آبیاری اقتصاد با هدایت سیل نقدینگی به سمت تولید

خبرگزاری فارس؛ نقدینگی حجم پول نقد در خارج از سیستم بانکی است که قابلیت تورم‌زایی دارد بدین معنی که چنانچه حجم پول نقد بالا باشد، قدرت خرید بالا رفته و باعث گرانی کالا یا خدمات می‌شود. بنابراین حجم نقدینگی باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد و در غیر این صورت، باعث تورم با رکود خواهد شد زیرا باید میزان نقدینگی در مقابل مقدار معینی از کالاها و خدمات تناسب داشته باشد و خارج از این سازوکار، نقدینگی باعث رشد سریع تقاضا برای کالاها و خدمات شده و اگر تولید همپای تقاضا افزایش نیابد، زمینه تورم در اقتصاد را ایجاد می‌کند. به همین دلیل، کشورها با مدیریت نقدینگی به نتایجی از جمله رشد تولید، کنترل تورم، کاهش بدهی‌های خارجی و ایجاد اشتغال دست می یابند.

بنا بر آمارهای رسمی، حجم نقدینگی در سال 92 حدود 600 هزار میلیارد تومان بود که این رقم با رشد 167 درصدی به رقم 1600 هزار میلیارد تومان در تیرماه 97 رسیده است. بر اساس این آمار، حجم نقدینگی در تیرماه 97 نسبت به تیرماه 96، حدود 20 درصد افزایش داشته است.

حجم بالای نقدینگی در کشور، توجه بسیاری از مسئولین را به هدایت نقدینگی جلب کرده است. به عنوان مثال، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره این موضوع گفت: «نقدینگی فی‌نفسه برای اقتصاد بد نیست، گرچه باید مدیریت شود اما اگر این نقدینگی به سمت بخش‌های مولد و واقعی اقتصاد حرکت کند می‌تواند نرخ رشد اقتصادی را افزایش دهد، اما اگر این نقدینگی به سمت بازارهای دیگر برود منافع ملی برای کشور نخواهد داشت...اگر نقدینگی به سمت تولید برود خلق ثروت می‌کند و به نفع اقتصاد است».

*راهکارهای هدایت نقدینگی

به صورت کلی، به منظور هدایت صحیح این نقدینگی و تبدیل تهدید به فرصت، دو راهبرد کلان پیش روی کشور وجود دارد. راهبرد اول افزایش هزینه فعالیت‌های غیرمولد از طریق سیاست‌های مالیاتی و راهبرد دوم، هدایت این نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد از جمله پروژه‌های کلان، عمرانی و زیربنایی است. در این خصوص دو اقدام قابل شناسایی است:

1) تعریف پروژه‌های مشخص و مولد برای کشور و هدایت نقدینگی به آن سمت. در این روش افزایش حجم نقدینگی به تورم شدید منجر نخواهد شد.

2) دولت با ابزار پایه پولی و تخصیص آن به زیرساخت‌هایی که بخش خصوصی حاضر به دخالت در آن نیست موجب توسعه کشور با خلق اعتبار مولد شود.

*اقدامات لازم برای کنترل نقدینگی

نقدینگی برای هر جامعه‌ای به‌منظور تحریک تولید و تقاضا لازم است و یک رابطه‌ای در اقتصاد وجود دارد که به میزان نقدینگی و میزان تولید ملی اشاره می‌کند. نقدینگی زیاد به دو دلیل در جامعه خطرآفرین می‌شود که یکی سرعت بالای رشد آن نسبت به رشد اقتصادی و دیگری ورود به بازارهای غیرمولد است که در ایران مورد دوم نقش برجسته‌تری دارد؛ بنابراین برای کنترل نقدینگی مجموعه اقداماتی از جمله موارد زیر لازم است:

۱- پر ریسک کردن بازارهای غیر مولد همچون سکه، ارز، طلا، دلالی مسکن...و اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از معامله در بازارهای غیر مولد

۲- افزایش سودآوری در بازارهای مولد؛ بازارهایی که تاکنون به دلیل عدم ثبات اقتصادی و مشکلات ساختاری همچون حق بیمه قرارداد با ریسک بالایی همراه بوده است.

۳- کاهش نرخ بهره بانکی

۴- برخورد با متخلفان اصلی همچون بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری که با افزایش نرخ بهره به افزایش نقدینگی غیرمولد دامن می زنند.

در واقع، در صورتی که حجم عظیم نقدینگی موجود به سمت تولید و صنعت هدایت شود و از دو جهت حائز اهمیت است؛ الف- اگر به ازای این نقدینگی کالا و خدمات تولید شود، در نتیجه حجم تولید افزایش می‌یابد و به این صورت بخشی از اثر نقدینگی را خنثی می‌کند و ب- در صورتی که این نقدینگی به سمت تولید هدایت نشود سوداگران و سفته‌بازان با ورود به بازار و خرید و فروش مکرر دارایی‌هایی از جنس طلا، ارز و مسکن، سبب افزایش شدید قیمت این دارایی‌ها شده و در ادامه با یک وقفه زمانی تورم فراگیر در جامعه ایجاد می‌شود.

برای کنترل رشد نقدینگی در دولت‌های مختلف تلاش‌هایی صورت گرفته که ناموفق بوده است لذا آنچه لازم است قاطعیت دولت در کنترل و مسدودسازی بازارهای غیرمولد و هدایت نقدینگی سرگردان به سمت تولید در راستای تحقق الگوی اقتصاد مقاومتی در زمینه تولید و اشتغال است.

یادداشتی از مهدی درفکی

انتهای پیام/