به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری فارس، احکام سلطنتی اخیر که موجب تغییرهای گسترده در کادر فرماندهی نظامی عربستان شده آرزوی شاهزاده محمد بن سلمان، ولی عهد این کشور برای زدودن گرد و غبار از این نهاد سست و فربه و حذف آسیب پذیری گریبانگیر آن را برآورده کرد بخصوص به دنبال تجربه شکست عربستان در جنگ یمن و انگیزه ضعیف نظامیان سعودی که تقویت آن پیش شرط اساسی برای بهبود عملکرد دستگاه نظامی عربستان محسوب می‌شود.
روزنامه «الاخبار» لبنان در یادداشتی با عنوان « خروج ارتش بن سلمان از تنبلی» آورده است: با بسته شدن پرونده هتل ریتز کارلتون و حل و فصل اختلافات خانواده سلمان با جناح اقتصادی و مالی آل سعود، اجازه انتقال به پرونده دیگری در دستور کار شاهزاده محمد بن سلمان قرار گرفت و آن هم پرونده نیروهای مسلح عربستان است.
شاه سعودی همواره از ضعف ارتش کشورش و غرور آن شاکی بود او همچنین در مصاحبه‌های خود و نیز جلسات پشت درهای بسته کاخ‌های خود از خرابکاری نیروهای مسلح گلایه می‌کرد به گونه‌ای که با وجود پول زیادی که خرج ارتش می‌کرد کارآمدی خوبی نداشت از همین رو ارتش را در فهرست پرونده‌های در دست تغییر قرار داد.
بنابراین طبیعی بود که جناح نظامی عربستان شاهد تغییرات ریشه‌ای باشد و این اتفاق قبل از باز کردن پرونده‌های دیگر صورت گیرد بخصوص که عربستان سعودی در اولین جنگ مستقیم خود در جبهه یمن قرار دارد.
اما حساسیت بقیه پرونده‌ها و اولویت بندی دغدغه‌های ابن سلمان در گسترش سلطه خود بر کشور و تثبیت ارکان قدرت خانواده‌اش کار توسعه و تقویت ارتش سعودی را تا حالا به تعویق انداخت شد به گونه ای که تا پیش از این بر تقویت معاملات تسلیحاتی با واشنگتن و به طور کلی غربی‌ها اتکا داشت اما دسترسی به مدرن‌ترین فن آوری‌ها و تجهیزات در نهاد نظامی برای رسیدن به یک پیروزی قاطع کافی نیست.
مساله دیگری که قلع و قمع فرماندهان ارشد نظامی در عربستان را به تعویق انداخت اطمینان بن سلمان از ثبات قدرش در حوزه نظامی بود چرا که شخص وی وزیر دفاع عربستان است در مقایسه با وضعیتی که در دستگاه امنیتی و وزارت کشور عربستان در زمان حضور محمد بن نایف، ولی عهد سابق داشت.
اهمیت این حرکت بن سلمان صرفا محدود به عزل و نصب‌ها نیست بلکه یک «سند توسعه دفاعی» نیز تصویب شده است برنامه‌ای که نسخه رسمی آن به دوره پادشاهی عبدالله بن عبدالعزیز باز می‌گردد؛ هنگامی که شاخه سلمان برای آن تبلیغ می‌کرد و ملک عبدالله را متهم به بی تفاوتی و حرف شنوی نداشتن از نصایح سلمان بن عبدالعزیز می‌کرد.
در آن مقطع سلمان بن عبدالعزیز وزیر دفاع و فرزندش محمد رئیس دفترش بود که طرح توسعه دفاعی را مطرح کرده و یک کمیته مطالعات و پیگیری برای آن تشکیل دادند که بن سلمان به دبیر کلی آن منصوب شد اما ملک عبدالله او را کنار زد و مانع ورود این شاهزاده جوان به وزارت دفاع شد چرا که وی را بی پروایی و تمایل به گرفتن قدرت و اختیارات از دیگران متهم کرد.
این طرح بر اساس آنچه اعلام شده پنج هدف را دنبال می‌کند که شامل دستیابی به برتری عملیات مشترک، توسعه عملکرد سازمانی وزارت دفاع، توسعه عملکرد فردی و بالا بردن روحیه، بهبود بهره وری هزینه ها و حمایت از بومی سازی صنعت نظامی و مدرن سازی سیستم سلاح است.
پروژه جدید نمی‌تواند در چارچوب تلاش‌های ابن سلمان برای تثبیت نفوذ و انزوای مخالفانش باشد، همچون بقیه اقداماتی که در این زمینه در داخل عربستان انجام داده است وی ماه‌هاست که به طور مستقیم ارتش و وزارت دفاع را در قبضه خود دارد علاوه بر اینکه دیگر ارکان قدرت را هم در قبضه گرفته است بنابراین این فرآیند را می‌توان به عنوان یکی از معدود اقدامات «جدی» که توسط ولی‌عهد انجام می‌شود، و به شکل نظری توصیف کرد.
بن سلمان گامی در جهت بازسازی ارتش و بازسازی نیروی نظامی عربستان در سطوح اداری و به ویژه اخلاقی برداشته که متناسب با تغییر استراتژی کهنه این کشور در ورود نیابتی به درگیری‌ها، یا ایستادن پشت سر متحد آمریکایی خود و نه حضور مستقیم در جنگ‌ها است.
این استراتژی که طی سه سال از زمان وقوع جنگ در یمن به اجرا گذاشته شده، بازتابی از تغییر استراتژی آمریکا در دوران رئیس جمهور پیشین باراک اوباما است، که بر اساس آن عربستان برای ایفای نقش مرکزی در بازی منطقه می‌بایست خودکفایی و خودباوری بیش‌تری داشته باشد.
نخستین تجربه دخالت مستقیم نظامی عربستان (یمن) ترس‌های محمد بن سلمان را که از زمان پادشاهی عبدالله با خود داشت ثابت می کند و البته شکست مفتضحانه‌ای را به تصویر کشید که نمیتوان با شکست محدودی که ارتش عربستان سعودی در طول جنگ‌های صعده داشت، مقایسه شود.
به گفته موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک ارتش عربستان یک ببر کاغذی است و کشورهای غربی هم که آن را مجهز به سلاح کردند و در راس آنها آمریکا دچار یاس و نومیدی شده است با وجود اینکه ارتش عربستان از مجهزترین ارتش های دنیاست.
بنا به گزارش سایمون هندرسون، مدیر برنامه خلیج فارس و سیاست انرژی این موسسه که چند هفته پیش منتشر کرد، عملکرد نیروی هوایی عربستان بسیار ضعیف است کما اینکه عملکرد نیروی زمینی عربستان هم در حفاظت از منطقه مرزی جنوب غرب عربستان بد است.
سخنان هندرسون با گزارش‌های رسمی آمریکا منطبق است که برخی از آنها به سال 2008 باز می‌گردد و همه آنها بی کفایتی نیروهای سعودی را تایید می‌کند و با ذکر جزئیات دلایل ناکارآمدی نیروهای سعودی را شرح می‌دهد.
در فرامین جدید سلطنتی عربستان تغییر جامع فرماندهی نظامی و مدیریت جنگ علیه یمن به وضوح آشکار است، وقتی که فرماندهان ستاد کل ارتش و نیروهای مشترک، نیروهای زمینی، نیروهای هوایی و نیروی موشکی عوض می‌شوند که این نشانه اصرار عربستان برای ایجاد تحولی در سیاست نظامی و جایگاه ریاض و نقش آن در جنگ‌های منطقه ای دارد.
به گفته کارشناسان و ناظران چیزی که عربستان از لحاظ نظامی به آن نیاز دارد و چه بسا برای رسیدن به هدفش کافی است بند سوم پروژه مذکور است که «پیشرفت عملکرد فردی و افزایش روحیه» است در این خصوص یک گزارش رسمی آمریکایی در خصوص نقاط ضعف ارتش عربستان می‌گوید عربستان در ایجاد انگیزه برای جوانان خود به منظور پیوستن به نیروی زمینی این کشور مشکل دارد، بخصوص در جامعه ثروتمندی نظیر عربستان و اگر ریاض در تجربه شایستگی نیروی هوایی و خلبانان خود در اثنای جنگ یمن موفق بوده اما برای بازسازی نیروی زمینی شکست خورده خود در مرزهای جنوبی راه طولانی در پیش دارد.
اما ولی‌عهدی سعودی همچنان بر اجرای برنامه صنایع نظامی کشورش به منظور کاهش فشار بر بودجه اصرار دارد و با احیای برنامه هسته ای خود خواهان در اختیار گرفتن فناوری‌های تسلیحاتی بزرگ‌تری است که این موضوع قرار است در دستور کار ملاقات قریب الوقوع ولی عهد سعودی با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا باشد.
انتهای پیام/ص
عضویت در کانال تلگرامی بین‌الملل و سیاست خارجی فارس
