به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، استان زنجان مساجد و امامزاده‌های بسیاری را در خود جای داده است و سالانه گردشگران را به سوی خود جذب می‌کند.
معماری تعدادی از این مساجد و امامزاده‌ها به گونه‌ای طراحی شده که چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
مردمان گذشته در سال‌های دور با دستان پینه‌زده و بدون امکانات آثار بسیار جذابی را از خود خلق کرده‌اند که امروز این آثار زبان‌زد خاص و عام شده است.
معماری تعدادی از این بناها به گونه‌ای منحصر به فرد طراحی شده که ذوق هنری خالق خود را به عرصه نمایش می‌گذارد.
امروز معماری این بناها پس از سالیان بسیاری همچنان بر قوت و عظمت خود باقی است و از دور معماری زیبای آن دیده‌ها را به سوی خود جذب می‌کند.
آثار تاریخی و باستانی امروز علاقه گذشتگان را به هنر و معماری نشان می‌دهد که گذشتگان با کم‌ترین امکانات اثر تاریخی ماندگاری را خلق کرده‌اند.
مردمان گذشته در دوران‌های مختلف به دنبال ساخت بنایی بوده‌اند که با خاطری آسوده بتوانند در این بناها و مکان‌ها با خدای خود به راز و نیاز بپردازند.
ساخت مسجد از مردمان گذشته و ائمه به مسلمانان و شیعیان امروز ارث رسیده است و مسلمانان همه تلاش خود را به کار می‌گیرند تا بنایی با زیبایی هر چه تمام‌تر خلق کنند.
*معماری بی‌نظیر مسجد جامع سجاس
سجاس یکی از شهرهای استان زنجان است که در بخش سجاسرود شهرستان خدابنده واقع شده است.
از دیدنی‌های این شهر مسجد جامع سجاس است که متعلق به دوره سلجوقیان و اواخر قرن پنجم هجری است.
مسجد جامع سجاس یکی از مساجد استان زنجان است که معماری بی‌نظیر و منحصر به فردی را دارا است.
این مسجد کتیبه‌هایی به خط «کوفی، نسخ و ثلث» و آیاتی از سوره «ملک» و گچ‌بری‌ها و طرح‌های اسلیمی دوره‌های سلجوقی و ایلخانی دارد.
بنای مسجد جامع سجاس در شهر سجاس در حدود 35 کیلومتری جنوب غربی سلطانیه در استان زنجان واقع شده و از بناهای ارزشمند دوره سلجوقی است.
*بنای زیبای مسجد جامع سجاس
بنای اصلی مسجد گنبد خانه مربعی به ابعاد تقریبی 9.5 در 9.5 متر است که با گنبد بلندی پوشش یافته است.
با توجه به آثار موجود، در اصل بناهای دیگری به این گنبد خانه متصل بوده که امروزه از بین رفته است.
گنبد خانه در اضلاع شرقی، غربی و شمالی درگاه‌هایی داشته که درگاه‌های شرقی و غربی آن مسدود شده است.
گنبد با واسطه چهار فیل پوش بر روی جرزهای چهارگانه استوار شده و پا طاق فیل پوش‌ها بر روی تخته قطوری که با دیوار 45 درجه زاویه دارد قرار داده شده است.
چهار فیل‌پوش و در حد فاصل آنها چهار طاق‌نما که متناوباً قرار گرفته‌اند با قوس پنج و هفت به همراه قوس‌های کوچکتر بالایی نقشه مربع را به دایره تبدیل کرده است.
سطح فیل‌پوش‌ها و طاق‌نماها با اجرای آجر کاری به سبک لغت تزئینات هندسی جالبی را ایجاد کرده‌اند.
بالای فیل‌پوش‌ها و طاق‌نماهای زیبایی قطاربندی شده است و گنبد بنا که از نوع گنبدهای یک پوش است با آجر اجرا شده و تزئینات آن منحصر به نقش ستاره «پنج پر» است.
ورودی کنونی در جرز شمالی تعبیه شده و در جرزهای غربی و شرقی دو در بزرگ شبیه به ایوان و در ضلع جنوبی محراب ایجاد شده است.
به قرینه محراب در جرزهای غربی و شرقی و در حد فاصل درهای بزرگ تزئیناتی نظیر محراب انجام گرفته که تنها جنبه قرینه سازی دارد.
محراب کنونی مسجد با توجه به شیوه گچ‌بری و استفاده از رنگ و همچنین آثاری از محراب قدیمی در زیر آن به نظر می‌رسد که مربوط به دوره ایلخانی باشد.
*گچ‌بری بی‌نظیر مسجد جامع سجاس
مسجد جامع سجاس از نظر گچ‌بری و کتیبه‌ها بسیار ارزنده و قابل توجه است و چهار کتیبه بدون تاریخ در مسجد نوشته شده است.
کتیبه نخست در ساقه گنبد به خط نسخ ابتدایی گچ‌بری شده که احتمالاً هم سن بنای مسجد است.
کتیبه فیل‌پوش‌ها با خط ثلث زیبایی رقم شده که با توجه به سبک آن احتمالا از دوره ایلخانی است.
در زیر فیل پوش‌ها کتیبه بسیار ارزنده‌ای به عرض حداقل 50 سانتی‌متر به صورت سرتاسری نوشته شده که مشتمل بر سوره «ملک» است.
این کتیبه با دو خط موازی در بالا و پایین محدود شده و بالای خطوط کتیبه کوچک دیگری به خط کوفی نوشته که احتمالا مربوط به قرن پنجم هجری است.
سوره ملک که به خط نسخ خوانا نوشته شده با گچ‌بری‌های بسیار زیبا و طرح‌های اسلیمی پر کاری مزین شده است.
با توجه به شیوه معماری و کتیبه‌های موجود و شباهتی که بنای این مسجد با دیگر بناهای دوره سلجوقی منطقه دارد می‌توان بنای اصلی را به اواخر قرن پنجم هجری منسوب داشت که در دوره مغول نیز تعمیرات و تزئیناتی در آن صورت گرفته است.
گذشتگان در سال‌های دور همچون مردمان امروز از مسجد به عنوان مکانی برای راز و نیاز با خدا و عبادت با پروردگار جهانیان استفاده می‌کردند و هنرمندان نیز همه تلاش خود را برای خلق هر چه زیباتر محل عبادت به کار بسته‌اند.
امروز آثار و بناهای بسیاری از گذشتگان به یادگار مانده است که برای حفظ و احیای این بناهای بی‌نظیر یاری مسئولان را می‌طلبد.
گفتنی است، گورستان تاریخی شهر سجاس که به قبرستان شهدا معروف شده در انتهای شهرک سجاس قرار گرفته است.
این قبرستان جایگاه پیکر شهدایی است که شرافتمندانه با مغول جنگیده و مظلومانه به شهادت رسیده‌اند.
سنگ قبر این شهدا مزین به نقوش اسلیمی درخت زندگی طرح‌های هندسی اسماء الهی و سوره‌های قرآنی به خط کوفی نسخ و ثلث است.
مسافران و گردشگران نوروزی می‌توانند در کنار بازدید از جاذبه‌های گردشگری استان زنجان از مسجد جامع تاریخی شهر سجاس دیدن کنند تا از نزدیک با ذوق هنری پدیدآورندگان آن آشنا شوند.
انتهای پیام/73008/ل30
