پول، رفیق‌بازی و نگاه به خارج محکوم به شکست است/ برای آب مروارید به اسپانیا می‌رفتیم+عکس و فیلم

خبرگزاری فارس از اصفهان- مریم نقدی و میثاق لیث‌صفار: بهمن امسال که بگذرد چهلمین بهار را در چله زمستان جشن می‌گیریم، جشنی که قرار است مردم، نتیجه همه آن‌چه نسل‌های گذشته برایش تلاش کردند و حالا به امانت به دست ما رسیده را در آن بازخوانی کنند.

استقلال، آزادی، عدالت و محوریت احکام اسلامی، حقوق مالکیت، توزیع عادلانه ثروت‌های ملی، محوریت قانون در امور و صدها موضوع اساسی و جذاب دیگری که نسل‌های قبل از ما گاهی به اسم مشروطه و در روزگار معاصر تکامل‌یافته‌تر با نام انقلاب اسلامی به دنبال تحقق آن بودند.

حالا این نهال به مرحله درخت تناوری 40 ساله رسیده که با میوه‌ها و ثمرات متنوعش در آستانه ورود به 40 سالگی دوم و ورود به نیم قرن دوم حیاتش است؛ جایی که فرصت مناسبی بود تا هر آنچه را به عنوان دستاورد فراهم کرده و هر آنچه که نیاز به بازنگری دارد را در سند 5 دهه آتی پیشرفت کشور بگنجانند.

امروز در آستانه این بهار در دل زمستان، فرصت مغتنمی است تا بی‌پرده و صریح به وضع گذشته، حال و آینده پرداخته و دیروز و امروز مقایسه شده تا برنامه بهتری برای فردا تهیه شود. اگر صراحت و جسارت نقد وضع موجود نباشد، وضع مطلوب دست‌نیافتنی است و هیچ کسانی بهتر از سرد و گرم چشیده‌های قبل از انقلاب 57 تا 40 سال بعد از این دستاورد عظیم، شایسته نشستن بر این کرسی نقد و نظر نیستند.

«ایران چهارده 44» فرصتی است که جوانان نسل سوم و چهارم انقلاب 57 در فضای رسانه تلاش دارند تا به اندازه سهمشان، نقشی در بازخوانی بایدها و نبایدهای این مسیر 40 ساله داشته باشند و هم پاسخ‌های مؤثری برای چراهای به جا مانده از این مسیر بیابند تا با نگاهی پربارتر طی طریق مسیر 5 دهه آتی آغاز شود.

بی‌پرده، صریح، جسورانه و البته با عقلانیت به سراغ پیشگامان انقلاب اسلامی رفته‌ایم تا هر هفته تا فرا رسیدن صدای چهلمین زنگ بهار انقلاب پرسش و پاسخ‌های تازه و راهگشایی مطرح شود. در شماره سوم و با توجه به اهمیت جامعه پزشکی و سلامت به سراغ پیشکسوت رشته پزشکی، استاد هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رفتیم که نقش فعالی در تحولات انقلاب اسلامی در سطح استان اصفهان داشته تا به عنوان یک پزشک، مدرس و آشنای به سطح جامعه علمی و پزشکی استان  و کشور از دستاوردهای بی نظیر و قصورات ممکن بگوید.

ابراهیم اسفندیاری خودش را این‌طور معرفی می‌کند: ابراهیم اسفندیاری اهل اصفهان محله مارنان(باغ دریاچه) و استاد علوم تشریح در دانشکده پزشکی اصفهان هستم. کودکی، دبستان و دبیرستان را در این محله گذراندم و بعد در دانشگاه پزشکی اصفهان پذیرفته شدم و درسم را تا سال 55 ادامه دادم، در این سال که دوره انترنی بود به خاطر فعالیت سیاسی توسط ساواک دستگیر محاکمه و به دو سال زندان محکوم شدم. دو سال محکومیت خود را یعنی از آبان سال 55 تا آبان 57 در زندان دستگرد گذراندم.

زمانی که از زندان آزاد شدم خیلی تعجب کردم چون دیدم انقلاب همه‌گیر شده بود؛ اگر قبل از رفتن به زندان درباره دستگاه شاهنشاهی با احتیاط صحبت و مخفیانه اعلامیه پخش می‌کردیم، آن زمان مردم در خیابان‌ها فوج فوج تظاهرات و مرگ بر شاه می‌گفتند، برای من بسیار عجیب بود که مردم در مدت دو سال بسیار تغییر کردند.

 طرحم را ادامه دادم و زمانی هم که فرصت می‌کردم در تظاهرات شرکت می‌کردم تا انقلاب پیروز شد، نهضت انقلاب بسیار عجیب و جالب بود و منشاء آن روح مسیحایی امام(ره) بود که به ملت دمید و این ملت را زنده کردند. در واقع امام(ره) ترس را ترساندند و ملت یکپارچه در مقابل دستگاه ستم شاهی ایستاد و شاه را بیرون کرد و امام(ره) مردم را دعوت کرد و مردم هم آمدند و همه چیز عوض شد.

فارس: با توجه به اینکه شما قبل از پیروزی انقلاب وارد دانشگاه آن هم علوم پزشکی اصفهان شدید، آیا امکانات آموزشی چه در سطح ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان برای همه اقشار فراهم بود؟ گاهاً در فضای مجازی شنیده می شود پیش از انقلاب امکاناتی مثل دادن تغذیه به دانش‌آموزان و... در مدارس بود، آیا این صحبت‌ها صحت دارد؟

اسفندیاری: قبل از انقلاب جامعه از یک فقر عمومی رنج می‌برد به طوری که مرگ و میر زیر یک سال حدود 250 در هزار بود، این رقم بسیار وحشتناک بود از هر 4 بچه‌ای که به دنیا می‌آمد یک بچه تا یک سالگی به دلیل سوءتغذیه، فقر تغذیه و اسهال و استفراغ از بین می‌رفت ولی در جمهوری اسلامی در اندک مدتی تحول بزرگی رخ داد.

سال 58 که فارغ التحصیل شدم و به عنوان پزشک در محمدآباد جرقویه مشغول به کار شدم؛ هر روز درمانگاه شلوغ و پر از مراجعه کننده بود به ویژه خانم‌هایی که با دو یا سه بچه مراجعه می‌کردند، خود مادر و بچه‌ها با کم خونی روبه‌رو بودند برای اسهال و استفراغ آن‌ها دارو می‌نوشتم و چند روز دیگر دوباره مراجعه می‌کردند، صف طولانی بیماران کم خون و اسهال و استفراغی تمامی نداشت واقعاً ناامید می‌شدم و پیش خود می‌گفتم چقدر نسخه بنویسم، چرا اسهال و استفراغ ریشه‌کن نمی‌شود.

 مشکل اول سوءتغدیه و فقر پروتئین و دوم آب آلوده آشامیدنی بود و آن هم ناشی از فقر بود، سال 68 یعنی ده سال بعد از آن به عنوان رئیس دانشگاه علوم پزشکی منصوب شدم و باید از درمانگاه‌ها سرکشی می‌کردم، گذر من به همان درمانگاه محمدآباد جرقویه افتاد، اتفاقاً پزشکی مقیم آلمان به ایران آمده بود و می‌خواست از اوضاع ایران آگاه شود؛ مرد خیری هم بود، ایشان گفتند من هم با شما می‌آیم به محمدآباد جرقویه رفتیم، دیدم پزشک نشسته و درمانگاه خلوت است و به‌ورز هم هست و خانمی با لباس تمیز و چادر مرتب همراه با بچه‌اش آمده، فرزندش نیز سرحال و رشد کافی داشت، پرسیدم خانم برای چی این بچه را آوردی؟ گفت، آوردم برای اندازه‌گیری قد و وزن و شاخص‌های رشد، من آن‌قدر خوشحال شدم که ظرف این ده سال جمهوری اسلامی چه کار بزرگی کرده که بیماری کم‌خونی و اسهال و استفراغ ریشه‌کن شده است، این امر نشان می‌دهد تحول عظیمی در ظرف مدت ده سال در بهداشت و درمان اتفاق افتاده است.

وزیر بهداشت کنیا هم یک بار همراه ما آمد خیلی تعجب کرد از تغییر و تحول در بهداشت و سلامت مردم. آن رقم شاخص مرگ و میر بچه‌های زیر یکسال که 250 بود، به 20 در هزار رسیده بود، وزیر کنیا پرسید شما ظرف ده سال چگونه به این شاخص رسیدید؟ گفتم آب آشامیدنی همه روستاها را بهداشتی کردیم. ما با آب و با تغییر زندگی مردم و رفع فقر و فلاکت تغییر عظیمی به وجود آوردیم.

در آن زمان دولت بازرگان اعلام کرد درآمد یک روز نفت را به خود استان‌ها می‌دهیم، منظور این‌که پول‌ها و نفت‌های غارت شده ما که آمریکا آن را صادر می‌کرد چیزی از آن برای ملت نبود ظرف همین چند سال پول نفت درست توزیع شد و وضع مردم درست شد و بسیاری از بیماری‌ها ریشه‌کن شد.

فارس: فکر نمی‌کنید روند پیشرفتی که در 10 سال طی شد اگر جمهوری اسلامی ایران هم نبود این اتفاق می‌افتاد؟

اسفندیاری: به هیچ وجه این حرف را قبول ندارم، خیلی از افراد این حرف را می‌زنند، باید مدیر دلسوز بر بیت‌المال حاکم باشد در همین جمهوری اسلامی در در دهه 70 در دوره اصلاحات یک بی‌احتیاطی یا از عمد بود یا نبود به دلیل سوءمدیریت، مجلس بیمه سرتخت را تصویب کرد یعنی هر مریضی بستری می‌شد مسؤول بیمه می‌آمد و می‌گفت شما بیمه شدید، بیمه قانون دارد شخص باید سال‌ها سهم بیمه را بدهد تا وقتی مریض شد بتواند از بیمه استفاده کند. در این طرح کلیه کسانی که بیمه نبودند و دچار یک بیماری سخت با هزینه سنگین می‌شدند از بیمه استفاده می‌کردند و یک قسط آن را پرداخت و آن را رها می‌کردند و دیگر اقساط نمی‌دادند و این چنین شد که ذخیره عظیم بیمه تأمین اجتماعی به غارت رفت.

طرح تحول سلامت در این دولت هم پشتوانه مالی نداشت، باز هم یک بار دیگر بیمه سلامت غارت شد. در حال حاضر دفترچه بیمه ارزشی ندارد و باید بیشتر از جیب پرداخت کنی، بیمه وضعیت اسفناکی دارد و این وضعیت ناشی از سوءمدیریت است، اگر فکر و مدیریت دلسوازنه و آگاهانه بر ملت حاکم نباشد ثروت‌ها یک شبه غارت می‌شود.

فارس: از قبل از انقلاب زمانی که دانشجو بودید وضعیت جامعه پزشکی چگونه بود؟ بیشتر پزشکان آن زمان هندی و فیلیپینی بودند و پزشک داخلی برای پوشش بیماران در نقاط مختلف کشور نداشتیم در این باره توضیح دهید.

اسفندیاری: قبل از انقلاب کشور پر از پزشکان هندی و بنگلادشی بود، ما خودمان پزشک کافی نداشتیم این‌ها ارز مملکت را می‌گرفتند و بیشتر اوقات به خاطرعدم داشتن توانمندی در صحبت و ارتباط کلامی، مشکلاتی به وجود می‌آمد. در آن زمان ورودی دانشگاه پزشکی 50 نفر بود، جمهوری اسلامی ورودی را به 300 تا 400 نفر افزایش داد و به طور انقلابی پزشک تربیت کرد به طوری که ظرف ده سال ما بی‌نیاز از پزشکان هندی، بنگلادشی و پاکستانی شدیم، جوان‌ها درس خواندند پزشک شدند و به کار گرفته شدند.

قبل از انقلاب برای یک عمل چشم آب مروارید افرادی که تمکن مالی داشتند به اسپانیا و لندن می‌رفتند اما در حال حاضر سیستمی به نام گردشگری سلامت در کشور داریم که هر کسی از خارجی‌ها درمان خوب و نسبتاً ارزان می‌خواهد به ایران می‌آید. یکی از مسؤولان وزارت بهداشت می‌گفت آماده‌ایم 30 درصد از تخت‌های‌مان را به گردشگری سلامت اختصاص دهیم. پزشکان ایرانی هم چه در داخل و خارج از همتاهای خود یک سر و گردن بالاتر هستند اما در قبل از انقلاب برای یک حاملگی به لندن می‌رفتند و کلی هزینه می‌کردند تا بچه‌دار شوند.

در حال حاضر بهترین امکانات حتی در شهرهای کوچک برای درمان ناباروری هست و این‌ها همه نشاندهنده رشد است، در سلول‌های بنیادی فوق‌العاده رشد کردیم، در حال حاضر هیچ بیماری نیست که مریض را برای آن باید به خارج بفرستیم و این تحولی بزرگی است و اگر نظام دلسوزی بر سر کار نبود این اتفاقات نمی‌افتاد.

فارس: اشاره کردید در دوران دانشجویی وارد کارهای مبارزاتی شدید، نگاهی که به دانشجویان رشته پزشکی هست این است که خیلی دانشجویان درس‌خوانی هستند و کاری به مبارزه و سیاست ندارند چه شد که وارد مبارزه شدید و آیا خانواده هشداری به شما نمی‌دادند که خطرناک است و ممکن است حتی جان خود را از دست بدهید؟

اسفندیاری: بالاخره هر جوانی که دین و قرآن و علمای راستین مانند امام خمینی(ره)که الگوی ما بود، را دوست دارد و به سراغ مبارزه می رفت، ما سخنرانی‌های امام را یواشکی گوش می‌کردیم و ایشان بی‌محابا به رژیم طاغوت می‌تاخت، در سخنرانی سال 42 گفتند از گرسنگی مردم دل ما خون است این سرمای زمستان 42 دل ما را خون کرد ما از گرسنگی خوردن مردم رنج می‌بریم فکری برای این ملت بکنید.

شاه یک غلام حلقه به گوش آمریکا بود و تمام درآمد نفت و استخراج و فروش آن دست آمریکا بود. یک بخور و نمیری بابت نفت به شاه می‌دادند و در این زمینه شاه هیچ اعمال سیاستی نمی‌توانست بکند و مقدار کمی به ملت می‌رسید، فقر و فلاکت و خفقان زیاد بود. ما به هیچ وجه در زمان شاه جاده دو باند و امکاناتی که الان در همین شهر اصفهان داریم، نداشتیم، جاده‌ها آسفالت نبود یک کوره راهی بین اصفهان و تهران با یک آسفالت فرسوده بود اما در حال حاضر زیرساخت‌ها درست شده و اتوبان‌های بسیاری در سطح کشور ایجاد شده است.

فارس: مردم به خاطر فقر و فلاکت انقلاب کردند و انگیزه‌های اقتصادی در آن دخیل بود؟

اسفندیاری: هم انگیزه‌های اقتصادی و هم دینی در انقلاب کردن مردم نقش داشت آن زمان به فرهنگ اسلامی مردم مرتب تهاجم می‌شد، مردم دین و فرهنگ‌شان را دوست داشتند وقتی می‌دیدند جوان‌ها در معرض انحراف هستند، رنج می‌بردند، وقتی در روزنامه‌ها به موازین اسلامی و حتی مقدسات توهینی می‌شد مردم خون‌شان به جوش می‌آمد، امام در تبعید در نجف بودند، مرتب هشدار می‌دادند و ملت را آگاه می‌کردند که شاه باید برود تا شاه بر سر کار است کشور، کشور نمی‌شود. بالاخره تک تک جوانان از دانشگاه و حوزه علمیه به پا خواستند و شروع به تظاهرات کوچک کردند و به تدریج این تظاهرات زیاد و ملت پیوست و قیام یک پارچه‌ای شد تا سرانجام خواسته امام(ره) محقق شد.

فارس: شما از کار مبارزاتی ترسی نداشتید که گرفتار ساواک شوید؟

اسفندیاری: ترس داشتم، اما امام(ره) این ترس را از بین برد، ایشان در سخنرانی سال 42 گفت، «چرا باید ما از شما بترسیم خداوند به ما وعده داده است فوقش ما را می‌کشید و آن اول یک زندگی راحت برای ما است، من سینه‌ام را برای نیزه‌های شما آماده کرده‌ام» این صحبت‌ها و جملات امام(ره) ترس را از ملت گرفت و ملت زنده شد و از این‌که تو سری بخورد نجات پیدا کرد.

امام(ره) به سیستم شاه فرمودند، «شما این جوانان را طوری تربیت نکردید که جوان بیاید وسط خیابان دستش را بلند کند و کشته شود و کشورش را نجات دهد» اما انقلاب این کار را می‌کند، این امر در سال‌های 56 و 57 محقق شد، جوانان به میدان آمدند و کشورشان را نجات دادند و امروز با همین مکانیزم سوریه، عراق و یمن از دهن آمریکا کشیده شد. ترس بسیار صفت بدی است هر کس ترسید دین مال و آبرویش از بین می‌برد.

 

فارس: پیش از انقلاب و بعد از انقلاب تغییراتی در نظام آموزشی کشور ایجاد شد، قبل از انقلاب هر دانشگاهی کنکور جداگانه برای خودش داشت، شما هم ابتدا دانشگاه شیراز قبول شدید بعد آمدید اصفهان، یک مقایسه اگر بخواهیم با امروز انجام دهیم به نظر شما نظام آموزشی آن زمان بهتر بود یا الان با توجه به اینکه امروز ایرادات اساسی بسیاری به نظام آموزشی وارد است، با وجود پیشرفت‌های علمی که در دنیا داریم شما چقدر این ایرادات را واقعی می‌دانید و اگر هم مشکلی است راهکار شما برای عبور از این مشکلات چیست؟

اسفندیاری: اینکه دانشگاه مستقل و موازینی داشته باشد و کنکور برگزار کند و بر اساس آن دانشجو بپذیرد خیلی خوب است، قبل از انقلاب هم کنکورهای جداگانه بود و بعد یکسان‌سازی شد، این اواخر مهارت‌های جواب دادن به تست را برای دانش‌آموزان محور کار قرار دادند و نه اینکه خود علم را و این یک آسیب است؛ بالاخره دولت هم فکر می‌کند باید از این آسیب نجات پیدا کند بنابراین زمینه را فراهم کرد تا دانش‌آموز به تدریج در طی سال‌ها رشد خوبی داشته و به مرحله علمی رسیده باشد تا توانمند شود و به دانشگاه بیاید نه با رشد بادکنکی با تست‌ها.

اگر کنکور را بردارند و یک روش پیشرفته و صحیح برای علم سنجی داوطلبان بگذراند که واقعا اطلاعات داوطلب را به خوبی تراز داده شود، بهتر است.

فارس: محتوای علمی دروس دانشگاه و مدرسه را چگونه می‌بینید؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که بسیاری از دروس به درد زندگی نمی‌خورد و ممکن است برای همان رشته تحصیلی هم به کار نیاید؟

اسفندیاری: دانش‌آموز و دانشجو باید رشد طبیعی علمی داشته و یک معیار صحیح علم‌سنجی باشد که اطلاعات داوطلب را اندازه‌گیری و وارد دانشگاه شود و دانشجو را از مشکلات فعلی کنکور نجات دهد.

توضیح: در گروه علوم تشریحی محل فعالیت ابراهیم اسفندیاری، وی دست به همین اقدام زدند که بعد از انقلاب سبب تحول در آموزش علوم تشریحی شد، «در زمینه آموزش نظری آناتومی، گروه علوم تشریحی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تحول را سی سال پیش با بازکردن گره کور روش ناکارآمد آموزش نظری آناتومی شروع کرد و با تغییر متون کتب درسی روند آموزش را از مطالب کسل کننده محض به مفاهیم کاربردی و بالینی تغییر داد که این تغییر با همکاری مسؤولان برد آناتومی منجر به تغییر متون درسی در کل کشور شد تا امروز شاهد افزایش انگیزه فراگیران و تسهیل یادگیری و  ماندگاری اطلاعات آناتومی در ذهن دانشجویان باشند».

 

 

فارس: می‌شنویم که دولت‌های کشورهای دیگر خدمات پزشکی رایگان را به شهروندان به ویژه برای تشویق  فرزندآوری خود می‌دهند. می‌توانیم مقایسه‌ای داشته باشیم از اینکه الان وضعیت خدمات پزشکی به مردم در مقایسه با کشورهای دیگر چگونه است و آیا این صحت دارد که در کشورهای دیگر دسترسی مردم به خدمات پزشکی آسان‌تر است و هزینه‌های کمتری را می‌پردازند؟

اسفندیاری: متأسفانه پزشکی ما یک حالت تجاری به خود گرفته است، در انگلیس خدمات پزشکی به این شکل است که کسی که مریض باشد چه کارگر و چه استاد دانشگاه و یا حتی پزشک باید به پزشک محله خود مراجعه کند. در کشورمان در روستا هر کسی مریض می‌شود به به‌ورز و مرکز بهداشت روستا مراجعه می‌کند و اگر به‌ورز و پزشک مرکز بهداشت نتوانست وی را درمان کند و احتیاج به خدمات تخصصی داشت مریض را به شهر یا مرکز استان برای مراجعه به پزشکت متخصص ارجاع می‌دهد، در انگلیس کاملا این روند برای روستاها و شهرها اجرا می‌شود اما در این‌جا هر کسی سرش درد می‌کند به برای یک سردرد ساده بالاترین متخصص مراجعه می‌کند.

در انگلیس نسخه‌ای که پزشک می‌نویسد چه متخصص و چه عمومی مریض به داروخانه می‌برد که 10 تا 12 مورد معافیت از پرداخت پول دارند مثلاً  اگر زیر 18 سال یا بالای 65 سال، دانشجو و یا سرباز باشد معاف از پرداخت است؛ در این کشور پزشکان متخصص و فوق تخصص اگر به حدی از درآمد رسیدند و بالاتر رفت باید 50 درصد مالیات دهند بنابراین پزشک برای ویزیت بیشتر تلاش نمی‌کند و وقت خود را صرف کار علمی و درس می‌کند و به ‌ویژه اینکه ویزیت درمان بدون نیاز و تجویز دارو و بدون نیاز به عمل جراحی است در حال حاضر در کشورمان به خاطر پول کسی بدون نیاز برای او عمل، آزمایش و انواع دارو رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن و MRI  نوشته می‌شود. یکی از مسؤولان وزارت‌خانه می‌گفت از هر هزار MRI حدود 900 تا بدون نیاز است یعنی این‌که پزشک وقت صرف بیمار و معاینه او نمی‌کند و هر کس مراجعه کند برای او آزمایش و یا رادیولوژی و سونوگرافی می‌نویسد که بسیاری از این‌ها حقیقی نیست.

فارس: خوب جمهوری اسلامی که برای حمایت از محرومان و مستضعفان روی کار آمده است، پس چه خدمات رایگانی به مردم داده‌ایم؟ 

اسفندیاری: دولت فعلی خدمات طرح تحول سلامت را یک برگ برنده برای خود تلقی می‌کرد که خدمات ارزان می‌دهد، وقتی خدمات ارزان به همه بدهیم 50 درصد سوءاستفاده می‌شود، باید به کسانی که استحقاق آن را دارند خدمات ارزان بدهیم و از کسانی که تمول مالی برخوردار هستند، هزینه گرفته شود، این امر سبب شد ذخایر کشور از دست برود؛ باید با عدالت خدمات و امکانات توزیع شود، خزانه بیمه سلامت با طرح تحول سلامت خالی شد، طرح بیمه سلامت بدون پشتوانه بود. یارانه هم ضرر بزرگی به کشور زد یارانه باید با عدالت توزیع شود و باید به کسانی که نیاز دارند داده شود اما به خاطر اخذ رأی به همه مردم داده شد و این سوء مدیریت است.

فارس: به نظر شما سوءمدیریت سبب شد که طرح تحول سلامت با شکست روبه‌رو شود؟

اسفندیاری: بله هیچ امکاناتی نباید به همه یکسان داد باید به قدر نیاز داده شود. اگر فکر مدبرانه و دلسوزانه بر سر بهترین قانون نباشد آن قانون به ضدقانون تبدیل می‌شود.

 

فارس: مگر نگفتید مدیران دلسوز سبب شدند در جمهوری اسلامی در دهه بعد از انقلاب پیشرفت چشمگیری داشته باشیم، پس از سال 65 تا 95 چه چیزی سبب پیشرفت و یا ضعف ما شد؟ چه عواملی به غیر از مدیران و نظام دلسوز سبب پیشرفت می شوند؟

اسفندیاری: هر جا کار و تلاش پیگیر انقلابی وجود داشته باشد پیشرفت می‌کنیم اما هر جا نگاه به خارج بود و تابلوی «ما می‌توانیم» را از جلوی خود برداشتیم، شکست خوردیم.

مرحوم دکتر آشتیانی و دکتر نصر و سایر دست‌اندرکاران به صورت انقلابی مؤسسه رویان را راه‌اندازی و نیاز واقعی مملکت را ایجاد کردند و امکانات لازم را در ایران تهیه کردند و مانع شدند که بیماران ارز این کشور را برای فرزندآوری به خارج ببرند این یک کار انقلابی، جهادی و زحمت شبانه‌روزی بود که اگر بنابر سیستم اداری بود حل نمی‌شد.

گروه آناتومی ظرف این 30 سال از صفر رسیده به حدی که الان گروه آناتومی به عنوان قطب آناتومی حتی در کشورهای هم‌جوار بی‌نظیر است این کار جهادی و انقلابی بود، عده‌ای بدون چشم‌داشت پولی این کار را انجام دادند. هر جا پول و رفیق‌بازی و نگاه به خارج و کمیسیون خرید از خارج بود کار شکست خورد بنابراین راه پیشرفت تلاش پیگیر شبانه‌روزی بدون چشم‌داشت است. با توکل بر خدا، نگاه بر امکانات داخلی و نیروی جوان داخلی هر جا این چند مؤلفه گرد آمد منجر به موفقیت می‌شود.

توضیح: «گروه علوم تشریحی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سه دهه فعالیت خود گام های بزرگی را برای اعتلای این شاخه از علوم پایه پزشکی و سربلندی جمهوری اسلامی ایران برداشته و در زمینه اصلاح روش های آموزش آناتومی و همچنین تغییر و تحول در روش های پژوهشی گام های مهمی را برداشته است،  به طوری که گروه علوم تشریحی در بیش از یک دهه قبل با راه اندازی روش کشت و پیوند غضروف عملاً پا به عرصه سلول درمانی نهاد.  آن چه که می توان از آن به عنوان کارکرد آموزشی این گروه یاد کرد بطور مجمل عبارت است از ارائه 320 واحد درسی در هر ترم، دانش آموختگی 115 نفر در مقطع کارشناسی ارشد و 46 نفر در مقطع دکترای تخصصی.هم چنین فعالیت های پژوهشی این گروه انتشارحدود 560 مقاله اصیل در مجلات معتبر خارجی و داخلی، انتشار حدود 45 مجلد کتاب تالیف و ترجمه و بالاخره تحقیق و پژوهش در زمینه های: آموزش آناتومی، کشت و پیوند غضروف ، تمایز سلول های بنیادی، نازائی ،علوم اعصاب را شامل  می شود».

فارس: به نظر شما آیا جمهوری اسلامی باعث شده به این پیشرفت‌ها برسیم، به غیر از فکر و استعداد امکانات داخلی هم  زمینه این پیشرفت‌ها را فراهم می کنند، چرا می‌گویید انقلاب سبب شده این پیشرفت‌ها اتفاق بیافتد؟ آیا با پیشرفت جهان ایران هم پیشرفت نمی‌کرد؟

اسفندیاری: قطعا ایران بدون انقلاب پیشرفت نمی‌کرد، دیدیم که کشورهای اروپایی و آمریکا نگذاشتند به انرژی هسته‌ای دست پیدا کنیم و متوسل به مذاکره شدند و مسؤولان ما را گول زدند و بالاترین تکنولوژی دنیا را که ما به صورت داخلی به آن دست یافتیم را نابود کردند، می‌خواستند توان موشکی ما را هم نابود کنند که رهبر معظم انقلاب اجازه ندادند. دشمن خارجی نمی‌خواهد ما رشد کنیم، قبل از انقلاب ایران یک مقاله و یک پژوهش علمی در زمینه پزشکی نداشت. مستشاران نظامی مأمور بودند ما رشد نکنیم، تمام کارها دست خودشان بود در بخش پزشکی برای درمان آب مروارید بیماران به خارج از کشور می‌رفتند.

سال 58 دکتر رزمجو چشم‌پزشک اصفهانی از شیراز فارغ‌التحصیل شد و به عنوان چشم‌پزشک در اصفهان استخدام شدند که یک جوان انقلابی و بدون چشم‌داشت بودند، در آن زمان مریضی که آب مروارید داشت 13 ماه برای اینکه در بخش دانشگاهی عمل کند در نوبت بود. وقتی ایشان رئیس گروه چشم شد دستور دادند که نوبت برداشته شود و گفتند هر کس از راه رسید بستری کنید و در عرض یک روز مریض عمل می‌شد، این یک تحول عظیم بود. ایشان گروه زیادی چشم‌پزشک تربیت و تحویل جامعه دادند و مشکل مردم را حل کردند که یک کار انقلابی بود و کار مردم بر روی زمین نمی‌ماند.

 اگر دولت انقلابی نبود دکتر رزمجو این فرصت را پیدا نمی‌کرد که رئیس شود؛ بنابراین تا جمهوری اسلامی با یک ولی فقیه نباشد و یک دولت زیر نظر ولی فقیه نباشد امثال دکتر رزمجو جذب نمی‌شوند یا جای‌شان در زندان است یا باید از ایران بروند اگر مدیریت انقلابی و دلسوازنه سر کار نباشد تمام کارهای خوب خنثی و از بین می‌رود.

فارس: شما به عنوان کسی که در انقلاب بودید و نقش داشتید پشیمان نیستید؟

اسفندیاری: نخیر اصلاً پشیمان نیستم، مشکلات زودگذر هستند و فضای مناسبی که از پژوهشگران حمایت کند به وجود می‌آید و همه چیز درست می‌شود اگر از انرژی هسته‌ای حمایت شود در بهتر شدن اوضاع تاثیر دارد.

 ما باید بصیرت پیدا کنیم و ترس را بترسانیم، با یک حرف تسلیم نشویم. بعضی افرادی که شاید نفوذی باشند مردم را سر دوگانه‌هایی می‌گذارند که یا به فلانی رأی دهید یا جنگ می‌شود، دشمن اگر بخواهد جنگ کند به رفتار ما نگاه نمی‌کند، سریع حمله می‌کند همان کاری که با صدام و قذافی کرد. ترس از جنگ را وسیله می‌کنند و ملت را می‌ترسانند، انسان شجاعی که برای خدا قیام کرده و کسی که مسلمان خدا ترس است از هیچ کسی نمی‌ترسد و مقابل دشمن می‌ایستند و علیرغم میل دشمن کار خود را انجام می‌دهد و بینی دشمن را به خاک می‌کشاند.

هر گاه ملت ما مصمم شدند کار را پیش بردند به عنوان مثال سپاه قدس درصد کمی از این ملت است اما نه تنها ایران را از تهاجم مصون نگه داشت بلکه چند کشور مورد تهاجم دشمن را از دهان استکبار بیرون کشید. هر گاه هم دشمن انسان را در مقابل یک دوگانه قرار داد باید به روش امام حسین(ع) عمل کرد. امام حسین(ع) الگو شدند برای این‌که زیر بار ظلم نرویم ولو این‌که کشته شویم.

فارس: گفته می شود بیشتر جامعه پزشکی از حق و حقوقی که دولت به آن‌ها می‌دهد رضایت ندارند یا گاهی اوقات بحث زیرمیزی‌ها در حوزه پزشکی دیده می‌شود. چه چیزی سبب این حس عدم رضایت‌مندی در جامعه پزشکی آن می‌شود؟

اسفندیاری: منشأ این نارضایتی طرح سلامت بود، طرحی را دولت بدون پشتوانه مالی کافی ایجاد کرد و بعد که خزانه خالی و بدهکاری ایجاد شد، سبب نارضایتی پزشکان شد، باید دولت جدیدی بیاید که عاشق کار و مردم باشد، حقوق خودشان را بگیرند و حقوق نجومی از دولت نخواهند برخی افراد به فکر مردم نیستند.

 ما خیلی مشکل داریم از اولین دولت‌ها حرف امام(ره) را گوش نکردند، امام(ره) فرمودند، دولت نباید تجارت کند، دولت نباید کارخانه‌داری و کشاورزی کند باید این مشاغل را به دست مردم بدهد و فقط نظارت کند اما حتی حرف امام(ره) را گوش ندادند، ایشان نهیب زدند و گفتند «چرا نمی‌فهمند این‌ها» رئیس دولت و مجلس آن زمان حرف امام(ره) را گوش ندادند، دوست داشتند تجارت کنند و به عنوان مثال سبب شد در صنعت مترو کار کُند پیش رود در حال حاضر مترو ظرفیت انتقال جمعیت را ندارد و مردم با حجم سنگین ترافیک روبه‌روهستند.

 دولت دست کسانی بود که حرف شنوی کامل از امام(ره) در آن زمان تا زمان کنونی که مقام معظم رهبری هستند، نداشتند. آن‌جایی که حرف شنوی داشتند خدمات مفیدی ارایه دادند. کاری که امام آن زمان گفتند به دست مردم بدهید ندادند و الان کارخانه‌‌ها را دست افراد خاص می‌دهند آن‌ها هم فوراًٌ کارخانه را تعطیل و کارگران را اخراج و زمین‌های کارخانه را می‌فروشند.

فارس: چه اتفاقی افتاده است که در آستانه 40 سالگی انقلاب، شما مدعی هستید که در پست‌های حساس انقلاب و نظام اقدامات درست انجام نمی‌شود؟

اسفندیاری: انقلاب ما و دین مقدس اسلام می‌فرماید، مسؤولان خود را باید خود مردم انتخاب کنند و باید بصیرت انتخاب را داشته باشند تا سر صندوق بدانند به چه کسی رأی می‌دهند، انتخاب از روی ترس نباشد که نتیجه آن وضعیت موجود باشد. از توهم جنگ به کسی رأی می‌دهند که نتیجه آن وضعیت امروز می‌شود. مردم باید چشم‌شان را باز کنند و  ببیند به چه کسی رأی می‌دهند اگر به فرد درست رأی دهند مشکلات‌شان حل می‌شود اگر روی ترس و توهم رأی بدهند نتیجه درستی به دست نمی‌آید.

فارس: از نظر پزشکی جایگاه ما در منطقه و جهان چگونه است؟

اسفندیاری: از نظر پزشکی در وضعیتی هستیم که نیازی نداریم هیچ مریضی را به خارج بفرستیم و خارجی‌ها برای درمان به ایران می‌آیند و ما دست بالایی در همه تخصص‌ها از علوم پایه تا علوم بالینی داریم. الان در بیولوژی و غدد پیشرو قافله‌ای به نام فریدون عزیزی و جمعی که ایشان تربیت کرده‌اند را داریم که بسیار توانمند در این زمینه هستند. در اورولوژی دکتر سیم‌فروش که امثال خود را بسیار تربیت کرده و از کشورهای همجوار پیش ایشان می‌آیند و دوره می‌بینند. در سلول‌های بنیادی در رده‌های بالای کشورهای دنیا هستیم، در گروه آناتومی درصدد هستیم که سلول‌های چربی زیر پوست را به سلول‌های شبکیه تبدیل کنیم و در آستانه این هستیم که پیوند بزنیم بر روی چشم‌های کسانی‌ که نابینا هستند و همچنین نوآوری در درمان آلزامیر که چیز کمی نیست.

توضیح: راه اندازی و ساخت نمونه های پلاستینیشن حجمی و مقطعی  برای اولین بار در کشور در سال 1371، راه اندازی موزه آناتومی در سال 1371، راه اندازی بخش درمان نازائی مرکز پزشکی شهید بهشتی با همکاری گروه زنان و مامائی در سال 1376، دستیابی به کشت و پیوند غضروف روی بیمارن با همکاری گروه ارتوپدی 1383، انتخاب این گروه به عنوان قطب علمی آموزشی آناتومی کشور در سال 1388، ساخت مولاژهای بی‌نظیر آناتومی سال‌های 1389 تا 1393،  دستیابی به ساخت شبکیه از سلول‌های بنیادی جنینی و پیوند روی خرگوش درسال 1390، کسب جایزه دکتر قریب  در سال 1392، تاثیر شگفت‌انگیز چوب مسواک در سلامت دستگاه گوارش در سال 1393، دستیابی به درمان آلزایمر با همکاری گروه روانپزشکی در سال 1395، کسب بالاترین h-index در بین اعضای هیات علمی علوم تشریحی کل کشور در سال‌های 95-96 و دریافت لوح تقدیر سرآمدی آموزش پزشکی کشور توسط ابراهیم اسفندیاری برخی از دستاوردهای گروه تشریحی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است.

 

فارس: به صورت کلی وضعیت جامعه پزشکی را در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید و چه موانع و چالش‌هایی در راه خود دارند تا برای آینده برطرف شود تا به اهداف سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در 50 سال آینده برسیم؟

اسفندیاری: چالشی که الان داریم محدود شدن امکانات منابع مالی و کاهش بودجه‌ها برای ادامه کارهای پژوهشی است. پژوهش‌ها سبب نوآوری و رفع مشکلات می‌شود، وقتی پژوهش نباشد مشکلات حل نمی‌شود. در حال حاضر دولت در حال جلب رضایت خارجی‌ها است تا نفت خود را بفروشد، آن‌ها هم نقطه ضعف ما را فهمیدند و فشار می‌آورند.  باید محکم بایستیم و در پازل آن‌ها قدم نزنیم و روی توانمندی‌های خودمان حساب کنیم و رشته واردات را قطع کنیم. جوانان ما در حال بیکار شدن هستند، باید واردات را قطع کنیم تا بتوانیم رشد کنیم و ثروت بیافرینیم.

فارس: وضعیت 50 سال آینده جامعه پزشکی اصفهان را چگونه می‌بینید؟

اسفندیاری: بسیار درخشان می‌بینیم. من فکر می‌کنم که ما در 50 سال آینده با رهبری‌های ولایت فقیه ایران در قله علم خواهیم بود و همان طور چشمه‌ای که در قله آبش را به پایین کوه و دامنه سرازیر می‌کند سایر کشورها از این چشمه جوشان استفاده خواهند برد.

فارس: بر چه اساسی به آینده امیدوار هستید؟ فضای سیاهی برای نسل چهارم انقلاب ترسیم شده، وقتی صحبت شما را می‌شنود بر چه اساس باید به آینده امیدوار شوند؟

اسفندیاری: کسی که بر خدا توکل و عمل کند هرگز ناامید نمی‌شود. نمونه آن سپاه قدس است که می‌بینیم. بیش از 4 سال است یمنی‌ها با دست خالی و شکم گرسنه مقاومت می‌کنند و آمریکا با آن تجهیزات و عربستان و امارات با این همه امکانات نتوانستند آن‌ها را شکست دهند این به عنوان یک الگو برای ما کافی است.

فارس: و به نظر شما جوانی کردن یعنی چه؟

اسفندیاری: جوانی می‌تواند مثبت یا منفی باشد، جوان مظهر انرژی زیادی است که می‌تواند آن را در سازندگی و تبعیت خدا به کار ببندد و یا برعکس می‌تواند از آن استفاده منفی کند و خود را نابود کند.

فارس: شما جوانی کردید؟

اسفندیاری: خدا را شکر می‌کنم در راهی پا گذاشتم که می‌دانم خدمت به مردم است، خدا کمکم کرد و راه درست را انتخاب کردم.

فارس: صحبت پایانی؟

اسفندیاری: من مسیرم را این طور انتخاب کردم رفتم به دنبال کار مردم، کاری که روی زمین بود و هیچ کس حاضر نبود بردارد. سال 58 درب گروه آناتومی بسته بود و استاد آناتومی نداشتیم برای این‌که این تخصص مطب‌داری نداشت و پول ساز نبود و فقط به حقوق دولت باید اکتفا می‌شد و کار سختی بود. من به فکر افتادم که این رشته را دنبال کنم درس آناتومی زیربنایی‌ترین درس پزشکی است و مجبور شدم به شیراز و بعد انگلیس بروم زمانی که بازگشتم هنوز یک ترم درس نداده بودم که ریاست دانشگاه را بر عهده‌ام گذاشتند.

 اگر کسی را برای نیاز مردم و برای خدا قدم برداشت خدا فراموش نمی‌رود و امکاناتی به او می‌دهد تا بتواند بیشتر خدمت کند. توصیه می‌کنم جوانان به کاری بپردازند که مورد نیاز مردم است، با توکل بر خدا دربی به روی هیچکس بسته نیست.

انتهای پیام/63095/ص30/