به گزارش خبرنگار آئین و اندیشه خبرگزاری فارس، ترجمه قرآن کریم یکی از مسائلی است که تقریبا عمر آن مساوی با زمان نزول قرآن است. قرن‌ها است که افراد مختلف این سوال را مورد بحث قرار داده‌اند که آیا اساسا ترجمه قرآن کریم امکان پذیر است؟ و اگر آری، چگونه و با چه کیفیتی؟
سیدیحیی یثربی، استاد دانشگاه که به تازگی ترجمه‌ای از قرآن کریم را منتشر کرده است در سلسله یادداشت‌هایی که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است نگاهی داشته به مساله ترجمه قرآن کریم و نکات مربوط به آن.
آن چه می‌خوانید اولین بخش از این یادداشت ها است:
یکی از مشکلات مردم در ارتباط با قرآن کریم، مسأله امکان فهم و ترجمه آن می‌باشد. هدف این نوشته توضیح برخی مشکلات ترجمه‌های فارسی قرآن کریم می‌باشد. قرآن کریم پیامی است که با آن نبوت ختم شده است. به همین دلیل باید رهنمودهای لازم هر عصر را برای همیشه با خود داشته باشد. همچنین باید برای عموم مردم قابل فهم و استفاده باشد، یعنی فهم آن و بهره‌گیری از آن مخصوص طبقه‌ای از مردم یا مردم یک مقطع تاریخی – جغرافیایی نباشد.
از این رو، قرآن کریم برخلاف باور پیروان ادیان دیگر برای بیان پیام خود از زبان مردم بهره گرفته است و همه مردم را یکسان مخاطب خود قرار داده است: «ای مردم» یا «ای اهل ایمان»! به همین دلیل است که باید این متن به هر زبانی قابل ترجمه باشد، زیرا این کتاب آسمانی، کتاب هدایت همه جهانیان است. اگرچه، باطنیان و صوفیه بر آن کوشیده‌اند که مردم عادی را از فهم قرآن محروم سازند، خود قرآن، بارها و باره بر فراگیر بودن و روشن بودن خطاب خود و نیز به زبان مردم بودن متن خویش، تأکید کرده است. با این همه، باید به دو نکته ظریف در این باره توجه داشت:
یکی اینکه، روشن و قابل فهم همگان بودن یک متن، نشانه سطحی و بی‌محتوا بودن آن نیست. امروزه فراگیرترین و ماندگارترین طرح‌ها، برنامه‌ها و رهنمودها را می‌توان با ساده‌ترین زبان نوشت. بیانیه‌های مهم سیاسی، همانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و کتاب‌های مهم علمی به زبان ساده نوشته می‌شوند.
منظور از زبان ساده آن نیست که محتوایش سطحی باشد، بلکه منظور آن است که زبان یک متن علمی یا دینی به گونه‌ای باشد که هیچ رمز و رازی در فهمیدن آن مطرح نباشد. مثلاً، متون هندی و متون مقدس مسیحیت از نظر آنان دارای رمز و رازی است که در اختیار همگان قرار نمی‌گیرد و تنها طبقه خاصی این رمز و راز را در اختیار دارند و می‌توانند متون دینی را بفهمند. عرفا نیز متون خود را دارای رمز و رازی می‌دانند که همگان به آن دسترسی ندارند. بنابراین، تنها طبقه ویژهای به آن رمز و راز دست می‌یابند و می‌توانند متون عرفانی را بفهمند. اما، زبان قرآن هیچ رمز و رازی در برندارد و همگان می‌توانند آن را بفهمند. از این رو، فهم قرآن، حق مسلم همه مردم است و به طبقه ویژهای اختصاص ندارد.
نکته دیگر اینکه، برخلاف تصور عده‌ای، روشن بودن زبان قرآن با جایگاه امام معصوم(ع) در تضاد نیست! در واقع، باید توجه داشت که تأکید ما بر مراجعه مستقیم به خود قرآن و روشن بودن زبان قرآن، به معنای توجه نکردن به سنت پیامبر(ص) و احادیث معصومان(ع) نمی‌باشد، زیرا پیامبر و عترت او باید به عنوان راهنمایان عمل به قرآن و نیز راهنمایان تعیین مصداق و اهداف اصلی آیات قرآن مورد توجه قرار بگیرند، نه به عنوان کسانی که میان ما و فهم قرآن واسطه باشند. علاقه‌مندان می‌توانند برای مطالعه بیشتر در این زمینه به موخره اینجانب در ترجمه قرآن کریم ارجاع کنند.
ادامه دارد...
انتهای پیام/
