به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، وبگاه «الخلیج الجدید» قطر در یادداشتی با عنوان « دوست همه دشمنان... مصلحت گرایی البشیر موجب از سرگیری روابط منطقه‌ای سودان شد» به تحلیل روابط سودان با رقبای بزرگ منطقه‌ای و جهانی پرداخت.
به نظر می‌رسد که سودان در برهه اخیر عرصه رقابت بین رقبای منطقه‌ای محسوب می‌شود، گاهی اوقات پروژه‌هایی با ترکیه منعقد کرده و گاهی دیگر روابط خود را با مصر تجدید می‌کند یا همزمان توافقنامه‌های اقتصادی با قطر و کشورهای محاصره کننده آن امضا می‌کند.
موضع سیاسی جدید سودان در اتخاذ نقش بی طرفی و نداشتن دیدگاهی مشخص آن را به یک بازیکن مهم منطقه‌ای مبدل کرده که همه طرف‌ها را برای همکاری با آن ترغیب کرده است.
قطر و تحریم‌کنندگان آن
سودان در پی بحران در روابط قطر با دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس موضع بی طرفی اتخاذ کرد، به گونه‌ای که قطع روابط ریاض، منامه و ابوظبی در پنجم ژوئن 2017 با دوحه را اتفاقی غم‌انگیز بین کشورهای عربی برادر و دوست داشتنی برای سودانی‌ها و امت عربی دانست.
خارطوم همچنین آمادگی خود را برای «اعمال همه تلاش‌ها در ایجاد آرامش و جلوگیری از تشدید تنش و بهبود روابط بین کشورهای عربی به منظور بازگرداندن اوضاع به وضعیت عادی به گونه‌ای که منافع عالی مردم منطقه تامین شود»، ابراز کرد.
در حوزه اقتصاد، روابط سودان با قطر به طور قابل ملاحظه‌ای در حال توسعه است. سرمایه گذاری‌های اخیر قطر در سودان به میلیاردها دلار رسیده است و این رقم همچنان در حال افزایش است.
به گقته شبکه بی.بی.سی عربی، قطر و سودان قرارداد چهار میلیارد دلاری را برای توسعه بندر «سواکن» در شمال شرق سودان امضا کردند.
قطر این پروژه را دروازه سرمایه‌گذاری خود در آفریقا برمی‌شمرد، سرمایه گذاری‌های قطر در سودان همچنین شامل بازسازی ویرانه های نوبا در ایالت های نهر النیل و شمال نیل، احداث پنج مجتمع خدمات رسانی در دارفور، تأمین برق در مناطق مسکونی، صنعتی، کشاورزی و معدنی و افزایش پروژه های زیربنایی خواهد بود.
از سوی دیگر، عربستان سعودی، بزرگ‌ترین سرمایه گذار عرب در سودان در سال 2016 بود که سرمایه‌گذاری‌های آن به 15 میلیارد دلار تخمین زده شده است، این سرمایه گذاری‌ها روی علوفه، گندم و ذرت متمرکز شده است؛ یعنی محصولاتی که برای امنیت غذایی انسان و حیوان مورد توجه قرار می‌گیرد و در عین حال از اقتصاد شکننده خارطوم هم حمایت می‌کند.
ائتلاف عربستان و سودان هم از لحاظ نظامی توسعه یافته است که نشانه آن اعلام مشارکت زمینی و هوایی سودان در ائتلاف عربی از مارس 2015 توسط رئیس جمهور این کشور است به گونه ای که قریب به یک هزار نیرو در یمن حضور یافتند سودان همچنین متعهد شد تا در صورت نیاز یک گردان متشکل از 6000 سرباز را به یمن اعزام کند و به دنبال آن از همبستگی خود با عربستان و قطع روابط با ایران به دنبال بحران سفارت عربستان در تهران در تاریخ 4 ژانویه 2016 خبر داد.
این اقدامات سودان با شادمانی عربستان سعودی روبه‌رو شد و شاه سعودی به دولت خود، منابع مالی و سرمایه گذاران عربستان دستور حمایت کامل از سودان در مرحله آتی را صادر کرد. رسانه‌های عربستان سعودی اغلب از آنچه نقش موثر کشورشان در تصمیم ایالات متحده برای تحریم‌های دیرینه اعمال شده علیه سودان می‌خوانند، حمایت می‌کنند.
در همین حال، امارات عربی متحده در اواسط ماه جاری میلادی حمایت خود را از ذخایر ارز خارجی در بانک مرکزی سودان و سپرده 1.4 میلیارد دلاری صندوق توسعه ابوظبی در این بانک حمایت کرد.
این صندوق 17 پروژه توسعه در زمینه حمل و نقل، ارتباطات، انرژی، آب و آبیاری را تامین مالی کرد و همچنین از ذخایر ارز خارجی در بانک مرکزی سودان با سپرده حدود 5 میلیارد درهم امارات (1.4 میلیارد دلار) حمایت کرد.
رئیس این صندوق گفت: ما در امارات و صندوق توسعه ابوظبی به سطح روابط نزدیک و شراکت واقعی با دولت سودان افتخار می‌کنیم؛ امروز، با توجه به توصیه‌های رهبرانمان به شراکت با برادرانمان در دولت سودان و حمایت از برنامه‌های تاثیرگذار مثبت اقتصادی ادامه می‌دهیم.
مصر و ترکیه
قاهره از این بیم دارد که جزیره واقع در ساحل غربی دریای سرخ تحت توافقنامه ای که در ماه دسامبر گذشته بین خارطوم و آنکارا امضا شده بود، به یک پایگاه نظامی ترکیه تبدیل شود که تهدید امنیتی برای آن است.
حجم معاملات سالیانه بین دو کشور بالغ بر 500 میلیون دلار بود، اما اردوغان قول داده بود تا سرمایه گذاری‌های کشور خود را به یک میلیارد دلار افزایش دهد تا مقدمه‌ای برای رسیدن به 10 میلیارد دلار باشد.
محافل دیپلماتیک و اطلاعاتی در مصر، خشم نهفته‌ای از توافق قطر و سودان برای بازسازی بندر سواکن در ساحل دریای سرخ در شرق سودان به ارزش 4 میلیارد دلار نشان دادند. روزنامه‌های مصر این حرکت را تلاشی برای محاصره مصر و نفوذ در منافع آن در دریای سرخ دانستند.
«جمال الشوادفی»، معاون وزیر امور خارجه سابق مصر، این توافقنامه را «یک شوک واقعی برای مصر» توصیف کرد و خارطوم را به عدم رعایت منافع مصر و تهدید امنیت ملی مصر در دریای سرخ متهم کرد.
روابط مصر و سودان شاهد اختلافات گاه به گاه در دیدگاه‌ها و جدال میان رسانه‌های دو کشور در زمینه مسائل بحث برانگیز مانند مناقشه بر سر مثلث مرزی حلایب، شلاتین و ابورماد و موضع گیری‌ها درباره سد اتیوپی است.
علی رغم این مسائل بحث برانگیز بین قاهره و خارطوم، اما طی ماه‌های اخیر به ویژه با بازگشت سفیر سودان به قاهره روابط دو کشور از وضعیت آرامی برخوردار بوده است.
سفیر سودان در قاهره انتظار داشت که در برهه پیش رو شاهد جنبش جدی و مداوم برای تقویت روابط بین دو کشور در همه زمینه ها و نه تنها برای حل و فصل مسائل حل نشده باشند.
آمریکا و روسیه
رقابت دیگری بین دو قدرت بزرگ منطقه‌ای در جهان برای ایجاد روابط با خارطوم جریان دارد و این بار بین ایالات متحده و روسیه است.
دفتر مطبوعاتی شرکت انرژی «روس اتم» خبر داد که روسیه و سودان توافقنامه ای را درباره توسعه یک پروژه ساخت یک نیروگاه برق آبی در خاک سودان امضا کردند.
این قرارداد از طرف روسیه توسط شرکت «روس اتم اورسز» وابسته به شرکت مادر روس اتم و از طرف سودان توسط وزارت منابع آب، آبیاری و برق سودان، امضا شد.
سودان با روسیه در خارطوم، پنج موافقتنامه در زمینه انرژی،تحقیقات و آموزش زمین شناسی، استفاده از فنآوری های مدرن، و در زمینه تحصیل برای ارائه فرصتی برای سودانی‌ها به منظور تحصیل در روسیه و در زمینه انتقال تکنولوژی به بخش خصوصی سودان، امضا کرد.
روسیه همچنین سرمایه گذاری در بخش معادن را در یک پروژه دریای سرخ، که بین سودان و عربستان سعودی مشترک است، بررسی می‌کند.
از سوی دیگر، «علی احمد حمید»، فرماندار ایالت «البحر الاحمر» در سودان، گفت که کشورش برای جذب هزاران گردشگر روسی برنامه ریزی کرده و عمر البشیر، رئیس جمهور سودان در این خصوص تصمیمات مهمی صادر کرد.
حامد گفت: برنامه‌ای برای جذب صدها هزار روسی در سودان وجود دارد و آن هم ورود شرکت‌های روسی بزرگ به منظور ساخت ویلاهای گردشگری است و انتظار می‌رود که یک مجتمع گردشگری بزرگ در ساحل دریای سرخ توسط یکی از شرکت‌های روسی احداث شود و امیدواریم که کار آن از ماه اکتبر یا نوامبر آتی آغاز شود.
از سوی دیگر خارطوم درصدد تکمیل رفع تحریم‌ها و عادی سازی کامل روابط خود با واشنگتن است که این امر در گرو همکاری خارطوم با آمریکا در سطوح مختلف از جمله هماهنگی اطلاعاتی در مبارزه با تروریسم است.
در اکتبر گذشته واشنگتن تحریم‌های 20 ساله علیه سودان را لغو کرد اما نام این کشور را از فهرست کشورهای حامی تروریسم حذف نکرد.
«عوض محمد أحمد بن عوف»، وزیر دفاع سودان بر اهتمام دولت سودان برای عادی سازی روابط راهبردی با واشنگتن و توسعه آن در مسیر خدمت به منافع مشترک دو کشور تاکید کرد.
این سخنان را بن عوف در مراسم استقبال از آدم ماتیو کوردیش وابسته نظامی جدید آمریکا بیان داشت هنگامی که او استوار نامه خود را برای نشستن جای جورن بونق وابسته سابق سفارت آمریکا تقدیم خارطوم کرد.
دو طرف سودانی و آمریکایی در این دیدار به یادآوری سابقه روابط بین کشورهایشان و اشکال همکاری بین دو کشور که از سال 1958 آغاز شد، پرداختند.
از سوی دیگر وابسته نظامی آمریکا بر اهمیت روابط کشورش با خارطوم تاکید کرد و وعده داد که همه تلاش ممکن برای تقویت این روابط را به کار خواهد بست.
تحولات داخلی سودان
سیاست خارجی سودان با مجموعه‌ای از تصمیم‌های داخلی رئیس جمهور این کشور همزمان شده است که به موجب آن تغییرات گسترده‌ای را در سطوح رهبران عالی نیروهای مسلح انجام داد که مهم‌ترین آن انتصاب «کمال عبدالمعروف الماحی»، رئیس ستاد مشترک ارتش به عنوان جانشین «عماد الدین مصطفی عدوی» است.
یک روز پیش از این احزاب معارض سودانی بار دیگر تصمیم به برگزاری تظاهرات و تحصن در اعتراض به گرانی گرفتند که «ساره نقد الله»، دبیر کل حزب ملی الامه سودان از آن به عنوان مقدمه سرنگونی رژیم عمر البشیر یاد کرد.
از آغازین تصمیمات داغ و هیجان انگیز ریاست جمهوری سودان این بود که در روز 11 فوریه، «صلاح قوش» را به عنوان مدیر کل سرویس ملی اطلاعات و امنیت برگزید آن هم پس از اینکه در سال 2009 او را از این منصب برکنار کرده و بیه اتهام شرکت در کوتایی علیه البشیر دستگیر و به مدت هفت ماه زندانی کرد.
به نظر می‌رسد بحران اقتصادی در راس دغدغه‌های مقامات سودان قرار دارد و چه بسا همین موضوع البشیر را به اتخاذ تصمیم‌های اینچنینی و بخصوص در زمینه‌های امنیتی سوق داد.
البشیر تلاش می‌کند تا حرکت‌های خود را بسیار سریعتر از دشمنان خود انجام دهد همانطور که وی در سال‌های حکومت خود آنها را سرکوب کرده و تلاش می‌کند تا مسئله را با درجه بالای حرفه ای‌گری تکرار کند؛ زیرا اعضای جنبش اسلامی سودان از گذشته درس گرفته و کار رویارویی با «البشیر» را آغاز کردند. از همین رو البشیر حملات خود را علیه آنها از سر گرفته است.
در هر صورت، تصمیم‌های داخلی و خارجی اخیر البشیر در بوته آزمایش قرار می‌گیرد و منتظر روزهای آتی در سودان خواهیم بود.
انتهای پیام/ص
عضویت در کانال تلگرامی بین‌الملل و سیاست خارجی فارس
