به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، مقبره شاعران، یا گورستان تاریخی سرخاب که مدفن بیش از 400 شاعر عارف و رجال نامی کشور، همچون خاقانی شیروانیف اسدی طوسی و ثقة الاسلام شهید شهدای والامقام مشروطه در صدر مشروطیت و بالاخص شاعر شیرین سخن معاصر محمدحسین بهجت، متخلص به شهریار، است.
قدیمی‌ترین کتابی که نام مقبرة الشعرا سرخاب را به صراحت دارد نزهة‌القلوب حمدالله مستوفی است که در سال 740 هجری قمری تألیف شده و دیگر تاریخ گزیده اوست که در سال 730 هجری قمری تألیف شده است.
نام این بنا در ذهن مردم آذربایجان و بالاخص تبریز برای همیشه ماندگار شده به طوری که به نمادی برای تبریز بدل شده است و در اکثر نمادهایی که برای تبریز استفاده می‌شود طرحی زیبا از این یادمان دیده می‌شود.
این بنای زیبا از 40 سال پیش قرار بوده به پردیس فرهنگی تبدیل شود همچون حافظیه و سعدیه، اما متاسفانه هنوز خبری از پردیس نیست و با گذشت زمان شاهد تخریب این یادمان زیبا به مرور زمان هستیم و مسئولان عزیز تنها به دادن شعار اکتفا می‌کنند و در عمل هیچ اثری از تلاش برای احیای این یادمان نیست.
اما در همین زمینه مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان اجرائى استان فارس در 18 اردیبهشت 87 فرمودند:
«من تصورم این است که اگر مسئولان کشور و مسئولان استان بتوانند از همین مسئله گردشگرى به شکل درست، با تبلیغات صحیح و با جهت‌گیرىِ صحیح استفاده کنند، درآمد آن، استان را از همه مقوله‌هاى دیگر بى‌نیاز می‌کند. مسئله گردشگرى خیلى مهم است.»
در سال 1351 برای مناسب‌سازی و تکریم جایگاه شاعران، از سوی اداره کل ارشاد آذربایجان شرقی و دیگر سازمان‌ها ایده و طرح بنای یادمان مقبره‌الشعرا و احداث پارک و در ادامه آن مراحل عملیاتی شدن پردیس با همکاری شهرداری تبریز به شور گذاشته شده و هیئت امنا خواستار مشارکت این سازمان شدند.
با وجود تعریف شدن طرح پردیس در سال 1346 و نامه‌نگاری‌ها و جلسات مختلفی که روند آنها با افت و خیز مواجه بود، با گذشت بیش از 40 سال از آن زمان این طرح همچنان به بنای یادبود محدود شده است و به نوشته یکی از خبرگزاری‌ها در سال‌های اخیر نیز جهت اجرای طرح توسعه آن اطراف بنا حفاری شد و کارگاه‌های ساختمانی در اطراف آن ایجاد شدند و پس از پیشرفت جزیی طرح به بهانه اختلاف ادارات مختلف با هم طرح برای همیشه ناقص ماند و اکنون چند سالی است که یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های شهر تبریز و یکی از نشانه‌های مهم تاریخ و ادبیات ایران با چهره‌ای نازیبا از میهمانان خود استقبال می‌کند.
در گزارش زیر به ارائه نظرات و اخبار منتشره مسئولان در سال‌های گذشته تا به امروز و در انتها به نتیجه‌گیری پرداخته شده است.
شنبه 29 فروردین 1388
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان: مقبره الشعرای تبریز با 5 میلیارد تومان اعتبار توسعه می‌یابد.
احمد احمدی‌منش مدیرکل فرهنگی و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی، گفت: پروژه توسعه مقبره‌الشعراء تبریز با اعتبار اولیه 5 میلیارد تومان و تالا‌ر بزرگ کلا‌نشهر تبریز در 15 هزار مترمربع در شهرک باغمیشه احداث می‌شود.
مقبره‌الشعرای تبریز به عنوان یکی از مراکز بزرگ و تاریخی کلا‌نشهر تبریز با حساسیت چشمگیر مسئولان استان آذربایجان شرقی به صورت یک مرکز فرهنگی، هنری و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی با اعتبار اولیه 5 میلیارد تومان که از سوی مجلس شورای اسلامی مصوب شده است توسعه می‌یابد و در آن پروژه‌های آمفی تئاتر سرپوشیده و باز، کتابخانه، سالن رایانه، موزه و فروشگاه‌های هنری، توریستی و سنتی ایجاد می‌گردد تا جذابیت خاصی برای دیدارکنندگان داشته باشد.
5 اردیبهشت ماه 1388
مقبره‌الشعرای تبریز، بنیاد فرهنگی می‌شود
احمد احمدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار ما از اجرای طرح توسعه مقبره الشعرا خبر داد و گفت: حدود 65 میلیارد تومان از اعتبارات ملی و استانی برای طرح توسعه مقبره‌الشعرا اختصاص یافته که این اعتبارات به تدریج در طول 5 سال پرداخت می‌شود.
وی افزود: مشاور طرح توسعه نیز انتخاب شده است و در طرح توسعه مقبرةالشعرا سعی داریم زمین‌ها و مناطق اطراف این مکان را به تملک درآورده و این مجموعه را به مجتمع بزرگ فرهنگی و هنری که شایسته ایران زمین باشد تبدیل کنیم.
همچنین بنا به گفته مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان‌شرقی این مکان فرهنگی مراحل ثبت خود را در فهرست آثار ملی طی کرده است و به‌زودی شماره ثبت آن در فهرست آثار ملی اعلام می‌شود.
30 خرداد 1390
با توسعه مقبرةالشعرای تبریز، مفاخر آذربایجان احیا می‌شوند
علی داننده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی اسبق استان از اجرای طرح توسعه مقبره الشعرای تبریز خبر داد و گفت: مفاخر فرهنگی و ادبی آذربایجان از این طریق احیا و معرفی می‌شوند.
وی از طرح توسعه مقبره‌الشعرا و طرح بازسازی بافت ظاهری نماد این مجموعه عظیم فرهنگی در تبریز خبر داد و اضافه کرد: بخش قابل توجهی از مفاخر ما با نام مقبره‌الشعرا معرفی شده‌اند لذا در نظر داریم فضای فعالیت و آثار هنرمندان را به این محل منتقل کرده و برای هر شاعر و نویسنده تابلو و پرتره هنری خلق و در کنار این تابلو زندگینامه و معرفی وی را نیز به نمایش بگذاریم.
18 بهمن 1391
مقبره‌الشعرا در ظلمات است
معاون اجتماعی فرهنگی شهرداری تبریز با انتقاد از وضعیت مقبره‌الشعرا تبریز گفت: شب‌ها وقتی از کنار این مکان می‌گذرم دلم می‌گیرد و مقبرةالشعرا در ظلمات است.
ناصر وحیدی‌مهر عصر امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: وضعیت مکانی مقبره‌الشعرا در حال حاضر مناسب نیست و وقتی که شب‌ها از کنار این مکان می‌گذرم دلم می‌گیرد و مقبرةالشعرا در ظلمات است.
وی افزود: چنانچه مجموعه شورای شهر و شهرداری تبریز موافق باشند در سال 92 بحث بودجه و مدیریت مقبرةالشعرا به منظور سر و سامان دادن به این مکان را پیگیری خواهم کرد.
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی طرح جامع توسعه و عمران مقبره الشعرا تبریز این مکان فرهنگی ـ تاریخی را تدوین و ارایه کرده است و یک سال در ردیف اعتبارات ملی قرار گرفت و از سال بعد از ردیف طرح‌های دریافت‌کننده اعتبارات ملی خارج شد.
13 بهمن 1392
شهردار تبریز از تحویل قطعی مجموعه تاریخی فرهنگی مقبره الشعراء به شهرداری خبر داد و گفت: مطالعات اجرایی و عملی طرح بهسازی و ساماندهی این مجموعه در دستور کار شهرداری قرار دارد.
به گزارش روابط عمومی این شهرداری، صادق نجفی در بازدید از وضعیت مجموعه تاریخی مقبرة الشعرا، افزود: با واگذاری مجموعه فرهنگی، ادبی و تاریخی مقبره الشعراء به شهرداری، روند بهسازی، مناسب سازی و زیباسازی این مجموعه بی‌نظیر که در سال‌های اخیر به دلایلی متوقف شده و یا با کندی پیش می‌رفت توسط مدیریت شهری و به شکلی ضربتی و با اولویت تداوم می‌یابد.
وی با تاکید بر اینکه برای تسریع در روند احیاء و بازسازی این مقبره، اعتبارات ویژه و قابل توجهی از سوی شهرداری تبریز تخصیص خواهد یافت، خاطر نشان کرد: تمام تلاش مدیریت شهری تبریز بر این خواهد بود که این طرح در مدت زمان یک سال بازسازی و جهت استفاده مردم و گردشگران داخلی و خارجی آماده شود.
نجفی گفت: مدیریت شهری تبریز به نیابت از شهروندان و خواست و مطالبه مردم، مشارکت مستقیم در تعیین تکلیف طرح ساماندهی و بهسازی مقبره الشعراء را وظیفه خود دانسته و به دنبال آن است تا ادای دینی به جامعه فرهنگی، ادبی، هنری و بالاتر از آن توسعه زیرساخت‌های گردشگری شهری کند.
وی از مقبره الشعراء تبریز به عنوان یکی از گنجینه‌های بی‌نظیر تاریخی، فرهنگی و میراثی تبریز و ایران اسلامی یاد کرد و افزود: مقبرة الشعراء با وجود مدفن و آرامگاه بیش از 400 شاعر، ادیب ، عارف و هنرمند نامی و مشهور ایران و آذربایجان همچون استاد محمدحسین شهریار، همام تبریزی، قطران تبریزی، ثقة الاسلام، اسدی طوسی، خاقانی شروانی، ظهیر فاریابی، مجیر بیلقانی، میرزا طاهر خوشنویس و صدها عارف و ادیب نامی، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آثار تاریخی کشور به شمار می‌رود که متأسفانه در اثر برخی بی توجهی‌ها و بی‌تدبیری‌ها در شرایط اسف‌باری قرار گرفته است.
وی گفت: خوشبختانه شهرداری با تحویل گرفتن آن به دنبال احیا، بهسازی و بازسازی این مجموعه و تبدیل کردن مقبره الشعراء به مجموعه‌ای آبرومند است تا از این طریق علاوه بر حفظ و احیای این میراث گران بها و غنی که نمونه آن در هیچ جای دنیا وجود ندارد، اقدام به افزایش و تقویت زیرساخت‌های گردشگری شهری تبریز نماید.
25 آذر 1392
مدیریت شهری هیچ مسئولیتی در قابل مراحل بهسازی آن ندارد و مشکل از جای دیگر است
صادق نجفی شهردار تبریز با انتقاد از بی‌توجهی متولیان بازسازی و بهسازی حریم مجموعه مقبرة الشعراء تبریز افزود: متأسفانه روند احیاء، ساماندهی و بازسازی مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی مقبره الشعراء به عنوان یکی از بی‌نظیرترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری ایران و آذربایجان کند و غیرقابل قبول است و طولانی شدن آن در طول سال‌های اخیر به یکی از موانع گردشگری و در کنار آن زمینه‌ساز نارضایتی عموم شهروندان و اهالی فرهنگ و هنر شده است.
شهردار تبریز در ادامه با تأکید بر لزوم احساس مسئولیت بیشتر متولیان اجرای این پروژه افزود: متأسفانه بسیاری از گردشگران و میهمانان ورودی به تبریز در مواجهه با وضعیت موجود مجموعه مقبرة الشعراء، قصور اصلی را متوجه شهرداری می‌دانند در حالیکه مدیریت شهری هیچ مسئولیتی در قابل مراحل بهسازی آن ندارد و مشکل از جای دیگر است.
نجفی در عین حال از تصمیم خود برای تشکیل نشستی مشترک با حضور مسئولان ادارات فرهنگ و ارشاد، اوقاف، میراث فرهنگی و شهرداری تبریز برای بررسی موانع و دلایل تأخیر در اتمام طرح مقبرة الشعراء در آینده‌ای نزدیک خبر داد و افزود: هماهنگی‌های لازم برای تشکیل این نشست مشترک در حال انجام است.
شهردار تبریز در خاتمه افزود: شهرداری تبریز این آمادگی را دارد تا به هر شکل ممکن در تسریع مراحل بازسازی و تعیین تکلیف این مجموعه مشارکت کند و در این راه حاضر به هرگونه همکاری است.
25 بهمن 1392
وضعیت نابسامان مقبرة الشعرای تبریز در شأن فرهنگ و نام‌آورانش نیست
نایب رئیس شورای شهر تبریز گفت: وضعیت نابسامان مقبره الشعرای تبریز در شأن فرهنگ و نام آورانش نیست و اهمیت دادن به جایگاه فرهنگی آن ارتقای فرهنگی آذربایجان بلکه ایران را در منطقه به دنبال دارد.
سعید محدث با انتقاد از وضعیت به وجود آمده و تخریب و کم اعتنایی‌های صورت گرفته افزود: مقبرة الشعرا قطب فرهنگی تبریز و آذربایجان و البته ایران است و شعرای نامی مدفون شده در آن از بزرگان فرهنگ و ادب به شمار می آیند و وجود بیش از 400 نفر شاعر وظیفه ما را دشوارتر می‌کند تا این مجموعه را در خور شأن و نام پرآوازه آن توسعه و بازسازی کنیم.
وی با اشاره به این که مجموعه فرهنگی مقبره الشعرای تبریز با تلاش و کوششی همگانی نگین فرهنگی آذربایجان و ایران می‌شود، ادامه داد: علاوه بر اجرای طرح‌های وِیژه عمرانی و ساخت مجموعه‌ای در خور باید تدابیری اندیشید تا در جهت معرفی و شناساندن هرچه بیشتر این مجموعه فرهنگی غنی و مفاخر آن اقدامات فرهنگی مناسبی نیز جریان پیدا کند.
وی اجرا و طراحی جشنواره‌های مختلف و برنامه‌های ویژه را بعد و قبل ساخت و بازسازی این مجموعه لازم و ضروری دانست و افزود: اکنون که شهرداری تبریز عهده‌دار این امر مهم شده است امیدواریم با توجه ویژه شهردار محترم و مسئولین استان در سال 93 علاوه بر تحولات عمرانی در شهر با توجه خاصی که صورت خواهد گرفت، شاهد تحول بزرگ فرهنگی در شهر و بازگشت شکوه و عظمت این مجموعه بزرگ فرهنگی باشیم.
03 اسفند 1392
متاسفانه محلی که برای حضور گردشگران است در وضعیت نامناسب بوده است
منابع اگر اجرای طرح به شهرداری واگذار شود این طرح آبرومندتر از این می‌تواند اجرا شود.
رسول بشیری مدیرکل سابق ارشاد آذربایجان‌شرقی در گفت‌و‌گوی تلفنی با خبرنگار خبرگزاری فارس، در خصوص وضعیت مقبرة الشعرای تبریز از گذشته تا به امروز، اظهار کرد: در زمان مدیریت من یک کمیته ترکیبی متشکل از مدیرکل میراث فرهنگی، اوقاف، ارشاد و شهرداری تشکیل شده بود که زیر نظر استانداری برنامه‌ریزی می‌شد.
وی ادامه داد: در کمیته مورد نظر ساماندهی محوطه با هماهنگی میراث فرهنگی و ارشاد طرح مطالعاتی برای فضاهای خالی انجام شد که شرکتی با نام ارک طرح برنده مطالعه شده بود.
بشیری گفت: میراث فرهنگی متولی برخی قسمت‌هایی که به بافت قدیمی مربوط می‌شد، بود و طرح به طوری طراحی شده بود که بین بافت تاریخی و بافت جدید هماهنگی وجود داشت.
مدیرکل سابق ارشاد آذربایجان‌شرقی، تصریح کرد: در محوطه پایینی نیز که جنبه موزه‌ای پیش بینی شده بود قرار شد سالن اجتماعاتی برای نشست‌های ادبی و کتابخانه تخصصی ادبیات نیز در محوطه با ارتفاع کم ایجاد شود، اما پس از پایان طرح مطالعاتی بنده بازنشست شدم و دیگر اطلاعی از چگونگی روند اجرای طرح ندارم.
وی اظهار داشت: اما امروز متاسفانه شهرداری در اطراف محوطه مجوز ساخت و سازهای ساختمان‌های بلند را داده که در آن زمان شهرداری مخالف آن بود، حتی استانداری طرحی را مطرح کرده بود مبنی بر اینکه شهرداری از محوطه مقبرة الشعرا تا پل قاری را تملک کند و فضای گردشگری و محل آرامشی به وجود آید.
بشیری اضافه کرد: متاسفانه زمانی که نماد مقبره الشعرا با تاخیر اجرایی شد باعث شد تا جامع اجرا نشود، قبلا پیش‌بینی شده بود تا محوطه‌سازی به نسبت المان طرح اجرا شود.
وی با بیان اینکه امروز شاهد هستیم که هر سال محدودتر می‌شود، گفت: با توجه به محدودیت‌های منابع اگر اجرای طرح به شهرداری واگذار شود این طرح آبرومندتر از این می‌تواند اجرا شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از نمادهای تبریز مقبرة الشعرا است، خاطر نشان کرد: باید نماد استان را برجسته کنیم، متاسفانه محلی که برای حضور گردشگران است در وضعیت نامناسب بوده است.
در آخر اینکه....
امروزه در جهان از صنعت گردشگری به عنوان محل درآمدزایی استفاده می‌شود و برخی از کشورهایی که با ایجاد فضاهای غیرواقعی به دنبال جذب گردشگر برای توسعه اقتصادی هستند، اما متاسفانه این امر در کشور ما و بالاخص استان آذربایجان‌شرقی مظلوم مانده و از ظرفیت‌های بزرگی همچون وجود مقبرة الشعرا و دیگر اماکن که می‌تواند برای جذب گردشگر مفید واقع شود بی‌اعتنایی شده است و چیزی که مناسب برای ارائه به گردشگران وجود ندارد و اگر هم باشد یا در دست مرمت است یا به نحوی مورد بی‌مهری و بی توجهی مسئولان قرار گرفته است.
در خصوص مقبرة الشعرای تبریز با توجه اخبار ذکر شده در بالا می‌توان به این نتیجه دست یافت که اجرای پروژه توسعه مقبره الشعرای تبریز در مظلومیت کامل به سر می برد و تاکنون متولی مشخصی بر این امر مشخص نشده بود و مدیران و مسئولان تنها به داد و وعده و وعیدها اکتفا کرده بودند و باز مقبره شاعران تبریز در حسرت پردیس شدن مانده است.
در سال‌های اخیر نیز به بهانه توسعه توسعه مقبره الشعرا حفاری‌ها و ساخت و سازهایی انجام شد که بعدها به دلایلی متوقف شد و حتی هیچ توجهی نیز به کشوفات به دست آمده در قسمت جنوبی بنای یادمان نیز توجهی شد.
در حال حاضر وضعیت فعلی مقبره الشعرا که عدم توجه به این مسئله ضربه بر صنعت گردشگری تبریز خواهد بود، هشداری برای مسئولان استانی و شهری است تا راهی برای احیای این یادمان که امروز به مخروبه‌ای بدل شده باشند و در این خصوص باید متولی مشخصی برای این امر تعیین شود و تا زمانی که متولی اصلی این پروژه مشخص نشود کار به هیچ جایی نخواهد رسید و طبق عادت سال‌های گذشته فقط شاهد شعارهایی برای بازسازی و توسعه مقبره شاعران خواهیم بود و همچنین در ادامه تبدیل دیگر آثار مناب گردشگری شهر نیز به این عاقبت گرفتار می‌شوند.
.................................
نگارنده: علی سلیمی
عکس‌ها: علی حق‌دوست
.........................................
انتهای پیام/60001/ع40/د1000
