به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، در حالی که در اثر تحریم‌های اقتصادی و تجاری آمریکا روزهای سخت و پر از تنش اقتصادی و سیاسی را در کشور سپری می‌کنیم و بسیاری از اصناف و کسبه با افزایش قیمت اجناس خود فشار مضاعفی را بر مردم تحمیل می‌کنند،برخی از آنها به خاطر سود چند هزار تومان بیشتر دست به احتکار زده و به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زنند، انتشار تصویر و ویدئو یک کاسب منصف بازار تبریز موجب تحسین، تعجب و تشویق شهروندان می‌شود.
به طوری که عکس این کاسب بازار تبریز به یکی از پربازدیدترین عکس‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده و همه جا سخن از این کاسب باانصاف تبریزی است.
تا جایی که امام جمعه تبریز نیز با حضور در مغازه وی مراتب قدردانی و سپاس خود را نشان می‌دهد و علاوه بر خبرگزاری‌های رسمی و داخلی، رسانه‌های کشور ترکیه نیز به این موضوع پرداخته‌اند.
در حالی که در جامعه اسلامی این نوع رفتار بین تجار و کاسبان بازار باید یک رفتار طبیعی و خیلی معمولی باشد.
من فقط حقالناس را رعایت کرده ام
اگر بخواهیم از منظر جامعه‌شناسی به این موضوع نگاه کنیم بهتر است وضعیت جامعه اسلامی در چنین شرایطی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد که چرا رفتار حاج کاظم کبیر صابر کاسب بازار تبریز تا این حد مورد استقبال جامعه قرار گرفته است .
در حالی که او در صحبت‌های خود اشاره می‌کند ۶۵سال است به همین روش در بازار سرپوشیده تبریز داد و ستد می‌کند و این رفتار چندین ساله اوست.این بار به تور یک عکاس خورده و عکس او را منتشر کرده است.
حاج کاظم کبیرصابر اظهار می‌کند: من هیچ کار خاصی انجام نداده‌ام و این رفتار طبیعی هر روز من است که پدرم به ما آموخته است و من هنری نکرده‌ام بلکه حقالناس را رعایت می‌کنم.
علی اسلامی، استاد دانشگاه در گفت‌وگو با فارس در مورد تحلیل رفتارهای شهروندان می‌گوید: شرایط امروز جامعه ما به گونه‌ای است که عموم مردم به همدلی و همراهی بیشتری نیاز دارند و اینکه در شرایط فعلی عموم مردم در تنگنای شدید اقتصادی هستند، باید بیشتر هوای همدیگر را داشته باشند ولی متاسفانه در جامعه کنونی این رفتارها کمرنگ‌تر شده است ، نمی‌توانیم بگوئیم در حد صفر است ولی با کمال تاسف باید گفت مشارکت شهروندان در حد زیادی کاهش یافته است.
جامعه تشنه رفتارهای منصفانه بازاریان
وی افزود: وقتی در یک جامعه‌ای رفتار یک کاسب در بازار تا این حد مورد استقبال آحاد جامعه قرار می‌گیرد، نشان می‌دهد جامعه تشنه رفتارهای منصفانه است، کاسبی که رعایت حال مردم را می‌کند میوه‌فروشی که آخر شب میوه‌هایی برای نیازمندان در قفسه‌های مجزا کنار می‌گذارد تا نیازمندان و خانواده‌های محروم در تاریکی شب که شأن انسانی آنها نیز حفظ شود؛ بتوانند از این میوه‌ها استفاده کنند، نشِان می‌دهد در بحبوحه شرایط نابسامان اقتصادی باز هم حرکت‌های انسان‌دوستانه‌ای در جامعه وجود دارد ولی تعداد این رفتارها آن‌چنان کم و ناچیز است که وقتی توسط یک فرد، رسانه‌ای می‌شود موجی از استقبال، تحسین و تعجب را به دنبال خود دارد.
استاد دانشگاه ادامه داد: مردم کشور ما در برهه‌های مختلف روزها و شرایط خیلی دشواری را سپری کرده‌اند که نمونه بارز آن هشت سال دفاع مقدس است، شرایط جنگ هشت ساله و تحریم‌هایی که آن زمان نیز علیه کشورمان اعمال می‌شد، وضعیت خیلی سخت و دشواری را برایمان به وجود آورده بود ولی موضوعی که کشور را از آن شرایط بحرانی نجات داد همراهی و پشت‌گرمی آحاد ملت و دولت به همدیگر بود.
وی ادامه داد: آن روزها مردم هیچ چیزی را تنها برای خود نمی‌خواستند حتی از تمام دارایی‌های خود می‌گذشتند تا به جبهه‌ها کمک کنند و این رمز ماندگاری و عبور از بحران‌های اقتصادی آن زمان بود ولی متاسفانه هرقدر از آن روزها فاصله می‌گیریم روحیات مشارکت‌جویی، مشارکت‌پذیری و حس نوع‌دوستی مردم کاهش پیدا می‌کند و ادامه این وضعیت شرایط نامطلوبی را در جامعه به وجود می‌آورد.
اشرافیگری مسؤولان آفت نظام اسلامی
وی افزایش روحیه اشرافیگری و تجمل‌گرایی برخی از مسؤولان را در به وجود آمدن شرایط کنونی در جامعه موثر دانست و گفت: طبق فرمایشات امام خمینی (ره) کاخ نشینی و اشرافیگری مسؤولان آفت نظام انقلابی و جامعه اسلامی است و زمانی که عموم مردم رفتارهای اشرافی را مشاهده می‌کنند در نتیجه آنها نیز به سمت تجمل‌گرایی و مصرف‌گرایی کشیده شده و نسبت به همدیگر بی‌تفاوت می‌شوند.
کاهش فضائل اخلاقی با افزایش تجمل‌گرایی
اسلامی، افزایش روحیه تجمل‌گرایی، مصرف‌گرایی، و لاکچری بازی را یکی از علل و عوامل بارز کاهش فضائل اخلاقی در جامعه عنوان کرد و افزود: متاسفانه وقتی در جامعه اسلامی که یکی از مهم‌ترین دستورالعمل‌های آن در شرایط بحران دستگیری و کمک به همنوعان است، رفتارهایی از برخی شهروندان صورت می‌گیرد، نشان می‌دهد افزایش روحیه خود بزرگ‌بینی، برندگرایی و غرق شدن در تجملات و مصرف‌گرایی‌های روزمره انسان را از توجه به شرایط معیشتی دیگران باز می‌دارد و وقتی رفتار یک کاسب بازار را می‌بیند آن را در قالب‌های مختلف به اشتراک گذاشته و آن را تحسین می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه عموم شهروندان در خیلی از مواقع و در زمانی که حوادث طبیعی همچون زلزله یا سیل در کشور اتفاق می‌افتد، رفتارهای بی‌نظیری از خود بروز می‌دهند و چنین روحیه‌ای دارند،در شرایط فعلی جنگ اقتصادی و کمک به معیشت مردم و پرهیز از رفتارهایی که موجب نارضایتی سایر هموطنان می‌شود نیز باید به گونه ای رفتار کرد تا این روزهای تحریم شدید اقتصادی را پشت سر بگذاریم.
اقتصاد و تجارت با دین ادغام شده‌اند
مجتبی محمدی، فعال قرآنی و پژوهشگر علوم دینی و قرآنی نیز به فارس گفت: با مطالعه متون دینی و اسلامی درمی‌یابیم اقتصاد،تجارت و دین در همدیگر ادغام شده‌اند، در جامعه اسلامی در کنار بازار که نبض تپنده اقتصاد یک شهر است، مساجد زیادی احداث شده است تا نشان دهد موضوع تجارت جدا از آموزه‌های دینی نیست و دین مبین اسلام به نحوه کسب و کار و درآمد حلال چقدر اهمیت داده شده است.
وی افزود: وقتی در کنار بازار چندین مسجد احداث می‌شود یعنی اینکه کسبه بازار به محض اینکه صدای اذان و مناجات بلند می‌شود، تجارت خانه خود را تعطیل کرده و در مساجد حضور پیدا می‌کردند تا همچنان آداب تجارت را که از پدران و رهبران دینی آموخته‌اند فراموش نکنند.
محمدی با اشاره به اینکه در طی دوره‌های قبلی وقتی افراد می‌خواستند در بازار به کسب و کار اقتصادی مشغول شوند درس مکاسب به آنها تدریس می‌شد تا نحوه سود کردن،تجارت اسلامی و رفتار پسندیده با مشتریان و کسب روزی حلال را یاد بگیرند ولی متاسفانه کسب و کار و تجارت امروز ما با این نوع دروس تجارت اسلامی بیگانه است.
اول احکام تجارت بیاموزید بعد تجارت کنید
وی با اشاره به اینکه احادیث زیادی در مورد آموختن درس مکاسب در اسلام وجود دارد گفت: به عنوان مثال امام جعفر صادق (ع)می فرمایند:کسی که می خواهد خرید و فروش کند باید احکام آن را یاد بگیرد و اگر قبل از فراگیری احکام و دستورات آن اقدام به خرید و فروش کند بر اثر معامله های باطل و شبهه‌ناک به دام هلاک می‌افتد.
و حضرت علی (ع) نیز می‌فرماید: «اى تجّار و کسبه اوّل احکام معاملات و تجارت را یاد بگیرید، آنگاه به کار تجارت بپردازید.» بنابراین از آنجا که تجارت و کسب نقش مهمی در زندگی مردم و رشد اقتصادی جامعه دارد و اقتصاد سالم مرهون آن بوده لازم است که یک فرد تاجر و کاسب پیش از کار تجارت، نسبت به موضوعات و قوانین و احکام فقهی آن آشنا گردد، تا در معاملات و داد و ستد در مسیر ربا و معاملات نامشروع قرار نگیرد.
پژوهشگر علوم قرآنی ادامه داد: اگر رفتار منصفانه یک کاسب در هیاهوی امروز شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفته به طوری که تحسین امام جمعه تبریز را نیز در پی دارد نشان می‌دهد این کاسب تبریز اهل روزی حلال بوده و درس‌های مربوط به احکام تجارت را به خوبی یاد گرفته است.
جامعه کنونی از آموزه‌های دینی و قرآنی دور شده است
محمدی خاطرنشان کرد: متاسفانه خیلی از آموزه‌های دینی و قرآنی در جامعه دور شده‌ایم، خداوند در قرآن کریم می‌فرماید «ویل للمطففین» یعنی وای بر کم‌فروشان و سفارش می‌کند در معاملات تجاری خود کم‌فروشی و گران فروشی نکنید
وی افزود: وضعیت جامعه امروز در سایه بی‌توجهی و کم‌توجهی آموزه‌های قرآنی به این وضعیت دچار شده است، اگر در رفتارهای اجتماعی خود دستورات دینی و قرآنی را به کار گیریم چرا این قدر دزدی و کلاهبرداری در جامعه صورت می‌گیرد و در این روزهای سخت اقتصادی هر کس به فکر خودش است همه اینها نشان می‌دهد اخلاقیات در جامعه کمرنگ شده و این کمرنگ شدن ناشی از بی‌توجهی به اصول و مبانی دینی و قرآنی است.
وای بر کم‌فروشان
وی ادامه داد: خداوند در سوره مطففین می‌فرماید: وای بر حال کم‌فروشان آنان که وقتی چیزی را با پیمانه یا وزن از مردم تحویل می‌گیرند کاملاً حق خود را استیفاء می‌کنند ولی وقتی چیزی را تحویل مردم می‌دهند در پیمانه و وزن کمتر می‌دهند. آیا آنها عقیده ندارند که بعد از مرگ زنده خواهند شد و به روز بزرگ رستاخیز ایمان ندارند،روزی که تمام مردم در پیشگاه خداوند برای تعیین سرنوشت خود می‌ایستند؟
محمدی با اشاره به اینکه در سوره اعراف نیز به این مورد اشاره شده است افزود: در این سوره شریفه خداوند خطاب به قوم شعیب اهالی شهر مدین می‌فرماید: پیمانه و وزن را تمام و کمال تحویل بدهید و در مال مردم نقصان روا مدارید و در پهنه زمین پس از آنکه صلاح و اصلاح برقرار شد فساد را منتشر نکنید و این امر برای شما بهتر است اگر ایمان داشته باشید.
کم‌فروشی و گرانفروشی آفت روزی حلال
وی، کم‌فروشی و گرانفروشی را یکی از آفت‌های کسب روزی حلال دانست و گفت: فروشنده‌ای که گرانفروشی کرده یا در وزن کردن رعایت انصاف و عدالت را به جای نیاورده شرعا مالک آن اموال نیست و بسیاری از اهل بازار ممکن است دانسته یا ندانسته به آن مبتلا شوند.
محمدی معتقد است: دین و ایمان مهم‌ترین عامل در عدالت از جمله عدالت در خرید و فروش و ایجاد امنیت و اعتماد عمومی است و مطالعه سوره‌ها و آیات قرآنی نشان می‌دهد اعتقاد به خدا مهم‌ترین عامل در عدالت اقتصادی و مانع جدی در برابر کم‌فروشی است.
پژوهشگر علوم دینی و قرآنی تصریح کرد: هر چند که در آیات و روایات متعددی بر آموختن احکام تجارت در اسلام تاکید شده است ولی در داد و ستدهای امروزی خبری از این احکام نیست و زمانی که یک کاسب بازار تبریز حقالناس را رعایت می‌کند به طور گسترده‌ای مورد استقبال عمومی قرار می‌گیرد در حالی که در جامعه اسلامی همه اصناف باید به حقوق مردم احترام بگذارند.
گزارش از معصومه درخشان
انتهای پیام/ن
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
