به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، بر اساس پژوهش‌ها و شواهد به دست آمده گندم نزدیک 10 تا 15 هزار سال قبل از میلاد مسیح در ناحیه‌ای واقع در غرب ایران و شرق عراق به تکامل رسیده و اهلی شده است.
گندم به خانواده گرامینه یا پوآسه، طایفه هوردیه و جنس تریتیکوم تعلق دارد که سه گونه آن شامل گندم معمولی، گندم ماکارونی یا دوروم و گندم کمپاکتوم نزدیک 90 درصد تولید گندم جهان را تشکیل می‌دهد.
دامنه سازگاری و اهمیت انواع گندم را می‌توان از این واقعیت استنباط کرد که این گیاه در هر ماه از سال در یکی از نقاط جهان در حال برداشت است.
بر طبق آمار سازمان خواروبار جهانی، ایران دوازدهمین تولیدکننده گندم در جهان است و به گفته مسئولان استانی، کردستان چند سالی است که رتبه پنجم تولید گندم در ایران را دارد.
به گفته مدیر امور زراعی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، در سال زراعی 92 - 91 سومین استان کشور از لحاظ تحویل گندم به سیلوها بوده‌ایم و به احتمال زیاد امسال از نظر میزان تولید نیز بعد از استان‌های فارس، خوزستان و گلستان قرار گرفته‌ایم.
ابراهیم مولودی با اشاره به اینکه هنوز آماری در خصوص رتبه استان از نظر میزان تولید گندم صادر نشده است، عنوان کرد: در سنوات گذشته کرمانشاه در جایگاه چهارم کشور از نظر میزان تولید گندم قرار داشت ولی امسال تولید کردستان احتمالاً بیشتر بوده است.
697 هزار و 400 تن گندم امسال از 534 هزار و 738 هکتار از اراضی کشاورزی استان برداشت شده است.
در پاییز امسال نیز 500 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان به زیرکشت گندم دیم و 32 هزار و 563 هکتار هم به گندم آبی رفته است.
کردستان بیشترین سطح زیرکشت گندم دیم کشور را به خود اختصاص داده و سالانه به طور میانگین 500 هزار هکتار از اراضی دیم استان به زیرکشت این محصول می‌رود.
تحقیقات و پژوهش‌های فراوانی در خصوص اثر کودهای مختلف پرمصرف و کم‌مصرف در تولید گندم شده است و براساس نتایج این تحقیقات از میان عناصر غذایی پر مصرف میزان موجودی و یا عدم وجود ازت، فسفر و پتاس در رشد گندم تاثیر فراوانی دارند و در صورت وجود سایر عناصر غذایی، رشد گیاه تابع یکی از این سه عنصر خواهد بود.
از آنجا که ازت اولین عنصری است که گندم و سایر گیاهان بیشتر از مواد غذایی دیگر به آن نیاز دارند و در مناطق دیم به دلیل شرایط آب و هوایی و پایین بودن مواد آلی، عدم مصرف کودهای آلی، خارج کردن و سوزاندن کاه و کلش بعد از برداشت و یا چرای بیش از حد دام، کمبود این عناصر همواره وجود داشته است.
مصرف کودهای ازته در مناطق دیم ضروری است و باید با توجه به آب و هوا و میزان بارندگی صورت گیرد.
فسفر نیز دومین عنصر پرمصرف مورد نیاز گندم است این عنصر در تمام فرایندهای بیوشیمیایی، در ترکیبات انرژی‌زا و در مکانیسم‌های انتقال انرژی دخالت دارد.
کمبود فسفر طی مراحل اولیه رشد رویشی، به طور چشمگیری رشد و توانایی گیاه را کاهش می‌دهد لذا باید در مرحله کاشت برای جلوگیری از کمبود این عنصر کودهای فسفره را مصرف کرد.
گران شدن کودهای فسفره و ازته موجب شده اکثریت کشاورزان کردستانی در کشت پاییزه امسال از خرید این کودها خودداری کرده و محصولات زراعی خود را بدون استفاده از کود کشت کنند.
کود ازته امسال نسبت به سال گذشته بیش از 50 درصد و کود فسفره نیز حدود 40 درصد گران‌تر شده است.
لازم به ذکر است که کودهای فسفره وارداتی و کود ازته تولید داخل است.
بر اساس بررسی‌های کارشناسی تنها 20 تا 25 درصد کشاورزان کردستانی در پاییز امسال برای کشت گندم و جو از کودهای فسفاته و ازته استفاده کردند.
ضرورت استفاده از کود در زراعت گندم و جو
یکی از اعضای هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد سنندج در رابطه با تاثیرات فسفر، ازت و پتاس به خبرنگار فارس گفت: تاثیر کودهای فسفر، ازت و پتاس در علمکرد کمی و کیفی محصولات زراعی ثابت شده است.
عزت کرمی تصریح کرد: فسفر و پتاس جزو عناصر غیر متحرک‌اند و در خاک تثبیت می‌شوند لذا به شکل گرانولی نمی‌توان به صورت سرک مورد مصرف قرار گیرند.
وی ادامه داد: ازت از عناصر متحرک است و در خاک توانایی حرکت را دارد در نتیجه به صورت سرک می‌توان آن را مصرف کرد.
وی با اشاره به اینکه فسفر منجر به توسعه ریشه گیاهان می‌شود، بیان داشت: اگر فسفر به گیاه نرسد ریشه‌ها به خوبی توسعه پیدا نمی‌کنند و در نتیجه اندام‌های هوایی گیاه ضعیف خواهند شد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: فسفر علاوه بر تاثیر مذکور، در تحریک رشد زایشی و پرشدن دانه هم نقش تاثیرگذاری دارد.
کرمی پتاسیم را از جمله عناصر غذایی مهم در تغذیه گیاهان از جمله گندم و جو خواند و عنوان کرد: پتاسیم موجب تولید ساقه‌های محکم می‌شود لذا در محصولی مانند گندم موجب مقاومت گیاه به ورس و خوابیدگی خواهد شد.
وی نقش مهم و تاثیرگذار دیگر پتاسیم را افزایش توانایی گیاه در جذب عناصر ماکر و میکرو ذکر کرد و اظهار داشت: این مهم منجر به بالا رفتن کیفیت محصول می‌شود.
وی با اشاره به اینکه پتاسیم موجب افزایش مقاومت گیاه به آفات و امراض می‌شود، افزود: به دلیل حضور پمپ پتاسیم سدیم در غشاهای سلولی، پتاسیم می‌تواند به مقدار زیادی سبب افزایش مقاومت گیاه به تنش شوری شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: پتاسیم به دلیل تغییر شرایط یونی داخل سلول نقش موثری در ایجاد مقاومت به تنش خشکی و سرما در گیاه دارد که این مهم در گندم دیم در شرایطی که بارندگی کم بوده باشد افزایش عملکرد دانه را در پی خواهد داشت.
کرمی یادآور شد: یک سوم کود ازته را کشاورزان باید در مرحله کاشت مصرف کنند و دو سوم باقیمانده را نیز باید به صورت سرک مورد استفاده قرار دهند.
وی افزود: کشاورزان استان می‌توانند پتاسیم را هم به صورت محلول‌پاشی در بهار مصرف کنند ولی در مورد فسفر این امر نتیجه موثر و مفیدی در بر نخواهد داشت و کشاورزان باید در پاییز حتماً استفاده می‌کردند.
عدم مصرف کود اثر منفی بر روی تولید خواهد داشت
مدیر امور زراعی سازمان جهادکشاورزی کردستان گفت: علی‌رغم افزایش قیمت کودهای فسفره و ازته توصیه ما همواره این بوده که حتما کشاورزان این کودها را مصرف کنند چراکه مصرف این دو کود لازم و منجر به افزایش عملکرد خواهد شد و این افزایش تولید، هزینه‌ها را جبران خواهد کرد.
ابراهیم مولودی ادامه داد: کشاورزانی به امید ارزان‌تر شدن قیمت کود در بهار اقدام به استفاده از کود در پاییز نکردند ولی آنچه مسلم است کاهش قیمت کود را نخواهیم داشت.
وی خاطرنشان کرد: عدم مصرف کود اثر منفی بر روی تولید و عملکرد محصولات کشاورزی به ویژه گندم و جو خواهد داشت.
وی به وضعیت استان از لحاظ نهاده‌های دیگر همچون بذر اشاره و اعلام کرد: سالانه 10 تا 12 هزار تن بذر اصلاح و گواهی شده در بین کشاورزان استان توزیع می‌شود.
این مقام مسئول ادامه داد: حدود 72 هزار تن بذوری هم که توسط کشاورزان کشت شده از بذرهای توزیع شده سنوات گذشته در استان است.
مدیر امور زراعی سازمان جهاد کشاورزی کردستان ادامه داد: 95 درصد بذور ذکر شده مربوط به گندم است.
مولودی میزان سطح سبز گندم و جو کشت شده در پاییز امسال را 100 درصد ذکر کرد و بیان داشت: با توجه به بارندگی‌های پاییز امسال میزان وضعیت سبز این دو محصول در استان مطلوب گزارش شده بود و در اکثر مناطق به مرحله یک و دو برگی رسیده بودند.
وی اضافه کرد: متاسفانه به دلیل افت محسوس دما در آذرماه امسال احتمال سرمازدگی در گندم و جو استان وجود دارد.
سال زراعی 87-86 برای گندم‌کاران کردستانی یادآور سالی تلخ و خشکی است که تولید گندم استان به دلیل خشکسالی 50 درصد نسبت به سال ماقبل کاهش پیدا کرد و برداشت دیگر از سطح مزارع دیم امکان‌پذیر نبود.
اگر امسال سال خشکی برای کشاورزان نیست و تاکنون بارش‌ها در حد مناسب و مطلوبی بوده است ولی گرانی کودهای فسفره و ازته در سال‌جاری شاید خاطرات تلخ گذشته را بار دیگر تداعی کند اگر به نحوی در بهار هم این کمبود به خوبی جبران نشود.
-------------------------
گزارش از چنور صادقی
-------------------------
انتهای پیام/79003/ر40/ف4004
