به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، زندگی کوچ نشینی در ایران و از جمله آذربایجان سابقه ای بس کهن دارد و کوچ نشینان نقش مهمی در تاریخ سیاسی و اجتماعی این مرز و بوم داشته اند. بسیاری از دولت ها و حکومت های قبل از اسلام و بعد از اسلام از میان ایلات و عشایر برخاسته اند. حکومت های غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، قره قویونلوها، آق قویونلوها، افشاریه، زندیه و قاجاریه حکومت های ایلی بودند که قدرت اولیه خود را از تشکیلات ایلی خود گرفته اند.
روند کوچ نشینی در ایران و از جمله آذربایجان آنچنان است که می توان پیش بینی کرد با آخرین نسل عشایر کوچ رو در ایران مواجه هستیم. از این رو تاسیس موزه ی عشایرضرورت تاریخی داشت. شهرسراب موقعیت ویژه ای بر سر راه تبریز- اردبیل و استان گیلان داشته و همه ساله هزاران نفر به قصد استفاده از آبهای گرم و معدنی سبلان و سرعین و طبیعت زیبای شمال کشور این شهر را پشت سر می گذارند.
یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری و تاریخی آذربایجانشرقی موزه مردمشناسی عشایر آذربایجان در شهرستان سراب است. از تبریز باید حدود 130 کیلومتری را طی کنید تا به سراب برسید. بعد از اینکه به سراب رسیدید سراغ خیابان امام خمینی و جنب غربی شهرداری این شهر را که بگیرید به حمام سابق و موزه مردمشناسی عشایر آذربایجان میرسید.
این موزه که نخستین موزه عشایر کشور است، در ساختمان قدیمی حمام جلال سراب اثری به جای مانده از دوران قاجاریه با معماری ارزشمند و با مساحتی حدود 650 متر مربع در داخل شهر بنا شده است. بنای موزه متعلق به دوره قاجار بوده و در این دوره به عنوان حمام عمومی شهر مورد استفاده قرار میگرفته است. اسم حمام هم برگرفته از نام مالک آن به نام «جلال» است.
حمام جلال دارای دو بخش مجزای زنانه و مردانه بوده و در هر بخش خزینهای برای تجمع آب گرم تعبیه شده بود. گرمخانه مرکزی حمام هم در محل اتاق مدیریت فعلی موزه قرار دارد.
این حمام تا سال 1372 در مالکیت بخش خصوصی بود تا اینکه در همان سال توسط شهرداری سراب تملک و جهت مرمت و تأسیس موزه عشایر در اختیار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی قرار گرفت.
موزه عشایر آذربایجان شرقی از شمار موزههای مردمشناسی است و قلمرو این موزهها منطقهای و به نمایش گذاشتن نشانههای فرهنگی، سنتی و قومی و نمایانگر ارزشهای اقتصادی، اجتماعی و فنی مردم منطقه است. این نشانهها اشیاء و نمادهای مردمی است که آنها را به کار میگرفتند و یا به کار میگیرند.
از همان روزهای ابتدایی هدف از ایجاد این موزه گردآوری و نگهداری، مطالعه و بررسی و به نمایش گذاشتن نعمات فرهنگی یا طبیعی به منظور آموزش و پژوهش و ارزش دادن به این مجموعه ها و لذت بردن از آنها بوده است.
به عبارتی دیگر، هدف موزه نمایشگر ارائه تحقیقاتی است از مطالعه در مورد آداب، رسوم، زبان، معیشت، مسکن، هنر، فنون، خوراک، پوشاک و صنایع دستی که در جامعه عشایری توسط کارشناسان گردآوری شده است.
به همین دلیل است که موزه مردمشناسی برای ببیندگان مانوس و دلنشین است، چراکه در این رابطه هر یک از اموال فرهنگی که به نمایش گذاشته میشود با زبان بیزبانی از چگونگی مورد استفاده در زمان خود صحبت میکنند.
غرفههای این موزه مانند سایر موزههای مردمشناسی سخن از چگونه زندگی کردن و با مشکلات مبارزه کردن برای به دست آوردن و بهتر زندگی کردن که همواره نداشتن را یافتن و نبودن را ساختن از زمانهای بسیار گذشته میگوید. تنها تفاوت این موزه با سایر موزهها این است که زندگی در این موزه همیشه در جریان است.
بخشهای مختلف موزه مردمشناسی عشایر سراب عبارت است از بخش اطلاعرسانی، کتابخانه تخصصی عشایر، فضای مرتع و چوپان، فرآوری سنتی و بومی لبنیات و پشم، دست بافتهای عشایری، موسیقی، پوشاک، زیور آلات، مسکن، نان پزی، قهوه خانه سنتی و تابلو نوشتهها.
اشیای به نمایش گذاشته شده در این موزه از آذربایجانشرقی و اردبیل گردآوری شده است.
نتیجه اینکه هدف موزه نمایشگر ارائه تحقیقاتی است از مطالعه در مورد اعتقادات و آداب و رسوم، زبان، معیشت، مسکن، هنرها و فنون، خوراک، پوشاک، صنایع دستی، که در جامعه عشایری توسط کارشناسان گردآوری شده است و از این رو است که موزه ی مردم شناسی برای بینندگان مانوس و دلنشین است. زیرا در این رابطه هر یک از اموال فرهنگی که به نمایش گذاشته میشود با زبان بی زبانی از چگونگی مورد استفاده در زمان خود صحبت می کنند. غرفه های این موزه ی مردم شناسی همانند سایر موزه های مردم شناسی سخن از چگونه زندگی کردن و با مشکلات مبارزه کردن و در جهت بدست آوردن و بهتر زندگی کردن که همواره نداشتن را یافتن و نبودن را ساختن از زمانهای بسیار گذشته می گوید. بنابراین حفظ و نگهداری و معرفی ذخایر فرهنگی ضرورتی تاریخی دارد.
بخش های مختلف این موزه عبارتند از:
بخش اداری، بخش اطلاع رسانی، کتابخانه تخصصی، فضای مرتع و چوپان، غرفه سینمای سنتی، بخش فرآوری سنتی و بومی لبنیات، بخش فرآوری سنتی پشم، غرفه دست بافت های عشایری، غرفه موسیقی، غرفه مسکن (آلاچیق)، غرفه نان پزی، غرفه اشیاء اعتقادی و زیورآلات، غرفه قهوه خانه سنتی و ماکت و تابلو نوشته ها و عکس های مختلف از جلوه های فرهنگی عشایرآذربایجان.
انتهای پیام/خ