به گزارش خبرنگار فعالیت‌های قرآنی خبرگزاری فارس، آموزش قرآن در مدارس پیوسته مورد نقد جامعه قرآنی قرار دارد، به طوری که برخی از فعالان قرآنی از نحوه آموزش‌های قرآن در مدارس گلایه‌مند هستند و دلیل ناکارآمدی و عدم تربیت قرآنی در جامعه را مدارس می‌دانند، اما مسئولان آموزش و پرورش معتقدند که وظیفه آموزش و پرورش آموزش‌های تخصصی قرآن نیست و باید به تحقق اهداف آموزش عمومی قرآن طبق رویکردها و مبانی که در اسناد بالادستی آمده بپردازد تا همه دانش آموزان بتوانند از این حق آموزش به صورت یکسان بهره ببرند.
رضا نباتی مؤلف کتاب‌های قرآن دوره ابتدایی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار فعالیت‌های قرآنی خبرگزاری فارس با اشاره به بدفهمی آموزش قرآن در کشور به ویژه در بین جامعه قرآنی گفت: تصور جامعه قرآنی از آموزش قرآن در مدارس، آموزش‌های تخصصی قرآن است، در صورتی که وظیفه اصلی آموزش و پرورش در آموزش قرآن تحقق سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و اهداف سند تحول بنیادین، و همچنین سند برنامه درسی ملی است.
*وظیفه آموزش و پرورش ایجاد زمینه‌ای برای کسب حداقل سواد قرآنی همه دانش‌آموزان است
وی با بیان اینکه در دوران تحصیل باید سواد قرآنی دانش‌آموزان ایجاد و تقویت شود، افزود این سه سند بر تحقق فرهنگ و سواد قرآنی دانش‌آموزان تأکید دارد، یعنی آموزش و پرورش مکلف به افزایش توانمندی‌های قرآنی عمومی افراد است، نه این که در حوزه‌های تخصصی قرآن ورود پیدا کند.
نباتی با اشاره به اینکه سواد قرآنی دارای چهار رکن است، اظهار داشت: منظور از سواد قرآنی، کسب حداقل دانش و مهارت پایه از آموزش قرآن است که هر شهروند مسلمان ایرانی باید از آن برخوردار باشد؛ به زبان عامیانه کف یادگیری قرآن.
مؤلف کتاب‌های قرآن وزارت آموزش و پرورش، کسب مهارت خواندن را اولـین و مهمترین رکن از ارکان آموزش قرآن عنوان کرد و گفت: خواندن قرآن در مدارس به معنای قرائت قرآن با رعایت فنون چهارگانه قرآن یعنی تجوید، صوت و لحن، وقف و ابتداء نیست، بلکه منظور فقط صحیح‌خوانی آیات قرآن کریم است.
نباتی با اشاره به مطلبی با عنوان «مدارس کشور فاقد آموزش‌های تخصصی قرآن است» که در روز شنبه 16 آذر ماه بر خروجی خبرگزاری فارس قرار گرفت، ادامه داد: وقتی می‌گوییم آموزش‌های تخصصی در مدارس وجود ندارد، افراد فکر می‌کنند که در مدارس باید به آموزش‌های تخصصی همچون آموزش هنر قرائت یا حفظ قرآن کریم پرداخته شود در حالی که این تصور نادرستی است، چرا که همه دانش‌آموزان استعداد، علاقه و پشتکار لازم را برای فراگیری این فنون ندارند و در اسناد بالا دستی هم به این امور اشاره نشده است.
*توجه به آموزش‌های تخصصی در مدارس تضییع حقوق اکثریت دانش‌آموزان است
وی در ادامه تصریح کرد: با توجه به اینکه آموزش و پرورش یک حق عمومی است، تمامی شاگردان به یک اندازه از آموزش قرآن سهم دارند و اگر ما به آموزش های تخصصی قرائت، تجوید و سایر هنرهای قرآنی توجه کنیم، مجبوریم اعتبارات و نیروی انسانی فراوانی را در این قسمت متمرکز کنیم و در نتیجه از سایر قسمت‌ها و نیز از اهداف اصلی باز بمانیم و این در حقیقت جفا در حق مردم است.
این مؤلف کتاب‌های قرآن با اشاره به تفاوت استعدادهای دانش‌آموزان، خاطر نشان کرد: طبق مبانی روانشناسی یادگیری، هوش‌های چندگانه و همچنین تفاوت‌های فردی، تمامی فراگیران توانایی رسیدن به این جایگاه را ندارند، بنابراین اگر ما به آموزش‌های خاص در آموزش و پرورش تأکید کنیم، باعث سرخورده شدن بسیاری از دانش آموزان و نیز اعتراض خانواده‌های آنها می‌شویم که این امر به نفع نظام و قرآن نیست.
* وظیفه آموزش و پرورش تربیت مهندس، پزشک یا حافظ و قاری قرآن نیست
نباتی با بیان اینکه این نگاه که تمامی دانش‌آموزان باید در آموزش و پرورش حافظ و قاری قرآن شوند تصوری اشتباه است، تصریح کرد: برای یادگیری هر رشته و هنری حداقل سه چیز لازم و ضروری است؛ استعداد، علاقه و انگیزه و پشتکار. اگر کسی استعداد حافظ یا قاری شدن را نداشته باشد، یعنی به اصطلاح علمی هوش موسیقایی و یا هوش فضایی نداشته باشد هر چقدر هم ما در این رابطه هزینه کنیم، علاوه بر اتلاف بودجه و فشار بر افراد، حق عمومی مردم را ضایع کرده‌ایم.
مؤلف کتاب‌های قرآن دفتر تألیف وزارت آموزش و پرورش با انتقاد از انتظارات برخی افراد در زمینه آموزش قرآن مدارس، گفت: انتظاراتی که برخی از افراد از آموزش و پرورش دارند، درست نیست. آموزش و پرورش وظیفه تربیت مهندس، پزشک، حافظ یا قاری قرآن را ندارد بلکه وظیفه آموزش و پرورش، آموزش حداقل‌های دانش و مهارت‌های قرآنی است؛ به طور مثال، ما در آموزش و پرورش همان طور که مسئول آموزش سواد ریاضی، سواد اجتماعی، سواد بهداشتی یا سواد کامپیوتر هستیم، مسئول آموزش سواد قرآنی هم هستیم. بنابراین آموزش و پرورش باید با توجه به اسناد و اهداف بالا دستی مورد نقد قرار گیرد.
*وجود واحد روخوانی قرآن در دانشگاه‌ها نشان از ضعف نظام آموزشی است
نباتی در ادامه با اشاره به اهمیت توجه به درس قرآن در مدارس، خاطر نشان کرد: هم‌اکنون در دانشگاه‌ها واحد روخوانی قرآن تدریس می‌شود، در حالی که آموزش روخوانی قرآن وظیفه مدارس است و دانش‌آموزان باید در پایان سوم ابتدایی به روخوانی قرآن مسلط شده باشد.
این مؤلف کتاب‌های درسی قرآن مقطع ابتدایی، آموزش روخوانی قرآن در دانشگاه‌ها را ضعف آموزشی دانست و گفت: تدریس روخوانی قرآن وظیفه آموزش و پرورش در پایه سوم ابتدایی است و آموزش و تدریس آن در دانشگاه بر خلاف عقل و منطق و همچنین نشان از یک ضعف اساسی است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از اهالی جامعه قرآنی از روی دلسوزی، به برنامه های آموزش قرآن در مدارس خرده می‌گیرند، تصریح کرد: اگر دانش‌آموزی در پایه سوم ابتدایی توانایی خواندن قرآن را نداشته باشد باید وزارت آموزش و پرورش پاسخگو باشد، اما توجه به حافظ یا قاری شدن دانش‌آموزان در اهداف آموزش و پرورش پیش‌بینی نشده است، بنابراین نباید کسی انتظار پرداختن به اینگونه آموزش‌های تخصصی در مدارس را داشته باشد.
*بدفهمی اهداف آموزش قرآن در مدارس سبب ایجاد تداخل در فعالیت‌ها می‌شود
نباتی افزود: بدفهمی اهداف آموزش قرآن در وزارت آموزش و پرورش و بی‌توجهی به آنها یکی از بزرگترین مشکلات است، در این راستا برنامه «خانه قرآن» که هر روز از شبکه رادیویی قرآن پخش می‌شود و تا پایان سال نیز ادامه دارد ضمن ارائه نحوه تدریس کتاب‌های درسی قرآن دوره‌های سه‌گانه تحصیلی، تلاش دارد تا فرهنگ آموزش قرآن کشور را بهسازی کند، البته این برنامه نیازمند اطلاع‌رسانی بیشتری است.
* تربیت 10 میلیون حافظ قرآن بدون برنامه‌ریزی و کارشناسی غیر ممکن است
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش موظف به اجرای بند 4-4 سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در رابطه با آموزش و پرورش است، نه این که موضوع تربیت 10 میلیون حافظ قرآن را محور برنامه‌های خود قرار دهد، گفت: هدف اصلی آموزش و پرورش، آموزش مقدماتی حفظ یعنی حفظ نسبی برخی از سوره‌های کوچک، پیام‌ها و عبارت‌های قرآنی مشهور قرآن است و نباید از آموزش و پرورش توقع داشت که 10 میلیون حافظ قرآن تربیت کند، چرا که تحقق این امر بدون برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسانه غیر ممکن است.
*هدف آموزش و پرورش تحقق سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در رابطه با قرآن است
مؤلف کتاب‌های قرآن دوره ابتدایی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت: بند 4/4 سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری در رابطه با انس دانش‌آموزان با قرآن کریم و آشنایی با فرهنگ و سواد قرآنی و همچنین آموزش روخوانی، روان‌خوانی و مفاهیم قرآنی است و آموزش و پرورش باید سعی در تحقق این اهداف داشته باشد؛ زیرا به طور حتم در آینده نزدیک مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی این اهداف را از آموزش و پرورش مطالبه خواهند کرد و نه تربیت ده میلیون حافظ قرآن را.
*جایگاه هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی در آموزش قرآن در حد بسیار خوبی است
نباتی با بیان اینکه آشفتگی فعالیت‌های قرآنی در کشور، نتیجه نبود اهداف بالادستی است، تصریح کرد: وزارت آموزش و پرورش در حوزه برنامه‌ریزی، سیاستگذاری، تدوین اسناد و تهیه کتاب‌های درسی نمره کامل و امتیاز خوبی دارد، اما در حوزه اجرا قسمت‌هایی که باید برای رسیدن به این اهداف تلاش کنند، کمی ضعیف عمل کرده‌اند و دلیل آن هم نبود اسناد بالادستی بوده است، اما امروز دیگر بهانه‌ای برای پراکنده کاری و اعمال سلیقه وحود ندارد.
* فعالیت‌های فوق برنامه و پرورشی باید در راستای تحقق اسناد بالادستی باشد
مؤلف کتاب‌های قرآن دوره ابتدایی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه نباید در ساعات درس قرآن مدارس به انجام فعالیت‌های دیگر پرداخته شود، خاطر نشان کرد: برای اجرای هر طرح و برنامه‌ای باید از شورای عالی آموزش و پرورش مجوز گرفته شود تا قابلیت اجرا داشته باشد، در صورتی که این امر محقق نمی‌شود و استان‌ها، مناطق و مدارس بدون هماهنگی فعالیت‌های فوق برنامه و غیر ضروری که وظیفه آموزش و پرورش نیست را اجرایی و هزینه‌های زیادی را تحمیل می‌کنند.
* آموزش درس قرآن در دوره ابتدایی باید توسط آموزگار پایه تدریس شود
نباتی با اشاره به اهمیت تدریس درس قرآن در مدارس ابتدایی توسط آموزگار پایه، اظهار داشت: درس قرآن چه در مدارس دولتی و چه در سایر مدارس، باید توسط معلم پایه تعلیم شود و طبق قانون تنها آموزگار پایه باید به آموزش قرآن در مقاطع ابتدایی بپردازد، در دوره ابتدایی، آموزش تخصصی وجود ندارد، بلکه ایجاد ارتباط عاطفی با دانش‌آموزان و آموزش مهارت‌های اولیه و در نهایت تحقق تربیت اسلامی مورد نظر است. در این دوره، اهداف عمومی و پایه پیگیری می‌شود در حالی که در پایه‌های بالاتر، موضوعات کمی تخصصی‌تر شده و از دبیران درسی که به درس مورد نظر تسلط دارند، استفاده می‌شود.
*تدریس قرآن توسط معلم غیر پایه در مقطع ابتدایی، ترویج فرهنگ سکولار است
وی تصریح کرد: اگر در دوران ابتدایی آموزش قرآن را از آموزگار پایه بگیریم، فرهنگ سکولار را ترویج کرده‌ایم، یعنی ما آموزگار را از قرآن و معنویت آن دور می‌کنیم که این نگاه با سند تحول بنیادین و شکوفایی فطرت انسانی و اسلامی که هدف اصلی برنامه‌های درسی است، در تضاد است.
مؤلف کتاب‌های قرآن دوره ابتدایی دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: آموزگاران پایه فارغ‌التحصیل تربیت معلم هستند و دوره آموزش‌های علوم، فارسی، ریاضی و قرآن گذرانده‌اند و تعهد دارند که قرآن را نیز همچون سایر دروس به مدت 30 سال تدریس کنند.
نباتی افزود: تدریس قرآن توسط معلم غیر پایه به دلیل این است که آموزش‌های تخصصی همچون قرائت و حفظ، بدون دلیل وارد آموزش و پرورش شده است اما باید متذکر شد که آموزش‌های تخصصی قرآن در چشم‌انداز و اهداف وزارت آموزش و پرورش نیست. بنابراین، این چنین نگاه‌هایی نیاز به اصلاح دارد که امیدواریم در دولت جدید به یکپارچه کردن فعالیت‌های قرآنی آموزش و پرورش بر اساس اسناد بالادستی تأکید و توجه شود تا بتوانیم آموزش قرآن را متناسب با اهداف تعیین شده پیگیری کنیم.
انتهای پیام/
