به گزارش، خبرگزاری فارس از گرگان، کاهش ریزشهای جوی در سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهمترین مشکلات بخش کشاورزی کشور به خصوص در استانهای شمالی از جمله گلستان محسوب میشود و این امر مشکلات عدیدهای را برای کشاورزان استان به وجود آورده است مشکلاتی که به گفته کارشناسان با استفاده بهینه از منابع آب میتواند خسارات متحمل بر کشاورزان را کمتر کند. در این میان یکی از مشکلات مهم در بحث حفظ و تقویت منابع آبی حفر چاه غیرمجاز در مزارع اکثر کشاورزان است.
حفر چاههای عمیق کشاورزی از دهه 50 در کشور آغاز شده و در دهه‌های 60 و 70 به اوج خود رسید که علیرغم هشدارهای کارشناسان همچنان ادامه یافته است و گاه اخباری مبنی بر انسداد چاههای غیرمجاز در استان شنیده میشود با این وجود عدهای از کشاورزان گلستانی در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان، معتقدند که معاش کشاورز به طور مستقیم به میزان زراعت بستگی دارد و زراعت بدون آبیاری امکان‌پذیر نیست.
یک کشاورزی گلستانی در همین رابطه گفت: گرچه تاکنون بارها از شرکت آب و منطقه برای احداث چاههای غیرمجاز اخطار داده شده است و حتی اقدام به انسداد چاه کردند که البته درگیریهای شدیدی نیز رخ داده اما در نهایت کشاورز برای امرار معاش خود مجدد از آن چاه استفاده میکند.
وی ادامه داد: معاش خانواده کشاورز به زراعت و آبیاری زراعت بستگی دارد و کشاورز به خاطر نیازی که به آب دارد مجبور است اقدام به حفر چاه کند.
حفر چاههای غیر مجاز تهدیدی برای سفرههای آب زیرزمینی
گرچه برخی از کشاورزان استفاده آب چاه برای آبیاری مزارع خود را یک حق عنوان میکنند اما برداشت زیاد از سفرههای آب زیرزمینی در بلند مدت خسارتهای جبرانناپذیری را بر پیکره اقتصادی استان که در رأس آن کشاورزی است ایجاد خواهد کرد.
یک کارشناس کشاورزی در استان با اشاره به دلیل افزایش حفر چاههای غیرمجاز استان در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان،گفت: یکی از مشکلات کشاورزی استان خرد بودن اراضی و قطعات کوچک آن است از سویی کشاورز در این قطعات خرد اقدام به زراعت میکند و نخستین و اساسی‌ترین نیاز زراعت او آب خواهد بود از این‌رو کشاورزان برای رفع این نیاز به حفر چاه اقدام میکنند.
مهدی برزعلی با بیان اینکه منابع پایدار آب استان پاسخگوی نیاز کشاورزان نیست به مشکلاتی که از سوی حفر چاههای غیرمجاز ایجاد خواهد شد اشاره کرد و افزود: حفر چاههای غیرمجاز باعث برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی، استفاده ناصحیح و غیراصولی از آب و هدر رفت آن خواهد شد و در بلندمدت موجب فرونشست زمین و از بین رفتن مخازن زیرزمینی آب‌ها میشود که این اتفاق غیر قابل جبران است و در درازمدت خشکسالیهای مداومی را در پی خواهد داشت.
وی بیان کرد: تنها راه برای جلوگیری حفر چاههای غیرمجاز در استان، یکپارچهسازی اراضی، جمعآوری آب‌های سطحی در قالب آببند و سدها و احداث کانالها و انتقال آب به مزارع است که البته هر یک از این اقدامات مشکلاتی از لحاظ قانونی و اعتباری در پی دارد و برای حل آن نیاز به یک همت جمعی از سوی دستگاههای ذیربط است.
عدم تخصیص اعتبار برای برخورد با چاههای غیرمجاز
یکی از دستگاههای متولی در رابطه با جلوگیری از حفر چاه غیرمجاز شرکت آب و منطقهای استان گلستان است البته از سال 1386 مجوز حفر چاه کشاورزی داده نمیشود با این وجود هنوز کشاورزانی هستند که اقدام به حفر چاه در مزارع خود میکنند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان تعداد چاههای غیرمجاز در استان را 16 هزار حلقه عنوان کرد و در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: دلایل متعددی برای حفر چاههای غیر مجاز در استان وجود دارد که از جمله میتوان به آسانی حفر چاه غیر مجاز کم عمق اعم از دهانه گشاد و لوله ای توسط کارگر و مغنی و ابزار ساده ای چون اگر و دستگاههای حفاری تراکتوری اشاره کرد.
سید محسن حسینی افزود: از سویی کوچکشدن قطعات اراضی کشاورزی و عدم تجمیع کشاورزان برای پیگیری چاههای با عمق بیشتر و مجاز، محصور کردن اراضی باغی و حفاری غیرمجاز با توجه به پوشش ایجاد شده و ایجاد اشکال در شناسایی و نیز جلوگیری از حفاریهای غیرمجاز از جمله دلایل حفر غیرمجاز چاه در استان محسوب میشود.
وی عدم همکاری کامل دستگاههای مختلف خدمات‌رسان برای جلوگیری از پرداخت تسهیلات نهادهها و سایر موارد به دارندگان چاههای غیرمجاز و اراضی تحت آبخور آنها را یکی از راههای جلوگیری حفر چاه غیرمجاز عنوان کرد و گفت: عدم تخصیص اعتبارات کافی به وزارت نیرو برای برخورد با چاههای غیرمجاز به عنوان مثال طبق استانداردها به ازای هر هزار حلقه چاه نیاز به یک اکیپ کامل گشت و بازرسی شامل عوامل فنی، حقوقی و انسداد می‌باشد که تاکنون این استانداردها محقق نشده است، همچنین عوامل اقتصادی و اجتماعی و سیاسی نیز در این زمینه دخیل بوده است.
وی بیان کرد: هرگونه برداشت غیر مجاز از آب‌ها اعم از سطحی و زیرزمینی و اعم از اینکه برداشت‌کننده غیرمجاز باشد یا به وسیله چاه مجاز بیش از اندازه آب استحصال کند مشمول جریمه میشود که میزان آن براساس دستورالعمل صادره از سوی وزارت نیرو محاسبه خواهد شد.
حسینی با اشاره به پروژه‌های طرح احیا و تعادل بخشی استان تصریح کرد: تجهیز تمام چاههای مجاز به کنتورهای مختلف حجمی با توجه به مختصات چاه برقی یا غیر برقی کردن آن، انسداد چاههای غیرمجاز، توقیف و انهدام دستگاه‌ها و ابزارهای حفاری غیرمجاز، کنترل دستگاههای شرکت های حفاری مجاز به جهت عدم تخلف، ایجاد سامانه و بانک اطلاعاتی چاههای مجاز و منابع آب سطحی، مطالعه و اجرای ایجاد تشکل‌های آب بران به جهت مشارکت دادن ذینفعان، پروژه های تغذیه مصنوعی به جهت هدایت آب‌های مازاد سطحی به سفرههای آب زیرزمینی از جمله پروژه‌های طرح احیا و تعادل‌بخشی استان محسوب میشود.
بر اساس این گزارش، ایران به لحاظ تنش آبی در میان کشورهای دنیا در ردههای بالا قرار دارد رتبهای که حاکی از وضعیت خطرناک این کشور در حوزه منابع آبی است از سویی در سال‌های اخیر به دلیل کاهش ریزشهای جوی، آب‌های سطحی نیز کاهش پیدا کرده است و کشاورزان برای تأمین نیاز آبی مزارع خود گاه به صورت بیرویه از آب‌های زیرزمینی استفاده کردند که این امر موجب پایین آمدن سفره آب‌های زیرزمینی شده است اگر اقدامات لازم و به موقع در رابطه با استفاده صحیح از منابع آبی صورت نگیرد شاهد خسارتهای جبرانناپذیری در بخش کشاورزی و منابع آبی کشور خواهیم بود.
انتهای پیام/83008/ق40
