محمد صادق‌پور، گروه علمی‌ودانشگاهی خبرگزاری فارس: ارتباط صنعت و دانشگاه همواره به عنوان جدی‌ترین گزینه مسئولان و هدف‌گذاری دولت‌ها در یک دهه اخیر بوده است اما خلاء‌های موجود در این زمینه از قبیل نبود نهادهای واسط به عنوان بازیگر اصلی ایجاد این پل ارتباطی، موجب تأخیر آسیب‌زننده‌ای به بدنه علمی و صنعتی کشور شده است.
با بررسی ریشه اصلی عدم ایجاد ارتباط مؤثر میان دانشمندان، محققان و شخصیت‌های علمی با صنعتگران در می‌یابیم که «ادبیات مشترکی» میان این 2 نهاد علمی و صنعتی به وجود نیامده است؛ به عبارت دیگر بنگاه‌های کوچک و متوسط به عنوان SME ها یا زبان فهم ادبیات دانشگاهی را ندارند و یا رغبتی برای خواندن پایان‌نامه‌ها، مقالات و کتب چند صد صفحه‌ای را ندارند.
دانشگاه‌ها نیز نتوانسته‌اند تا ادبیات عملی و اجرایی که در جریان فعالیت صنایع به کار گرفته شوند، پیدا کنند.
البته ناگفته نماند که برخی دانشگاه با ایجاد دفتری به نام «ارتباط با صنعت» سعی کرده‌اند تا با تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه و دانش بنیان به سوی توسعه این امر حرکت کنند.
در این باره، با زهرا خلج، مدیرکل ارتباط با صنعت واحدهای غرب استان تهران دانشگاه آزاد اسلامی که سه کتاب به زبان لاتین در حوزه نانو و میکرو الماس در انتشارات Springer و IGI تألیف‌کرده است، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
این استاد دانشگاه همچنین، عضو هیات علمی گروه فیزیک دانشگاه آزاد اسلامی شهر قدس و دارای بیش از سی مقاله در موسسات اطلاعات علمیISI و کنفرانسی است.
همچنین در این گفت‌وگو با محمد یونسی، استاد اقتصاد دانشگاه به بحث‌و تبادل نظر پیرامون چالش‌های دانشگاهی در کنار مسایل صنعتی پرداخته‌ایم؛ این استاد دانشگاه دارای دکترای تخصصی در رشته مدیریت بازرگانی_بازاریابی از دانشگاه آزاد اسلامی و مؤلف کتاب‌هایی نظیر پول، ارز و بانکداری، اقتصاد خرد و مالیه عمومی و خط و مشی دولت‌هاست.
فارس: ریشه اصلی کاهش کیفی محصولات صنعتی و مشکلات دانشگاه‌ها را در چه چیزی می‌بینید؟
خلج: در سال‌های اخیر و در بین جوامع پیشرفته، ارتباط مستقیم بین صنعت و دانشگاه روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ به منظور افزایش رشد اقتصادی در هر جامعه شناسایی ظرفیت‌های دانشگاهی و صنعتی و ایجاد ارتباط مناسب بین این دو بسیار حایز اهمیت است.
همانگونه که مستحضرید، یکی از مشکلات اساسی که امروز با آن روبه‌رو هستیم، اشتغال افراد متخصص در حوزه‌های غیر تخصصی و غیر مرتبط با رشته آنها و یا عدم اشتغال و بیکاری است؛ با کمی درایت و ریشه‌یابی سرنخ مشکل به حوزه‌های پرورش نیروی متخصص یعنی دانشگاه‌ها باز می‌گردد.
فارس: چرا پایان‌نامه و مقالات در صنایع ما جدی گرفته نمی‌شوند؟
خلج: کمرنگ بودن روحیه پژوهشی، پژوهش های کاذب و نمادین که امروزه بسیار نیز رواج یافته منجر به تولید پایان نامه‌ها و مقالات بلا استفاده در کتابخانه‌ها می‌شود.
همچنین نیروی متخصص دانشگاهی که باید برای صنعت به عنوان یک پتانسیل کاری بالفعل فعال باشند، بدلیل توجه صرف به حوزه‌های تئوری و سطحی شدن جریان پژوهش و عدم توجه به حوزه علوم عملیاتی و آزمایشگاهی به‌صورت نیروی بلااستفاده در حوزه صنعت باقی می‌مانند.
نتیجه این امر منجر به ایجاد شکاف بزرگ بین صنعت و دانشگاه می‌شود که اصطلاحا ما به آن «دره مرگ» می‌گوییم و هر چه این شکاف عمیق تر شود، صنایع به تدریج ضعیف‌تر و بی‌کیفیت شده و محصولات تولیدی به سمت مونتاژ و کپی پیش می‌روند و در نتیجه کاهش کیفیت، صنایع توان رقابت با نمونه‌های خارجی را نخواهند داشت و کارخانه‌ها به سمت ورشکستگی پیش می‌روند و بحران بیکاری پررنگ‌تر شده و این چرخه تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که هم دانشگاه‌ها و هم صنایع هر 2 کیفیت لازم را به مرور زمان از دست می دهند؛ در نتیجه این امر مواردی از جمله وابستگی اقتصادی و بحرا‌ن‌هایی است که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نشست اخیر به تفصیل مورد اشاره قرار دادند.«گفت‌وگو با رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای غرب استان‌تهران»
فارس: دفتر توسعه فناوری و ارتباط با صنعت و کارآفرینی در واحد شهر قدس شکل گرفته و ریاست آن را شما عهده دار هستید؛ با توجه به اینکه واحدهای شهر قدس و ملارد نیز با واحد شهر قدس تجمیع شده‌اند و پتانسیل بالایی هم اکنون در واحدهای غرب استان تهران مهیاست، آیا راهکاری برای حل این قبیل مشکلات که با عنوان "دره مرگ" به آن اشاره شد، دارید و یا کمیته و کارگروهی تا کنون به صورت عملیاتی در این حوزه ورود کرده‌اند؟
خلج: در ابتدا باید عرض کنم که این کار نیاز به برنامه‌ریزی و زمان دارد اما با توجه به اهمیت موضوع این واحد حوزه ارتباط با صنعت را در اولویت‌های برنامه‌های دانشگاهی قرار داده‌اند؛ وظیفه‌ای هم اکنون بر عهده ما هست؛ به طوریکه در ابتدا شناسایی پتانسیل‌های صنعتی فعال و حتی غیر فعال در استان تهران برای شروع و جهت‌دهی به نیروی متخصص برای حرکت در آن سمت است.
همچنین به عنوان تدوین طرح‌های پژوهشی-صنعتی و اعزام دانشجویان و اساتید برای کارآموزی و اجرای طرح‌ها در صنایع مرتبط و همچنین ایجاد فضاهای همکاری مشترک در بخش پژوهشی دانشگاه‌ها و بخش تحقیق و توسعه R&D)) کارخانه‌ها از اولویت‌های برنامه‌های این واحد است.
همچنین با توجه به منویات ریاست دانشگاه، توجه به ایجاد حلقه‌های واسط بین صنعت و دانشگاه و استفاده از اساتید مدیریت بازاریابی و اقتصاد به منظور تسهیل ارتباط بین صنایع و دانشگاه‌ها نیز از موضوعات بسیار مهم است.
فارس: درباره «دره‌مرگ» بگویید.
خلج: برای حل این مشکل که تحت عنوان "دره مرگ" یعنی همان حلقه گمشده ارتباط با صنعت بدان اشاره شد، یکی از اقداماتی که انجام شده ایجاد کمیته‌های تخصصی عملیاتی است؛ هر کمیته تخصصی در تعریف ما دارای یک بدنه علمی تحقیقاتی متشکل از محققین در حوزه علوم پایه و مهندسی بوده و یک موتور محرکه متشکل از اساتید متخصص در حوزه مدیریت بازاریابی و اقتصاد است.
به عنوان نمونه، اول کمیته تخصصی که در سال گذشته با کمک اساتید متخصص داوطلب شکل گرفت که سرپرستی گروه مدیریت بازاریابی و اقتصاد آن را آقای دکتر یونسی عهده‌دار بودند، توانستیم برای شروع، تعاملات خوبی با بخش‌های صنعتی ایجاد کنیم و در این راستا با شرکت‌های تجهیزات‌سازی که تولیدات آنها ملی بود، وارد مذاکره شدیم که البته دستاوردهای خوبی برای هر 2 بخش صنعتی و دانشگاه به همراه داشت.
در بخش دانشگاهی، می‌توان به جذب گرنت مالی در قالب خرید دستگاه‌های آموزشی-پژوهشی که کمک به عملیاتی‌تر شدن ایده‌های دانشجویان و ارتباط آن با صنعت می‌کند، اشاره کرد.
فارس: جناب آقای دکتر یونسی، در صحبت‌های خانم دکتر خلج به تیم بازاریابی و مدیریت به عنوان موتور محرک اشاره شد، لطفا در این باره کمی بیشتر توضیح بدهید و اصطلاحا به خروجی کارتان اشاره بفرمایید؟
یونسی: بله، در سال گذشته با حمایت ریاست محترم واحد شهر قدس، ما کمیته تخصصی متشکل از اساتید داوطلب تشکیل دادیم و به شناسایی شرکت‌های تولید کننده تجهیزات و دستگاه‌ها در نمایشگاه تولیدات ساخت داخل که زیر نظر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو کل کشور سالانه برگزار می‌شود، پرداختیم.
از سوی دیگر مشکلات و چالش‌های دانشگاهی را در کنار مسایل صنعتی بررسی کردیم و طی رایزنی‌های انجام شده با برخی از شرکت‌ها تعاملاتی که منجر به نتایج اصطلاحا برد-برد برای هر دو حوزه باشد، دنبال کردیم.
این امر کمک به ارتقای دانش عملیاتی در دانشگاه‌ها و از سوی دیگر بازاریابی و تبلیغ مناسب برای شرکت‌ها شد.
در نهایت به عنوان اولین و تنها دانشگاه در استان تهران رقمی بالغ بر یک‌میلیارد و 300 میلیون ریال دستگاه شبیه‌ساز آزمایشگاه‌های صنعتی مجازی به صورت گرنت تحقیقاتی از طرف بخش خصوصی به این واحد اعطا شد، که فکر می‌کنم برای شروع کار این کمیته کار موثری بود.
فارس: از زمانی که برای انجام این گفت‌وگو اختصاص دادید، سپاسگزارم؛ خانم دکتر خلج اگر صحبت تکمیلی دارید، بفرمایید.
خلج: به امید روزی که انشالله با کمک اساتید دانشجویان و صنعتگران عزیز بتوانیم به رشد و پیشرفتی که شایسته ایران عزیزمان هست برسیم.
یونسی: انشالله مسیر تبدیل تولیدات علمی دانشگاه به ثروت و ارزش افزوده برای صنایع و بنگاه‌های اقتصادی پرشتاب‌تر از گذشته دنبال شود.
انتهای پیام/
