به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، امروزه بهره‌گیری از گلخانه برای کشت و تولید انواع محصولات به دلایل مختلف از جمله فراهم شدن امکان تولید در تمام طول سال بسیار مورد توجه قرار گرفته است و افراد زیادی به فکر احداث گلخانه و تولید محصولات از این طریق افتاده‌اند.
گلخانه به فضایی مناسب برای رشد و نمو گیاهان گفته می‌شود که با موادی شفاف برای عبور نور پوشانده شده و می‌توان در زیر این پوشش شرایط محیطی مناسب برای رشد و نمو انواع گیاهان را با توجیهات اقتصادی فراهم کرد.
تمایل به پرورش گیاهان در گلخانه ناشی از دو ضرورت عمده است: نخست اینکه پرورش گیاهان در فصل‌هایی که شرایط طبیعی مساعد برای آنها فراهم نیست از طریق گلخانه امکان‌پذیر می‌شود و دوم اینکه از طریق گلخانه شرایط برای پرورش گیاهان در مناطق غیر بومی آنها فراهم می‌شود.
*اهمیت کشت‌های گلخانهای
امکان تولید مستمر محصولات در تمام طول سال بدون تاثیر محدودیت‌های موجود به‌ویژه در مناطق سرد با طول فصل کشت کوتاه گلخانه‌دار قادر به تنظیم زمان کشت و برداشت محصول پیشرس و ارائه آن به بازار است.
استفاده از تکنیک‌های جدید و بهره‌گیری صحیح و افزایش بهره‌وری از امکانات محدود آب و خاک.
کاهش خسارت و تامین امنیت تولید با توجه به امکان کنترل عوامل سوء اقتصادی.
افزایش بازدهی و عملکرد با توجه به کنترل عوامل موثر در تولید مانند نور، درجه حرارت، رطوبت، تهویه و نیز کنترل آفات و بیماری‌ها.
بالا بودن کیفیت و کمیت محصولات گلخانهای و در نتیجه امکان صادرات محصول به خارج از کشور.
ایجاد اشتغال مفید و مولد در جامعه و جذب نیروی کار در کشور.
* محصولات گلخانهای
گل‌های شاخه بریده، این گروه شامل گل‌هایی می‌شوند که قبل از فروش و عرضه به بازار از گیاه بریده می‌شوند، مانند گلایل، داوودی و...
گیاهان گلدار، گیاهان گل‌دهنده‌ای که در گلدان به فروش می‌رسند، مانند شمعدانی و ...
گیاهان برگ‌سبز، گیاهان گلدانی که بیشتر به خاطر برگ‌هایشان مورد توجه است، مانند انواع گیاهان آپارتمانی و ...
نشاهای فصلی، گیاهان جوانی که برای کاشت در فضاهای سبز و پارک‌ها پرورش می‌یابند.
انواع میوه‌ها، میوه‌هایی مثل توت‌فرنگی و موز میوه‌هایی هستند که بیشتر به صورت گلخانهای پرورش می‌یابند.
سبزیجات و صیفی‌جات، این گروه مانند خیار و فلفل به دلیل عملکرد بالاتر در گلخانه و کشت زمستانه در مناطق سردسیر به صورت گلخانهای کشت و کار می‌شوند.
در احداث گلخانه باید به عوامل متعددی توجه شود از جمله:
تامین نور مورد نیاز: مهم‌ترین عامل نور است، تامین نور برای گیاهان گلخانهای بسیار مهم است در روزهای ابری و زمستانی در مناطقی که مقدار نور کمتر است از نورهای مصنوعی استفاده می‌شود و گلخانه‌ها باید در جهتی ساخته شود که نورگیر باشند.
در روزهای پر نور تابستان لازم است با کشیدن حصیر و یا شیدرهای تیره‌رنگ یا پاشیدن گل و رنگ‌های قابل شستشو روی پوشش گلخانه مانع از نفوذ نور اضافی به گلخانه شد.
تامین حرارت: پوشش گلخانه باید از جنسی انتخاب شود که کمترین تلفات گرما را داشته باشد. گاهی از پوشش‌های دو لایه برای کاهش تلفات گرما استفاده می‌شود.
البته در مواقعی از سال نیاز به کاهش دمای گلخانه وجود دارد و باید عملیات خنک‌سازی صورت گیرد.
بهترین نوع سوخت برای وسایل گرمازا گاز است.
تامین دی اکسید کربن: دی‌اکسید کربن یکی از فاکتورهای ضروری در عمل فتوسنتز است و افزایش غلظت دی اکسید کربن به صورت مصنوعی در محیط گلخانه باعث رشد مطلوب گیاه، زودرسی محصول و افزایش کیفیت و کمیت آن می‌شود.
تامین رطوبت کافی: هوای گلخانه ممکن است خیلی خشک و یا خیلی مرطوب باشد که در حالت خشک باید مرطوب شده و در حالت خیلی مرطوب باید رطوبت زدایی شود.
استفاده از خاک مناسب: بهتر است در گلخانه‌ها از خاک‌های سبک استفاده شود و قبل از آغاز کشت آزمون خاک انجام گیرد.
*زمین مورد نیاز برای احداث گلخانه
از موارد مهم در احداث گلخانه ارائه یک نقشه گلخانه همراه با طرح گسترش آن است، در این طرح علاوه بر مساحت زمین گلخانه پیش بینی کافی برای توسعه گلخانه و احداث بناها و ساختمان‌های سرویسی مورد نیاز مانند ساختمان کارگری، انبار، راههای ارتباطی، سرویسهای بهداشتی، و فضای لازم برای ذخیره آب و سوخت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به طور کلی بهتر است در نهایت سطحی به عنوان فضای پیش بینی نشده به مجموع فضاها اضافه شود.
زمین مورد نیاز برای احداث گلخانه حداقل باید دو برابر سطح زیر کشت گلخانه باشد.
*محل مناسب برای احداث گلخانه
توپوگرافی زمین گلخانه: احداث گلخانه‌های بزرگ در زمین‌های ناهموار و شیبدار هزینه‌های زیادی را برای انجام عملیات تسطیح می‌طلبد، بنابراین محل احداث گلخانه باید تا حد امکان مسطح باشد.
سیستم زهکشی مناسب: به دلیل استفاده گسترده از آب در عملیات‌های گلخانه، خاک گلخانه باید سبک بوده و زهکشی مناسبی داشته باشد و در صورت سنگین بودن بافت خاک و نبود زهکشی کافی ، استفاده از زهکشی مصنوعی لازم است.
جهت وزش باد: گلخانه‌ها باید در امتداد جهت بادهای غالب منطقه احداث شده و برای اینکه باد از ورودی گلخانه وارد نشده و از کنار آن عبور کند باید نسبت به باد غالب منطقه انحراف مختصری داشته باشد.
برای مقابله با وزش باد می‌توان از بادشکن استفاده نمود و برای جلوگیری از سایه‌اندازی درختان روی گلخانه باید فاصله درختان از گلخانه در شرق و غرب، دو و نیم برابر ارتفاع نهایی درختان و در قسمت جنوبی بیش از ارتفاع درختان باشد.
مناسب بودن زاویه و شدت تابش نور خورشید: در هنگام احداث گلخانه توجه به جهت مطلوب برای بهره‌برداری از تابش نور مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
باید توجه داشت که نور صبح بیشترین مطلوبیت را دارد چرا که با تابش این نور به گیاهان اجازه داده می‌شود که فرایند تولید غذا را زودتر آغاز کنند و این موضوع منجر به حداکثر رشد و تولید شده و نقش بسزایی در کمیت و کیفیت محصول دارد.
جهت گلخانه را در امتداد شمالی - جنوبی در نظر می‌گیرند
شرایط محیطی و اقلیمی مناسب: شرایط آب و هوایی منطقه بر تولید و کمیت و کیفیت محصولات باغبانی تاثیر بسزایی دارد.
محل‌هایی که زمستان خیلی سرد، تابستان خیلی گرم، باران‌های شدید، مه دائمی و شرایط نامساعد دارند برای احداث گلخانه مناسب نیستند.
مناسب‌ترین منطقه برای کشت‌های گلخانهای، منطقه‌ای است که دارای زمستان ملایم و روزهای آفتابی زیاد باشد.
دسترسی به آب مطمئن و سالم: EC آب یکی از فاکتورهای مهم به شمار می‌رود هر چه EC آب پایین‌تر باشد عملکرد محصول بالاتر خواهد بود.
چاه بهترین منبع تامین کننده آب برای گلخانه است و به طور کلی حداقل آب مورد نیاز برای یک هزار متر مربع گلخانه در هر شبانه روز در فصل تابستان هشت تا 10 متر مکعب است.
شایان ذکر است دسترسی به نیروی کار، دسترسی به امکانات حمل و نقل، راههای ارتباطی، برق و سوخت و نزدیکی به بازار فروش از دیگر عواملی است که باید در احداث گلخانه مورد توجه قرار گیرد.
این گزارش برای آشنایی هرچه بیشتر علاقه‌مندان به احداث گلخانه و تولید محصولات گلخانهای ارائه می‌شود.
---------------------------
گزارش از: سمیه ایمانی
--------------------------
انتهای پیام/73010/ح40
