به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل خبرگزاری فارس به نقل از واشنگتن پست، ماه می سال گذشته میلادی آمریکا تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را بازگرداند و این درحالی بود که متحدین اروپایی این کشور به شدت با این اقدام مخالف بودند. آمریکا به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و این درحالی بود که ایران توافق کرده بود در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی، از بخشی از برنامه هسته‌ای خود چشم‌پوشی کند.
تحریم‌های جدید آمریکا نه‌تنها شرکت‌های آمریکایی بلکه شرکت‌های اروپایی را نیز تحت تأثیر قرار داد و این درحالی بود که اروپا خواهان حفظ برجام بود. روز گذشته اروپا SPV را به طور رسمی اجرایی کرد که این مسئله امکان تعامل برخی شرکت‌های اروپایی با ایران را فراهم می‌کند. این مسئله می‌تواند عواقب بسیاری برای قدرت آمریکا و اقتصاد جهانی در بر داشته باشد.
طی ۱۰ سال گذشته آمریکا سلطه بلامنازعی بر نظام مالی جهانی داشت و این مسئله امکان اعمال فشار بیش از حد توسط آمریکا علیه کشورها و شرکت‌های خارجی را فراهم کرد. درواقع منشا این قدرت و سلطه آمریکا آمریکا از دو منبع بود؛ یکی نظام پرداخت دلار و دومی شبکه پیام‌رسان بین بانکی جهانی بنام سوئیفت.
شاهد آن هستیم که متحدین آمریکا در حال مقابله با یکجانبه‌گرایی این کشور و ایجاد یک نهاد در این راستا هستند که این مسئله می‌تواند شروعی بر ایجاد یک ساختار جایگزین علیه مبانی سلطه آمریکا بر نظام مالی بین‌المللی باشد. آمریکا با سوءاستفاده و استفاده ابزاری و تسهیلاتی از شبکه غیر مستقل نظام مالی جهان به شدت برای گسترش قدرت اقتصادی خود استفاده می‌کند. بسیاری از افراد تحریم را ابزار یک کشور برای محدود کردن دسترسی به بازار داخل، واردات و صادرات به اقتصادهای خود می‌دانند اما آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر فهمید که می‌تواند اقدامات بسیار بیشتری را در این زمینه اجرایی کند.
این کشور نه‌تنها دسترسی به بازار خود آمریکا را محدود می‌کند، بلکه دسترسی به بازار متحدین خود را نیز محدود کرده و حتی می‌تواند یک کشور را به طور کامل از نظام مالی جهانی اخراج کند. درواقع آمریکا امکان این اقدام را به دلیل نفوذی که در شبکه مالی جهانی دارد برای خود فراهم کرده است. دلار در مبادلات مالی بین‌المللی نقشی شاخص و مسلط را ایفاد کرده و این بدان معناست که مبادلات مهم جهانی از طریق نظام پرداخت دلار که این نظام نیز زیرنظر نظام بانکی و مالی آمریکاست انجام می‌شوند.
این مسئله برای آمریکا یک قدرت اعمال نفوذ خارجی بسیار بالا فراهم کرده است. این کشور می‌تواند بانک‌های خارجی را مجبور کند که به دستورات آمریکا عمل کنند؛ چراکه اگر آنها دستورات کاخ سفید را اجرا نکنند، یا با جریمه‌های سنگین مواجه شده و یا دسترسی آنها به نظام پرداخت دلار قطع می‌شود و این در حالی است که بانک‌های خارجی به شدت برای مبادلات خود به دلار و دسترسی به نظام پرداخت دلار نیاز دارند. همان‌گونه که وزیر خزانه‌داری سابق آمریکا می‌گوید سیاست‌های امنیت ملی آمریکا و نظام بانکی جهانی به میزان قابل توجهی با هم گره خورده‌اند و این بدان معناست که آمریکا می‌تواند با استفاده از این بانک‌ها بر کشورها و دیگر نقش‌آفرینان جهانی اعمال سلطه کرده و بدون آنها قدرت نفوذ آمریکا بسیار کم خواهد بود.
علاوه بر این آمریکا و متحدین این کشور از سوئیفت هم مانند یک سلاح استفاده کرده اند؛ چراکه این سیستم نقش بسیار مهمی در مبادلات مالی بین‌المللی ایفا می‌کند.
یکی از دلایلی که ایران را به سمت توافق هسته‌ای سوق داد، قطع شدن دسترسی ایران به سوئیفت به دستور اتحادیه اروپا و آمریکا بود و این مسئله بازگشت پول کالاهای صادراتی ایران به داخل این کشور را بسیار سخت کرده بود. مؤسسه سوئیفت در بلژیک واقع شده، اما تعداد زیادی از اعضای هیأت مدیره آن تحت نفوذ آمریکا هستند. سوئیفت به همراه نظام پرداخت دلار ابزار بسیار قدرتمندی است و برای آمریکا و متحدین این کشور در راستای رسیدن به اهداف امنیتی آنها فراهم کرده است.
دیگر کشورها نظیر روسیه و چین نیز نگران استفاده از این ابزار علیه خود هستند. قبلا آمریکا حساب ویژه‌ای روی حمایت متحدین اروپایی خود باز کرده بود و این مسئله بسیار مهم بود؛ چراکه این شرکای اروپایی نقش بسیار مهمی در نظام مالی جهانی بازی می‌کنند. لندن یکی از مراکز مالی بین‌المللی محسوب می‌شود و در عین حال پاریس و فرانکفورت نیز نقش به سزایی در این زمینه ایفا می‌کنند و درواقع اتحادیه اروپا توانسته است تأثیر خود بر نظام مالی جهانی را گسترش دهد. حالا آمریکا به عمد در حال اقدام علیه این شرکای اروپایی است و این کشورها را تهدید کرده است در صورتی که در برابر دستورات آمریکا علیه ایران تسلیم نشوند، اقداماتی را علیه آنها به اجرا می‌گذارد. آمریکا تهدید کرده است در صورتی که سوئیفت در منزوی کردن ایران از نظام مالی جهانی همکاری نکند، علیه این موسسه اقدام می‌کند.
سوئیتف اعلام کرده است در این زمینه با آمریکا همکاری خواهد کرد. در عین حال، یکجانبه‌گرایی آمریکا، اروپایی‌ها را به سمت ایجاد یک شبکه پرداخت جدید مستقل از آمریکا سوق داده است. این مسئله به آنها کمک می‌کند تا در برابر فشارهای آمریکا علیه ایران مقاومت کرده و در بلندمدت نیز می‌تواند زمینه ایجاد یک ساختار مالی جدید مستقل از آمریکا را که بتواند قدرت اقتصادی آمریکا را کنار بزند، فراهم کند.
درواقع داستان پس‌زمینه ایجاد SPV توسط فرانسه، آلمان و انگلیس و دیگر اعضای اتحادیه اروپا هم همین است. SPV یک نظام جایگزین برای شرکت‌های اروپایی در راستای تعاملی مالی با ایران فراهم کرده و آنها را در برابر تحریم‌های آمریکا مصون می‌کند. می‌توان گفت که به احتمال زیاد این ساختار مالی مستقل از آمریکا رشد خواهد کرد.
دویچه‌وله، رسانه معتبر آلمان، می‌گوید: در ابتدا اروپایی‌ها می‌خواهند از این کانال مالی برای فروش محصولات غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی به ایران استفاده کنند و این احتمال وجود دارد که این شبکه گسترش یابد. پرواضح است که برخی سیاست‌مداران اروپایی از جمله وزیر امور خارجه آلمان در کنار بسیاری از سیاست‌مداران فرانسوی به دنبال ایجاد یک ساختار جایگزین نظام‌های پرداختی کنونی خارج از کنترل آمریکا هستند و شاید این مسئله و ایجاد شبکه مالی برای ایران به ایجاد یک شبکه جامع مستقل برای اروپایی‌ها در راستای تعاملات مالی خارج از حوزه آمریکا منجر شود.
آمریکایی‌ها نگران هستند که SPV گسترش یافته و دیگر مبادلات تجاری در بر گیرد.
جرت بلنک، مقام سابق آمریکایی که اتفاقا نقش بسزایی در توافق هسته‌ای داشته است می‌گوید: این مسئله یک خطر جدی در میان مدت و بلندمدت علیه سلطه اقتصادی آمریکا بر جهان ایجاد خواهد کرد. SPV امکان ایجاد یک زیرساخت بانکی برای اروپا فراهم می‌کند که می‌تواند با مستقل شدن از آمریکا، نفوذ قابل توجه آمریکا در نظام بانکی جهانی که حتی برای کوچک‌ترین نقل و انتقالات آنها را به آمریکا وابسته کرده است، به شدت کاهش دهد.
مدت‌هاست که آمریکا از عدم استقلال اروپایی‌ها در حوزه بانکی به نفع خود و به عنوان یک سلاح بهره می‌برد.
مقامات بلندپایه آمریکایی مدت‌هاست که نگران هستند اگر آمریکا از این نفوذ خود با دقت استفاده نکند و از این نفوذ به صورتی خصمانه بهره ببرد، کشورهای دیگر را به سمت مقابله با آن سوق خواهد داد و این کشورها به سمت ایجاد جایگزین برای خود به جای ساختارهای تحت نفوذ آمریکا خواهند رفت. می‌توان ادعا کرد با توجه به آنچه گفته شد که این نگرانی آنها منطقی بوده است.
انتهای پیام/
