به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، مسعود درخشان در برنامه شب گذشته جهان‌آرا که از شبکه افق با موضوع قرارداد توتال و اقتصاد مقاومتی پخش می‌شد، با اشاره به اینکه چارچوب قراردادهای IPC محرمانه نیست و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، گفت: یک سال تمام درباره این موضوع بحث شده است.
وی ادامه داد: قراردادهایی که منعقد می‌شود با شرکتهای خارجی، آنها محرمانه است و به طور کلی چارچوب قراردادهای IPC محرمانه نیست.
*قراردادهایی که قبل از انقلاب محرمانه نبود را محرمانه کردیم
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه قبل از انقلاب هیچ قراردادی محرمانه نبود و هر قراردادی که با شرکتهای خارجی منعقد می‌شد، به طور شفاف دراختیار نمایندگان مجلس قرار می‌گرفت، ادامه داد: اما پس از انقلاب ما قراردادهایی را که با شرکتهای خارجی منعقد کردیم، محرمانه شد که این عمل از لحاظ علمی هیچ توضیح و توجیهی ندارد، به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان این قراردادها محرمانه نیست.
درخشان در ادامه با اشاره به اینکه وقتی ما از مسئولان صنعت نفت می‌پرسیم چرا این قراردادها را محرمانه اعلام کرده‌اید، می‌گوید: دلیلش آن است که شرکتهای خارجی نباید از مفاد آن مطلع شوند، در صورتی که هم خودشان و هم ما می‌دانیم که این شرکتهای خارجی، اطلاعات را نزد یکدیگر منتقل میکنند.
به گفته این کارشناس ارشد انرژی، موضوعی که امروز باید به آن پرداخته شود، این است که با عقد این قراردادها، شرکت ملی نفت ایران به کدام سمت می‌رود؟ و الان که در تحریم هستیم، آیا ورود این شرکت به ایران منافع ما را تأمین خواهند کرد و یا اینکه از نقاط ضعف ما استفاده کرده و مبالغ وبی را دریافت میکنند.
وی با اشاره به اینکه مدل قراردادهای IPC قبل از اجرای برجام بود، تصریح کرد: با آمدن دولت آقای روحانی، وزارت نفت شروع به طراحی مدل جدیدی از قراردادهای جدید نفتی کرد و گفت آنقدر این قراردادها را جذاب می‌کنیم که سرمایه‌گذاران خارجی در شرایط تحریم بیایند و سرمایه‌گذاری کنند.
وی ادامه داد: این موضوع با اصول اولیه مذاکرات نفتی سازگار نیست و قطعاً طرف مقابل از آن سوءاستفاده می‌کند،ما توان بهره‌برداری از میادین نفتی و گازی خود را داریم و اگر در مقابل آنها از جانب ضعف برخورد کیم، آنها قطعاً سوءاستفاده میکنند.
درخشان گفت: اگر ما هم‌اکنون از مفاد قرارداد توتال آگاه شویم، خواهیم دید که آنها سودهای بسیار بالایی را دریافت کرده‌اند و این به ضرر صنعت نفت ایران خواهد بود.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: نکته مهم این است که نفت، مخازن نفتی و گاز و مخازن گازی از معقولات تخصصی و همچنین حقوق نفت و گاز نیز از معقولات تخصصی دیگر است و نباید اینها را سیاسی کرد.
وی ادامه داد: همین قرارداد با توتال را به جای آنکه به مباحث کارشناسی آن بپردازیم، می‌بینیم عده‌ای با گفته‌های مختلف مانند اینکه دلواپسان غرض‌ورز هستند و یا با امضاء این قرارداد دیوار تحریمها فروریخت، به دنبال سیاسی کردن این موضوع هستند که اگر این موضوع سیاسی شود، قطعاً ما نمی‌توانیم به طور صحیح این قرارداد را مورد ارزیابی قرار دهیم.
*شرکت‌هایی که مصدق خلاء‌ید کرد را دوباره به کشور آوردیم
به گفته این کارشناس ارشد انرژی، در ایران هیچ نهادی وجود ندارد که قراردادها را به صورت علمی بررسی کند، اما می‌بینیم که در کشورهای مختلف این نهاد تشکیل شده است و من نگرانم که در این فضای پرهیاهو، اشتباهات زیادی را انجام دهیم، تاریخ در مورد این قرارداد قضاوت خواهد کرد که چگونه مرحوم مصدق شرکت‌هایی را خلأید کرد و در جمهوری اسلامی، دوباره مسئولان نفتی پای آنها را به صنعت نفت ایران باز کردند.
درخشان با اشاره به اینکه توجه داشته باشید که باید یک نظارت و توجه جدی توسط کارشناسان به جریان قراردادهای نفتی اعمال شود، تصریح کرد: همین فاز 11 پارس جنوبی را به عنوان مثال نگاه کنید، این فاز در اواخر دهه 70 یک بار توسط توتال قرار بود توسعه پیدا کند و شرکت پتروناس و شرکت ملی نفت ایران نیز با توتال قرار بود در این قرارداد مشارکت کند، به طوری که 50 درصد از سهم توسعه دراختیار شرکت ملی نفت، 40 درصد دراختیار توتال و 10 درصد در اختیار پتروناس بود و ما انتظار داشتیم که کار به طور جدی آغاز شود، اما بعد از مدتی دیدیم که شرکت توتال از این قرارداد به دلیل تحریمها کنار کشید.
وی تصریح کرد: شرکت CNPC نیز که جایگزین شرکت توتال شده بود، پس از 50 ماه بدون کوچک‌ترین کار، فاز 11 را رها کرد و بر این اساس کار جلو نرفت، پس به طور قطع می‌توان گفت اینکه حتماً با ورود شرکتهای خارجی مشکل صنعت نفت حل می‌شود درست نیست و آنچه الان گفتم نمونه بارز این موضوع است که حتی شرکتهای خارجی نیز تا وقتی که ما نخواهیم کاری از پیش نمی‌برند.
درخشان با اشاره به اینکه با این سابقه دوباره به شرکت توتال اعتماد کردیم و آنها به همین فاز 11 بازگشتند، جای تأمل است، اظهار کرد: ولی باید گفت تا وقتی که ما نظارت‌های صحیح را بر روی این قرارداد اعمال نکنیم، هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد، زیرا می‌دانیم که شرکت توتال و همه شرکت های خارجی که به ایران می‌آیند، به جای اینکه منافع ما را تأمین کنند، به فکر منافع خودشان هستند.
به گفته این کارشناس ارشد انرژی، شرکت توتال سابقه درخشانی در صنعت نفت ایران ندارد، به طوری که این شرکت در میادین سیری A و B و فاز 2 و 3 پارس جنوبی اشتباهات جدی را مرتکب شد که در این خصوص فرضیه‌های زیادی وجود دارد. در همان زمان، کارشناسان طراز اول مطالبی را تدوین و گزارش دادند، اما از آنجا که ما نهادی بابت پیگیری نداریم، این گزارشات مسکوت باقی ماند.
درخشان اظهار کرد: توتال از لحاظ اخلاقی نیز فاسد است و نمونه آن، پرداخت رشوه برای حضور در برخی از میادین گازی ایران بوده است که در دادگاه‌های بین‌المللی نیز این موضوع وجود دارد و این شرکت یک بار بابت این موضوع جریمه چندصد میلیون دلاری شده است.
وی گفت: با این شرایط، ایران در دوران تحریم توانست خودش با اتکا به شرکتهای ایرانی فازهای مختلف پارس جنوبی را توسعه دهد، مانند فاز 13 که دراختیار کنسرسیومی متشکل از شرکتهای پتروپایدار، قرارگاه خاتم و صدرا بود و فاز 14 نیز که دراختیار شرکتهای ایدرو، تأسیسات دریایی، شرکت ملی حفاری و ماشین‌سازی اراک بود که شاهدیم این فازها با پیشرفت‌های بسیار قابل توجهی هم‌اکنون در مراحل نهایی به سر می‌برند، بنابراین ما می‌توانیم در عمل، از منابع خارجی و داخلی برای توسعه فازهای پارس جنوبی استفاده کنیم و به جای ورود شرکت‌هایی مانند توتال، از شرکتهای مشاوره فنی خارجی استفاده می‌کردیم.
درخشان گفت: من نیز موافق تعاملات بین‌المللی هستم و بحث اصلی من این است که نباید قراردادهای نفتی را به صورت کاملاً سنتی اجرا کنیم، به طوری که میدان را برای توسعه دراختیار شرکت خارجی قرار دهیم و بگوییم که این شرکت بیاید برای ما کار کند، درصورتی که همین شرکت خارجی از شرکتهای مشاوره فنی استفاده می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه ما تجربه فعالیت و کار را در صنعت نفت داریم، ادامه داد: ما می‌توانیم خودمان وارد عمل شده و با استفاده از سرمایه خارجی و داخلی و با تکیه بر توان شرکتهای مشاوره خارجی، کار توسعه فازهای پارس جنوبی را انجام دهیم.
به گفته این کارشناس ارشد صنعت نفت، شرکت توتال که به ایران آمده است فعالیت در فاز 11 را نیز تقسیم می‌کند، مثلاً حفاری را به یک متخصص، احداث یک خط لوله را به یک متخصص و خودش از مشاورین خارجی استفاده می‌کند. ما نیز در ایران می‌توانیم با تکیه بر توان داخلی، همین کار را انجام دهیم، که نمونه موفق بسیار زیادی را نیز در داخل داریم.
درخشان در ادامه با اشاره به اینکه نباید مسائل قراردادی، سیاسی شود و فضا را گل‌آلود کنیم، تصریح کرد: وقتی فضا گل‌آلود شد، شرکتهای خارجی می‌توانند ازاین فضا ماهیگیری کنند.
وی ادامه داد: وقتی کارشناسی قصد داشت به طور کارشناسی قراردادهای خود را مورد بررسی قرار دهد، سریع موضوع را سیاسی و به شدت با آن برخورد کردیم و این موضوع موجب شد که کارشناسان سکوت کنند و بنابراین شرکتهای خارجی به خوبی می‌توانند از این فضا سوءاستفاده کند.
*کسانی که از نفت برای دیپلماسی استفاده میکنند نه نفت را می‌فهمند و نه سیاست را
این کارشناس ارشد صنعت انرژی با اشاره به اینکه باید یک نهادی کارشناسی تشکیل می‌شد که این موضوعات در آن مورد بررسی قرار می‌گرفت، تصریح کرد: مقام معظم رهبری نیز در دیداری که سال گذشته با دانشجویان داشت، فرمودند مادامی که منافع و مصالح کلان نظام در این قرارداد تأمین نشود، نباید آنها را اجرایی کرد و من باید بپرسم که آیا واقعاً در قرارداد توتال، منافع و مصالح نظام تأمین شد که ما بعد از امضای آن، جشن گرفتیم؟
درخشان ادامه داد: وقتی که می‌گویند با امضای این قرارداد دیوار تحریمها فروریخت، به این معنی است که می‌خواهند از نفت برای دیپلماسی استفاده کنند و آنهایی که می‌گویند با اجرای قراردادهای نفتی، دیگر تحریم نمی‌شویم، نه نفت را می‌فهمند و نه سیاست را، مگر می‌شود از نفت برای این کار استفاده کرد؟ الان وزیر امورخارجه امریکا کیست؟ خودش دوره‌ای مدیرعامل یکی از شرکتهای بزرگ نفتی بود، بنابراین من طور قطع می‌گویم فرمایش مقام معظم رهبری روی زمین مانده است و ما قرارداد توتال را امضا کردیم.
درخشان ادامه داد: من هم معتقدم مادامی که منافع و مصالح کلان نظام رعایت نشود، نباید قراردادهای IPC اجرایی می‌شد، به طوری که شرکت ملی نفت ایران نیز حتی یک جلسه با کارشناسان نگذاشت و این مسئله مغفول ماند.
وی ادامه داد: این قرارداد در شأن نظام جمهوری اسلامی ایران نیست، زیرا کاری که ما می‌توانیم انجام دهیم، آنها باید بیایند و با قیمت‌های ده برابر اجرایی کنند و قطعاً اجرای آن در شأن صنعت کشور ما نیست.
وی با اشاره به اینکه ما نباید شأن خود را پایین بیاوریم، تصریح کرد: حفظ شأن می‌تواند منافع ما را نیز تأمین کند.
درخشان گفت: در تصویب کلیات قرارداد IPC نیز دیدیم که با چه سیاست‌کاری و بروکراسی اداری و با چه چرخش‌هایی قرارداد IPC را به تصویب رساندند بدون آنکه دغدغه‌های مقام معظم رهبری در آن برطرف شود. به راستی دولتی که 24 میلیون رأی دارد، آیا امضای قرارداد باتوتال برایش یک پیروزی است؟ مقام معظم رهبری بارها فرمودند جلسات کارشناسی باید در دانشگاه‌ها تشکیل شود، آیا این جلسات با حمایت شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد؟
درخشان گفت: الان هم می‌گویم که این قرارداد در شأن نظام جمهوری اسلامی ایران نیست و من به شما اطمینان می‌دهم که حتی یک مهندس مخزن که مستقل فکر می‌کند و ما با او صحیت کنیم، می‌گوید که ما در توسعه فازهای پارس جنوبی توانمندیم و چرا باید توتال بیاید و 25 سال در ایران بماند و این کار را انجام دهد.
*چرا از قرارداد مناطق نفت خیز جنوب استفاده نکردیم
به گفته این کارشناس ارشد صنعت نفت، شرکت ملی نفت‌خیز جنوب که بیشتری حجم تولید نفت ایران را دارد و متخصصان دغدغه‌مندی نیز در آن فعالیت میکنند، خودش چارچوب قراردادی را تدوین کرده است که این چارچوب قراردادی، کاملاً مصالح و منافع نظام را تأمین می‌کند و چرا ما نیامدیم از این مدل برای امضاء قراردادهای خود استفاده کنیم.
درخشان گفت: مسئولان صنعت نفت می‌روند قراردادی را مبنا قرار می‌دهند که یکسری امتیازات را به شرکتهای خارجی می‌دهد و بعد می‌گویند دیوار تحریمها شکسته شد، اگر قرار است با اجرای قراردادها دیپلماسی ایران تقویت شود، باید به مسئولان دیپلماسی کشور ایراد گرفت و اعلام کرد که شما نتوانستید کارتان را انجام دهید که ما مجبور شدیم از نفت که سرمایه بین‌نسلی است هزینه کنیم و به خاطر دیپلماسی، نفت و گاز خود را حراج می‌کنیم.
درخشان در پایان با اشاره به اینکه در حوزه قراردادهای نفتی باید واقع‌بین باشیم و احساسی عمل نکنیم، گفت:هم‌اکنون جوی در کشور به وجود آمده است که گویا کلید حل مشکل صنعت نفت در دستان شرکتهای خارجی است، به طوری که شرکتهای خارجی هم از دیگر شرکتهای مشاوره‌ای استفاده میکنند.
وی ادامه داد: در قرارداد فاز 11 ایران را 16 و 17 سال معطل کردند، زیرا ما نظارت نداشتیم، آن موقع که قرارداد فاز 11 در دهه هفتاد امضا شد نیز جشن گرفتیم، اما وقتی که آنها ایران را ترک کردند، آیا عزا نگرفتیم، پس چرا الان هم شادی بیخود می‌کنیم.
وی اظهار کرد: من در برنامه تلویزیونی مشاهده کردم که رئیس قبلی بانک انگلستان اعلام کرد باید برجام به تصویب برسد و هیچ کشوری نباید مخالف آن باشد، زیرا که اگر ایران در چارچوب اقتصاد مقاومتی به پیش رود، قطعاً ما به مشکل برخورد خواهیم کرد و این صحبتی است که رئیس قبلی بانک انگلستان صریح بیان کرد و من نیز معتقدم اگر براساس اقتصاد مقاومتی عمل می‌کردیم و اجازه می‌دادیم شرکتهای داخلی با استفاده از توانهای فنی خود کار توسعه فاز 11 را نیز به پیش برند، قطعاً همگام با اقتصاد مقاومتی بود.
درخشان ادامه داد: من این سؤال را در پایان عرایضم مطرح می‌کنم که چرا مراکز پژوهشی مانند نهاد ریاست‌جمهوری، مرکز پژوهشهای مجلس و مرکز تشخیص مصلحت نظام در مورد IPC سکوت کردند و چرا شورای عالی انرژی که در دوران آقای احمدی‌نژاد دو بار تشکیل شد و در دوران آقای روحانی نیز فقط دو بار تشکیل شده است، راجع به این قضیه صحبت نمی‌کند؟
انتهای پیام/م
