به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، اکنون فاصله زیادی بین نسلی که خاطراتش را کنار کیوسک‌های روزنامه‌فروشی گذرانده است با نسلی که با لم دادن روی مبل آخرین اخبار و اطلاعات موردنیاز خود را از طریق فضای مجازی دریافت می‌کند افتاده است و مجلات گل‌آقا و جدول و گرفتن نتایج کنکور و دریافت آگهی‌های استخدام و ... از طریق روزنامه و مجله تبدیل به خاطره شده است و حجم زیاد کیوسک‌های روزنامه‌فروشی با سیطره شبکه‌های اجتماعی قادر به حفظ ارتباط خود با خوانندگان نیستند.
بر اساس این گزارش، بالا رفتن دستمزد نیروی کار حوزه رسانه، هزینه چاپ و گرانی کاغذ شاید بخش کوچکی از دلایل اقتصادی نشریات مکتوب باشد اما کاهش مطالعه در بین خانواده‌ها و پایین آمدن قدرت خرید مردم به دلایل اقتصادی و بیکاری دلیل عمده‌ای در کاهش اقبال روزنامه‌ها از سوی خوانندگان شده است.
اخبار روزنامه‌ها تکراری است
مهتاب، سارا و فاطمه سه دانشجوی رشته پزشکی اهواز هستند که معتقد هستند نیازی به تهیه یا خرید روزنامه ندارند چراکه اخبار هر حوزه‌ای را به‌صورت آنلاین از طریق تلفن‌های همراه خود دنبال می‌کنند.
سارا می‌گوید: پول خود را صرف خرید مطالب روزنامه‌ها نمی‌کند چراکه اخبار آن تکراری، قدیمی و یا کپی از برخی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها است.
جالب اینکه فاطمه به‌عنوان دانشجوی پزشکی به‌جای پیگیری اخبار سلامت و پزشکی علاقه زیادی به اخبار اقتصادی دارد و مرتب آخرین تحولات مربوط به موضوع برجام را دنبال می‌کند.
علیرضا یکی فروشندگان عطر در بازار نادری است؛ وی در رابطه با خرید و مطالعه روزنامه می‌گوید: نصف روز من در مغازه می‌گذرد به همین دلیل فرصت خرید و مطالعه روزنامه را ندارم و اغلب اخبار را از طریق فضای مجازی دنبال می‌کنم.
از علیرضا سؤال می‌کنم چگونه صحت خبر را در فضای مجازی تشخیص می‌دهد؟ پاسخ می‌دهد: بالاخره از طریق خبرهای بعدی متوجه صحت خبر می‌شویم.
تمام اخبار را از طریق کانال‌های تلگرام دریافت می‌کنم
منا حمیدی در رابطه با خرید و مطالعه روزنامه می‌گوید: عضو چندین کانال خبری در تلگرام هستم و تمام اخبار را روزانه از طریق این کانال‌ها دریافت می‌کنم.
وی می‌افزاید: کیوسک مطبوعاتی نزدیک خانه ما نیست اما من هم فرصت خرید و مطالعه روزنامه را ندارم به همین دلیل از طریق فضای مجازی اخبار را دنبال می‌کنم.
این خانم خانه‌دار عنوان می‌کند: با خرید چند گیک اینترنت ماهیانه می‌توانیم اطلاعات مختلفی را به‌وسیله گوشی و اینترنت دریافت کنیم و از هزینه‌های خرید روزنامه و رفت‌وآمد خودمان کم کنیم.
مصطفی شرحانی معلم حق‌التدریس است که علاقه چندانی به اخبار و وقایع روزانه ندارد، می‌گوید: بنده مشتری پروپاقرص مجله سلامت هستم چراکه معتقد هستم معلومات خودم را می‌توانم هم به دانش آموزان و هم در زندگی خودم به کار ببرم.
وی عنوان می‌کند: فضای مجازی به دلیل تنوع اخبار، اطلاعات، دسترسی آسان و ارزان کاربران تمام‌وقت و انرژی فرد را متوقف خودکرده است و این یک ضرر بزرگ در روابط اجتماعی است.
فروش روزنامه به 5 درصد کاهش یافته است
علی راکی یکی از کیوسک داران قدیمی خیابان دز امانیه است که حدود 30 سال انواع روزنامه‌های محلی و سراسر با موضوعات مختلف را تقدیم ذائقه خوانندگان کرده است، وی می‌گوید: عامل اصلی کاهش فروش روزنامه، فضای مجازی و اینترنت است.
وی می‌افزاید: اکنون فروش روزنامه از صد درصد به 5 درصد رسیده است و این وضعیت شامل تمام روزنامه‌های محلی و سراسر است.
راکی با انتقاد از وضعیت معیشتی کیوسک داران در شرایط جدید و تأثیر فضای مجازی بر فروش روزنامه بیان می‌کند: در هزینه‌های برق و نگهداری کیوسک مانده‌ام، 5 قسط بانکی عقب‌افتاده دارم و نان روزانه‌ام را با التماس درمی‌آورم.
وی با بیان اینکه راهکارهای فروش روزنامه دست کسانی است که در رأس امور هستند، می‌گوید: شبکه‌های اجتماعی مخصوصاً تلگرام ما را بیچاره کرده‌اند، اکنون وضعیت به شکلی شده است که از تعداد 100 تا 150 روزنامه محلی 7 روزنامه به فروش می‌رود.
راکی می‌افزاید: خریداران روزنامه باطله بیشتر از خوانندگان روزنامه هستند و اغلب روزنامه را برای پاک کردن سبزی، پرورش قارچ، زمان جابه‌جایی و ... کیلویی 2 هزار تومان خریداری می‌کنند.
بعد از 30 سال کیوسک داری بیمه ندارم
وی عنوان می‌کند: 30 سال است که از این طریق زندگی خود و خانواده‌ام را می‌چرخانم اما بیمه ندارم.
محمد بدری بابائی یکی از کیوسک داران منطقه نادری است که 15 سال در کار فروش روزنامه است، وی با بیان اینکه عده خاصی روزنامه خرید می‌کنند، می‌گوید: بیشتر خریداران روزنامه افراد سن بالا و بازنشسته هستند که اغلب پیگیر اخبار اقتصادی و دولتی هستند.
حاج عباس بدوی یکی از دیگر از کیوسک داران منطقه سی متری است که 35 از طریق فروش روزنامه زندگی می‌گذراند، وی می‌گوید: اینترنت و شبکه‌های اجتماعی فروش و مطالعه روزنامه را خیلی پایین آورده است.
وی با ابراز تأسف از اینکه مطالب روزنامه برای مردم کهنه و تکراری شده بیان می‌کند: فروش روزنامه بین 10 تا 20 درصد شده است، سال گذشته از هر عنوان روزنامه سراسری 70 روزنامه تحویل می‌گرفتم اما امسال این تعداد 30تا رسیده است.
این کیسک‌دار قدیمی عنوان می‌کند: باوجود عدم استقبال از خرید روزنامه اما به دلیل علاقه‌ای که به این شغل دارم 80 درصد پیشخوان کیوسک من، روزنامه است.
وی می‌افزاید: اغلب کیوسک داران به‌منظور جبران هزینه‌های خود در کنار فروش روزنامه اقدام به فروش برخی تنقلات می‌کنند.
یک هفته قطعی تلگرام فروش روزنامه را بالا برد
حبیب باسردوئی بیش از 35 سال در کار توزیع روزنامه است، وی می‌گوید: حجم توزیع روزنامه‌های محلی و سراسر در استان کم شده است، شمار روزنامه پایین آمده و مردم از خرید و مطالعه روزنامه مانند گذشته استقبال نمی‌کنند.
وی می‌افزاید: درگذشته با تعداد 60 تا 70 کارگر، کار توزیع روزنامه را در کل استان انجام می‌دادیم اکنون این تعداد به 7 نفر رسیده است.
این توزیع‌کننده عنوان می‌کند: ظرف یک‌هفته‌ای که تلگرام قطع شد، فروش روزنامه بالا رفت و آمار برگشتی روزنامه کم شد.
محمد کیوسک دار منطقه زیتون است، وی معتقد است شرایط فضای مجازی سبب شده است که درآمد کیوسک داران مطبوعاتی زیرخط فقر باشد و اغلب سعی می‌کنند خوراکی، سیگار و بلیت اتوبوس بفروشند تا هزینه خود را دربیاورند.
وی بیان می‌کند: مشکل بیمه این صنف نیز معضلی است که گویا مسئولان قصد ندارند گامی برای آن بردارند.
تبدیل کیوسک مطبوعاتی به مینی سوپر
شاید مسائل معیشتی و اقتصاد اجازه ندهد خانواده‌ها ماهیانه چیزی حدود 50 تا 100 هزار تومان هزینه خرید روزنامه را به سبد خانوار تحمیل کنند تا فرهنگ مطالعه همچنان دنباله‌رو درآمد باشد و اجرایی شدن بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی جوابگوی بازگرداندن فرهنگ مطالعه و بالا بردن شاخص‌های آن نباشد.
اکنون اغلب کیوسک‌های مطبوعاتی تبدیل به مینی سوپرهایی شده‌اند که توزیع و فروش نشریات مکتوب در آن‌ها در اولویت‌های بعدی قرارگرفته و فعالیت روزنامه‌فروشی را به حاشیه کشانده است.
تبدیل رسانه‌های ارتباط‌جمعی به رنسانس ارتباطی
امین شحیطاوی پیشکسوت رسانه بابیان اینکه نشریات با تنوع بسیار و افزایش جذابیت‌های بصری و محتوایی می‌تواند فاصله‌ها را کم کنند، می‌گوید: با طرح این سؤال که اکنون با رشد فن‌آوری‌ها می‌توانیم درآینده نشریات مکتوب را بازپخش کنیم، می‌گوید: باوجود لذت‌بخش بودن خواندن، حس مطالعه خوب می‌تواند تا حدودی امیدوار بود که می‌توان نشریات را در آینده بازپخش کرد.
وی می‌افزاید: دبیران روزنامه‌ها باید خبرنگاران انحصاری داشته باشند که فقط به تولید محتوا پرداخته و وارد حوزه‌های تخصصی شوند.
وی ادامه می‌دهد: دنیای ارتباطات و رسانه‌های ارتباط‌جمعی به دلیل رشد سریع فن‌آوری اطلاعات مانند یک رنسانس ارتباطی و آگاهی‌بخش در جوامع تبدیل‌شده‌اند بدین این معنا که امروزه خبر از سطح انتظاری که مخاطبان از روزنامه‌ها و در کل نشریات که روزی بعد از رادیو و تلویزیون رقابت می‌کردند اکنون به ساده‌ترین شکل ممکن منتقل می‌شود و در گوشی‌های همراه قابل‌دسترسی است.
شحیطاوی بیان می‌کند: به‌عنوان‌مثال رخدادهای گروه ملی، جام جهانی و صحنه‌های خاص جناب آن در شبکه‌های مجازی و اجتماعی به شکل متنوع مخاطبان در حال رصد هستند، در این شرایط رسانه‌های مکتوب چگونه و با چه ابزاری می‌توانند این شتاب و نامتقارن بودن قدرت انتقال داده‌ها و اطلاعات را جبران کنند.
وی با تأکید بر تغییر سبک، روش نشر و مخاطب شناسی به‌منظور ماندگاری نشریات مکتوب عنوان می‌کند: تهیه گزارش‌ها و اخبار مصاحبه‌های ناب و اختصاصی از سوژه‌ها و منابع تولید خبر از راهکارهای مهم ماندگاری نشریات مکتوب است.
برخی کیوسک داران تنها اقدام به فروش روزنامه‌های طیف خود می‌کنند
مجید منادی عضو خانه مطبوعات خوزستان با بیان اینکه آمار کیوسک‌های مطبوعاتی در کلان‌شهر اهواز بیش از شهرهای دیگر کشور است، می‌گوید: فروش پایین روزنامه در کیوسک‌ها آن‌ها را تبدیل به سوپرمارکتی برای فروش برخی خوراکی‌ها کرده است.
وی معتقد است اکنون‌که شبکه‌های اجتماعی گوی سبقت را از رسانه‌های مکتوب گرفته‌اند کیوسک داران باید محصولات فرهنگی دیگر را در کنار فروش روزنامه به خریداران ارائه کنند.
مدیر خبرگزاری تسنیم بیان می‌کند: برخی کیوسک‌ها حالت شخصی و سلیقه‌ای پیداکرده‌اند و به دلیل تبعیت از خط سیاسی خاص خود تنها اقدام به فروش روزنامه‌های طیف خود می‌کنند.
وجود 383 کیوسک مطبوعاتی در سطح شهر
به گفته صولت احمدی مدیرعامل سازمان میدان‌ها شهرداری اهواز تعداد 383 کیوسک مطبوعاتی مجوز دار در سطح شهر وجود دارد که در اماکن عمومی و پارک‌ها زیر نظر شهرداری فعالیت می‌کنند.
وی بیان کرد: پس از اختلاف‌نظری که در سال 90 بین کیوسک‌داران، سازمان میدان‌ها و شهرداری به وجود آمد این موضوع تا امسال به قوت خود باقی‌مانده بود و کیوسک داران اجاره خود را یا پرداخت نمی‌کردند یا بر اساس اجاره مصوب سال 90 پرداخت می‌کردند.
مدیر عمل سازمان میدان‌ها شهرداری اهواز افزود: امسال میزان اجاره کیوسک داران بر اساس شرایط روز و طبق نظر کارشناس رسمی منتخب دادگستری مشخص شد.
مراد نبوی رئیس اتحادیه مطبوعات و عرضه محصولات فرهنگی می‌گوید: این اتحادیه تنها مسئولیت صدور پروانه کسب، نظارت، بازرسی و برخورد با گران‌فروشی کیوسک‌های مطبوعاتی را به عهده دارد.
وی که به‌صورت تلگرافی در رابطه با مسئولیت‌های این اتحادیه در قبال کیوسک داران صحبت می‌کند، می‌افزاید: چنانچه در کیوسک داران در مواردی مشکل پیدا کنند برای آن‌ها پیگیری می‌کنیم.
رئیس اتحادیه مطبوعات و عرضه محصولات فرهنگی در خصوص فروش بالای انواع خوراکی، سیگار و تنقلات توسط کیوسک داران عنوان می‌کند: از نظر ما فروش خوراکی‌ها مشکلی ندارد و تنها بر گران‌فروشی آن‌ها نظارت می‌کنیم.
در بررسی خبرنگار فارس در رابطه با علت کاهش خوانندگان روزنامه و گفت‌وگو با 18 تا 20 نفر از افراد به‌صورت تصادفی و بدون توجه به پایگاه اجتماعی و سطح طبقاتی آن‌ها نشان می‌دهد رشد و تنوع فناوری در انتقال سریع اخبار و مدیریت زمان و مکان در نشر توسط تولیدکنندگان اخبار و اطلاعات همچنین دریافت خبر توسط خوانندگان از عوامل عمده روی‌آوری افراد به پیگیری خبر از طریق شبکه‌های اجتماعی و اینترنت است.
هیچ کیوسک دار مطبوعاتی بیمه نیست
به‌طور حتم رشد توسعه اینترنت، سرعت انتقال اخبار و تأثیر آن بر پایین آمدن خرید و شمار روزنامه‌ها اگرچه در صورت نهادینه نکردن راهکارهای مناسب در جذب مخاطب به‌تدریج رسانه‌های مکتوب را از دور اطلاع‌رسانی خارج می‌کند، اما آنچه به تبع وضعیت ناشی از روزنامه‌ها در حال وقوع است وضعیت معیشتی کیوسک‌داران مطبوعاتی است که باوجود چندین دهه در این فعالیت نه از بیمه بهره‌ای می‌برند و نه درآمدی غیر از روزنامه‌فروشی دارند.
به گزارش خبرگزاری فارس، از جمله راهکارهای سرپا نگه‌داشتن روزنامه‌ها در گردونه گردش اطلاعات در سایه تغییر نشریات از سنتی به الکترونیکی، می‌توان به تولید محتوا از سوی نشریات مکتوب و ایجاد تنوع در پرداختن به مطالب روز، تعریف حوزه‌های تخصصی برای خبرنگاران به‌منظور پرداختن به آن‌ها، تعریف حوزه تحلیلی، پرداختن به مسائل روز و همراه شدن با آن‌ها، بالا بردن فرهنگ مطالعه و ترغیب نسل جدید به خواندن کتاب اشاره کرد و همچنین باید سرعت انتقال اطلاعات خود را بالا ببرند اما متأسفانه امروز رسانه‌ها نمی‌توانند خود را به نرم‌افزارهای دنیای مجازی برسانند و این‌یک آسیب بزرگ در دنیای خبر و رسانه است.
گزارش از عاطفه اسماعیلی منش
انتهای پیام/ع
