بازسازی عراق، هوشیاری نسبت به نفوذ دوباره آمریکا

بعد از اشغال برخی از سرزمین های عراق توسط داعش، این گروه شهرها و روستاهای عراق را تبدیل به ویرانه هایی کرد که جز تلی از خاک چیزی از تمدن در آن باقی نمانده بود. این اتفاق در همسایه غربی عراق یعنی سوریه نیز افتاد. داعش و سایر گروه های تروریستی که در این دو کشور بودند سوریه را نیز مثل عراق تبدیل به سرزمینی کردند که گویی اصلا تمدنی در آن ها وجود نداشته است. این گروه ها شرایط شهرهای عراق و سوریه را برای زندگی مردم عادی غیرممکن کردند زیرساخت های ابتدایی همچون آب، برق و سیستم فاضلاب و بهداشت و درمان شهر را به طور کامل ویران کردند، مدارس را از بین بردند و تقریبا می توان گفت که در مناطق تحت اشغال تروریست ها چیزی به نام شهرنشینی باقی نگذاشتند. حالا که این گروه ها از عراق پاک سازی شده اند، بحث بازسازی عراق پیش کشیده شده است. در همین خصوص اجلاس بازسازی عراق در روزهای آینده و احتمالا 23 بهمن برگزار خواهد شد. این اجلاس و اجلاس هایی از قبیل این برای عراق از اهمیت فراوانی برخوردار است، چرا که این کشور را به سوی نوسازی هدایت خواهد کرد. در این یادداشت به دو بحث در خصوص بازسازی عراق اشاره خواهد شد. نخست، خیز آمریکا برای ورود به عراق به بهانه بازسازی این کشور، و دوم چرایی و ضرورت حضور ایران در عراق است.

خطرات ورود آمریکا به عراق

سفیر آمریکا در عراق، پیشتر در گفتگو با آسوشییتد پرس اعلام کرده بود که به دنبال مقابله با ایران در عراق است. وی گفته بود با افول داعش پس از جنگ سه ساله عراق، آمریکا سعی در کاهش نفوذ ایران دارد. «داگلاس سلیمان» سفیر آمریکا در عراق گفته بود «ایران به سادگی استقلال کشور های همسایه اش را زیر پا می گذارد. ایران تا حدی به دولت عراق در شکست داعش کمک کرده است. اما صادقانه من ندیده ام ایران هیچ کمک مالی ای به اهداف انساندوستانه کند و یا به برنامه های سازمان ملل درباره ایجاد ثبات در کشورها کمک کند.»

این جملات نشان می دهد که آمریکایی ها گامی بلند و تفرقه افکنانه برای ورود به عراق با هدف مقابله با ایران و متحدان ایران در این کشور برداشته اند. آمریکایی ها به دنبال حضور و نفوذ در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی عراق هستند، از یاد نبریم که نفوذ آمریکا در میان افسران اطلاعاتی عراق سبب شده بود که نسبت به یکپارچگی عراق تعلقی وجود نداشته باشد و همین موضوع سبب شد تا موصل ظرف چندساعت زیر اشغال تروریست هایی قرار گیرد که هیچ چیزی از تمدن برای این کشور باقی نگذاشتند. شرط بقای استراتژی کلی آمریکا در منطقه خصوصا در عراق این است که به دنبال حضور دوباره به ساختار اجتماعی و فرهنگی عراق باشد.

باز هم سخنان اخیر داگلاس سلیمان در خصوص حضور آمریکایی ها در عراق مورد توجه است. داگلاس سلیمان با اشاره به اینکه «تعداد نیروهای آمریکایی در عراق به ویژه در استان الانبار کاهش یافته و این موضوع با هماهنگی نیروهای عراقی انجام شده است، اکنون این حمایت تنها به مشورت و آموزش محدود شده است.» این موضوع نشان می دهد که آمریکایی ها دوباره به فکر حضور در عراق در قالبی هستند که خودشان آن را مستشاری می نامند ولی نتیجه آن بلایی می شود که بر سر عراق آمده است.

 برای آمریکا روشن است که استفاده از نیروی نظامی تمام قد در عراق نمی‌تواند نتیجه مطلوبی داشته باشد. از این جهت واشنگتن در صدد است تا یک نقشه راه و نفوذ جدی برای عراق تبیین کند که احتمال دارد بحث اصلاح قانون اساسی در این میان مطرح شود. مساله دیگر این است که آمریکا برای توسعه عراق در صدد سرمایه‌گذاری یا هدایت سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی این کشور است[1] تا بتواند بهداشت، آموزش و امنیت، این کشور را آن گونه که خود می خواهد دنبال کند.

نفوذ دوباره در ساختار اجتماعی

در ورای این نحوه ورود و حضور است که آمریکایی ها می توانند برای ایجاد چند دستگی در جامعه عراقی برنامه ریزی کنند. یکی از مهمترین موانع آمریکا و در عین حال یکی از مهمترین اهدافی که آمریکا در عراق فعلی دنبال می کند کنترل حشدالشعبی است. برای آمریکایی ها حشدالشعبی بازیگری است که بایستی کنترل شده و حضوری در صحنه سیاسی و نظامی آینده عراق نداشته باشد. کنترل حشدالشعبی نیز تنها از طریق ورود آمریکایی ها به صحنه اقتصادی و سیاسی عراق ممکن است.

تلاش برای دور کردن عراق از متحدان

تلاش برای دور کردن عراق از متحدان  از دیگر دلایلی است که آمریکایی ها از ورود به عراق به دنبال آن هستند. آمریکایی ها به دنبال این هستند که ایران را از عراق جدا کرده و به تعبیر خود محور مقاومت را دچار انفصال کنند.

ضرورت حضور ایران در فرآیند بازسازی عراق

با توجه به دلایلی که برشمرده شد، ضرورت حضور ایران در عراق مسئله ای است که باید مورد بررسی قرار گیرد، سوای از ظرفیت اقتصادی که این مسئله می تواند داشته باشد که خود بیانگر وجود یک بازار بکر است که درگیر صنایع ساخت و ساز خواهد شد و در این سو، خیل عظیم کارگران و پیمان کاران ماهر ساختمانی و راه سازی وجود دارند که می توانند در این زمینه به عراق کمک کنند، مسئله اصلی در اینجا ضرورت حفظ محور مقاومت با توجه به حفظ پیوندهای فرهنگی و ممانعت از نفوذ آمریکا در یکی از پایگاه های اصلی محور مقاومت است. طبیعی است که برای ایران، موضوع عراق و بازسازی این کشور به عنوان یکی از کانون های محور مقاومت اهمیت داشته باشد، اما صرف نگاه اقتصادی نیست که رویکرد ایران به مسئله عراق را بیان می کند، سوای از این ، ایران با یک کانون تولید وحشت و خشونت به نام آمریکا در عراق مواجه خواهد بود که ضرورت دارد برنامه های میان مدت و بلند مدتی با این همسایه غربی برای مهار استراتژی خصمانه و تفرقه افکن آمریکایی ها داشته باشد.

پی نوشت:

[1] http://www.ilna.ir8/511998-

انتهای متن/