود در بخش مبارزه با داعش را هماهنگ کرده و از طریق مذاکرات، تأمین مالی، ارائه تجهیزات نظامی و دیگر اقدامات به سمت تقویت روابط حرکت می‌کنند.
در واقع ایران و روسیه با گسترش اطلاعات درباره حضور داعش در افغانستان تلاش برای تقویت همکاری کشورهای منطقه در بخش مبارزه با تروریسم انجام می‌دهند.
** تقویت پروسه‌های بی‌ثباتی در منطقه
چند سال پیش در مطلبی با موضوع «آسیای مرکزی پایگاهی برای ایجاد بی ثباتی» برنامه‌های اولیه حامیان داعش را مطرح کردم که امروز آن برنامه‌ها به اجرا درامدند.
قبلا تاجیکستان و قرقیزستان را ضعیف‌ترین کشورهای منطقه اعلام می‌کردیم اما در حال حاضر پروسه‌های تضعیف قزاقستان و ازبکستان نیز شکل می‌گیرند ضمن اینکه تشدید بحران‌های اقتصادی، مبلغان سازمان‌های افراطی را نیز به موفقیت می‌رساند.
با در نظر گرفتن کمبود بودجه‌های دولتی ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان احتمال وقوع بی ثباتی تقویت می‌شود اما تمام پروسه‌ها تحت کنترل بازیگران خارجی قرار دارد.
پس از خراب شدن سیستم اقتصادی و مالی موضوع‌هایی مانند نفرت قومی مطرح و مبارزه برای قدرت آغاز می‌شود ضمن اینکه همزمان تلاش‌های افراط‌گرایان و ناسیونالیست‌های سازمان‌های ترک زبان تقویت می‌شود.
مرحله بعدی برنامه ورود به خاک روسیه و چین خواهد بود.
داعش از خاورمیانه در حال رفتن است و به عنوان مثال در حال حاضر تنها گروه‌های تحت تأمین مالی عربستان سعودی در سوریه ماندند.
** آماده‌باش تروریست‌ها در اروپا
تروریست‌های سابق داعش به زندگی عادی خود در آلمان، ترکیه، کشورهای لاتین و آسیای مرکزی بازگشتند آنها به راحتی در دانشگاه‌ها، مدارس، شرکت‌های خصوصی و دیگر مؤسسه‌ها کار می‌کنند اما این افراد با دریافت دستور حامیان خود از جمله سرویس‌های امنیتی آمریکا و دیگر متحدان آماده آغاز عملیات نظامی در هر منطقه جهان هستند.
روسیه مواضع نظامی خود در آسیای مرکزی را تقویت می‌کند زیرا کشورهای منطقه توانایی مخالفت با این اقدامات را ندارند ضمن اینکه ساختارهای امنیتی آنها به مسکو بسیار وابسته است.
سرویس‌های امنیتی روسیه افراط‌گرایان را به اتهام آمادگی برای انجام حمله تروریستی بازداشت می‌کنند.
** سناریوی افراط‌گرایان برای ورود به منطقه
تروریست‌ها خواستار حمله آشکار به مرزهای آسیای مرکزی نیستند زیرا در مرحله اول فعالیت مبلغان برای افزایش تعداد افراط‌گرایان تقویت شده تلاش‌ها برای ورود به سیستم دولت انجام می‌شود و تنها پس از آن حملات مسلحانه انجام می‌گیرد.
افراط‌گرایان نیز به خوبی تدابیر امنیتی در مرزهای روسیه را درک می‌کنند. ایجاد تنش‌های اجتماعی در داخل این کشور در فهرست اولویت‌ها قرار دارد.
داعشی‌ها شبه نظامیانی بی سواد و بی تجربه نیستند و در بین آنها افراد تحصیل کرده در دانشگاه‌های نظامی قرار دارند.
در مقایسه با ارتش‌های عراق و سوریه، ارتش قزاقستان، ازبکستان به ویژه تاجیکستان و قرقیزستان بسیار ضعیف هستند ضمن اینکه داعش برای ورود به آسیای مرکزی نیاز به 15 تا 30 روز زمان دارد.
همچنین تحولات در خاورمیانه نشان دادند که تروریست‌ها مشکلات جدی با کمبود، خرید و حمل‌ونقل سلاح ندارند.
داعش تجهیزات لازم برای انجام عملیات نظامی در شهرها و مناطق کوهستانی را دریافت خواهد کرد.
پروژه‌های ذکر شده به هر حال اجرا می‌شوند و ضربه اصلی را کشورهای آسیای مرکزی خواهند گرفت.
تصمیم اصلی بر عهده رهبران آسیای مرکزی است که چه زمانی باید مبارزه مؤثر با ریشه‌های افراط‌گرایی را آغاز کنند.
در مجموع مسئله اصلی منطقه جذب مردم به سازمان‌های افراطی و رشد نرخ فقر است اما مبارزه با فقر نیاز به انجام اصلاحات اساسی دارد. در حالی که برخی رهبران منطقه برای دفاع از منافع کشورهای دیگر تلاش می‌کنند.
انتهای پیام/ح
