به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، امام خمینی (ره) فرمودند: در وقف فضیلت بسیار و پاداش بی‌شمار وجود دارد.
خدای را سپاس که بندگان خود را که در راه او انفاق می‌کنند، به وقف کردن و ساختن عمارت و مکان‌های ارزشمند توفیق داده و نیز به برآوردن نیازمندی‌های مردم موفق گردانید تا به این وسیله خشنودی خداوند را بجویند.
ایزد منان این افراد را در آن خواسته و اعمال موفق و رستگار گردانید تا به ارجمندترین پاداش خداوند و بزرگ‌ترین فیض و بخشایش الهی برسند.
خداوند وقف این واقفان را احسانی جاری در میان مردم قرار داد تا ثواب و حسنات آن هر روز به واقف بازگردد.
وقفنامه اسمی‌خان مربوط به ابتدای دهه 60 سده سیزدهم هجری و پیش از آغاز شورش سالار در مشهد و خراسان است.
سال‌های آخر دوره حکومت محمدشاه قاجار، با حکومت آصف‌الدوله در خراسان و تضعیف حکومت مرکزی در نتیجه خودسری حکام محلی مانند آصف‌الدوله مصادف بود.
این خودسری‌ها در خراسان با مرگ میرزاموسی‌خان، تولیت آستانه در سال 1262 هجری قمری شدت گرفت و با شورش حسن‌خان سالار فرزند آصف‌الدوله در خراسان آشکار شد و چند سال طول کشید که سرانجام با تدبیر امیرکبیر در ابتدای دوره ناصری فرو نشست؛ طی این مدت، خرابی و غارت بسیار در مشهد و حرم مطهر امام رضا (ع) به بار آمد.
تا پیش از این و در دوره تولیت طولانی میرزا موسی‌خان، مشهد و به ویژه حرم مطهر با تعمیرات و آبادانی ایجاد شده، رونقی یافته بود و وقفنامه «اسمی‌خان» نیز مربوط به همین زمان است.
از زندگی و شرح حال واقف، خبری در دست نیست؛ وی فرزند قربان‌قلی‌خان و گویا یکی از خوانین بزرگ مشهد بوده که تمامی یک رشته قنات ملکی خود را به همراه مزرعه حیدرآباد و متعلقات آن، برای مصارف مختلفی که در طومار ذکر شده، وقف کرده است.
شایان ذکر است قنات و مزرعه مذکور در بلوک گلمکان مشهد قرار دارد.
نحوه هزینه کردن درآمد وقف، پس از کسر مخارج به گونه‌ای است که کل درآمد خالص به 6 سهم تقسیم و نحوه هزینه کردن هر سهم مشخص شده است.
3 سهم صرف تعزیه امام حسین (ع)، با مشخصات دقیق غذا و روشنایی، به تفکیک مراسم برگزار شده در حسینیه ساخته شده توسط واقف در قریه مذکور و منزل وقف می‌شود.
یک سهم به ردمظالم به واقف اختصاص یافته، سهم دیگر برای نماز و روزه وی، حواله مجتهد جامع‌الشرائط ارض اقدس (مشهد) و سهم آخر به عنوان حق‌التولیه منظور شده است.
تولیت آن به همسر واقف، یعنی رقیه‌سلطان‌خانم واگذار شده که با شرایط معین، درآمدهای موقوفه را در زمان حیات واقف به گونه‌ای و پس از مرگ وی به گونه‌ای دیگر صرف کند.
ادامه تولیت پس از مرگ متولیه، به اولاد وی تعلق یافته است.
این وقفنامه حواشی دارد که در میان آنها، تاریخ 1285 هجری قمری نیز دیده می‌شود.
انتهای پیام/2202/ز40/چ3000
