به گزارش فارس، خبر درگذشت نلسون ماندلا، نماد استعمارستیزی و مقابله با تبعیض نژادی در سن 95 سالگی، بسیاری را در جهان متاثر کرده است. فارس قبلا در گزارشی زندگی این مرد مبارز را شرح داده است اما در کشاکش پیام‌های تسلیتی که از سراسر جهان صادر می‌شوند، این سوال همچنان باقی است که ماندلا چگونه ماندلا شد؟ چه چیز ماندلا را به نماد مبارزه تبدیل کرد؟
بدیهی است که زندگی سیاسی ماندلا را باید در دو بخش مورد توجه قرار داد: مبارزه و زمام‌داری. شاید برخی انگاره‌های ماندلا در دوران زمام‌داری از جمله برخی مواضع وی در خصوص اسرائیل و روند سازش در خاورمیانه با بخش اول زندگی وی چندان هماهنگ نباشد اما به هر حال تردیدی نیست که وی مورد احترام جامعه بشری است.
* ماندلا با چه چیز مبارزه کرد؟
با شروع استعمار، نیروی کار برده‌های سیاه‌پوست مورد توجه قرار گرفت. در خصوص آنچه بر برده‌های سیاه‌پوست گذشته است یکی از بهترین کتاب‌ها، کتابی است با نام «ریشه‌ها» که داستان چند نسل از برده‌های سیاه در آمریکا را مورد توجه قرار داده و رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز خواندن آن را توصیه فرمودند.
برده‌های سیاه به ضرب اسلحه‌های مدرن به سرزمین‌های دوردست و بالاخص آمریکا برده شده و از آنها در منازل، مزارع و کارخانجات به بدترین وجه سوءاستفاده می‌شد.
آپارتاید از نظر لغوی به معنای «مجزا و جدا نگهداشتن» است. آپارتاید یعنی جدا نگه داشتن افراد متعلق به نژادهای غیرسفید، مجبور کردن آنها به اقامت در محلات و استان‌های خاص، محروم کردن آنها از کلیه حقوق سیاسی وامکان تحصیل و پیشرفت. این سیاستی است که کم و بیش تا دهه 1990 میلادی در آفریقای جنوبی جریان داشت.
اگر ماندلا به یک نماد مبارزه انسانی تبدیل شد ناشی از مقابله پررنجش با این تفکر بود. در غرب تحلیل‌گرانی هستند که در نوشته‌های خود به صراحت گفته‌اند که برده‌داری منشاء آپارتاید بوده است و اگر هم به تنهایی منشاء آن نبوده، یکی از ریشه‌های برسازی فکری آن بوده است.
بی‌بی‌سی در یکی از گزارش‌های خود به صراحت عنوان داشته که آپارتاید قدیمی‌تر از به قدرت رسیدن حزب ملی آفریقای جنوبی در سال 1948 است. پیش از آنکه به نوشته‌های بی‌بی‌سی بیشتر اشاره کنیم توجه مخاطبین محترم را به سال آغاز سیستماتیک آپارتاید یعنی سال 1948 جلب می‌کنیم. این زمان یک‌سال پس از آغاز جنگ سرد و سیطره آمریکا بر نظام جهانی سرمایه‌داری و همچنین سال تاسیس رژیم صهیونیستی است.
شبکه خبری بی‌بی‌سی در گزارش خود ریشه‌های آپارتاید را به‌سال 1685 میلادی نسبت داده است. در این سال قانونی در «مستعمره کیپ» (بخشی از آفریقای جنوبی امروزین) وضع می‌شود که بر اساس آن ازدواج بین اروپایی‌تبارها و آفریقایی‌ها ممنوع می‌شود. این مستعمره را هلندی‌ها در سال 1652 اشغال کرده بودند و بعدها در سال 1795 به اشغال بریتانیایی‌ها درآمد. هلندی‌هایی که اولین بار به آفریقای جنوبی پا گذاشتند، از «کمپانی هند شرقی هلند» بودند که در سال 1602 توسط ژنرال‌های دولتی هلند بنیان گذارده شده بود. این همان موج اول استعمار است.
اگر آپارتاید ریشه در مستعمره کیپ دارد، پس ریشه در استعمار غربی و در نتیجه ریشه در تمدن غربی برآمده از رنسانس دارد. پس ماندلا اگر قهرمان شد، قهرمان مبارزه با یک پدیده غربی شد. سفیدپوستانی که در آفریقای جنوبی سیاهان را تحت ستم قرار داده بودند، همان بازماندگان استعمار اروپایی در قرون 17 و 18 میلادی بودند.
* مواضع ایالات متحده در خصوص آپارتاید
در خصوص مواضع ایالات متحده در خصوص آپارتاید همین بس که بدانیم: «در 5 اوت 1962، ماندلا پس از هفده ماه گریز دستگیر شده و در دژ ژوهانسبورگ زندانی شد. ویلیام بلوم، یکی از کارکنان سابق وزارت امور خارجه آمریکا، گفته است سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) محل اختفای ماندلا را به پلیس اعلام کرده بود.»
روابط رسمی ایالات متحده با آفریقای جنوبی از سال 1799 که کنسولگری این کشور در کیپ تاون افتتاح شد، همواره ادامه داشته است. با تاسیس رژیم آپارتاید در سال 1948، ایالات متحده اجازه انتقاد چندانی را از سیاست‌های نژادپرستانه این رژیم نداد. تنها پس از کشتار سیاهان در سال 1960 بود که حاضر شد در سازمان ملل متحد علیه رژیم آفریقای جنوبی رای دهد.
اگر از سال 1964، رژیم آپارتاید تحت تحریم تسلیحاتی ایالات متحده قرار گرفت اما فرصت‌های اقتصادی در آفریقای جنوبی برای سرمایه‌گذاری اقتصادی غنیمت شمرده می‌شد. صادرات و واردات دو کشور به میلیون‌ها دلار می‌رسید و روابط فرهنگی نیز بین دو طرف برقرار بود.
ریچارد نیکسون و هنری کیسینجر، رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه ایالات متحده بر این باور بودند که باید روابط نزدیکی بین ایالات متحده و آفریقای جنوبی حفظ شود و رونالد ریگان، همان رئیس‌جمهوری که برای اولین بار رسما در خلیج فارس با ایران درگیر شد، کنگره ملی آفریقا را «سازمان تروریستی» خواند.
* روابط اسرائیل با رژیم آپارتاید
رژیم صهیونیستی در همان سال 1948 که سال تاسیس هر دو رژیم بود روابط خود را با رژیم آپارتاید آغاز کرد.
اوج روابط اسرائیل و آفریقای جنوبی به دوران پس از جنگ یوم‌کیپور و قرارداد سال 1975 بازمی‌گردد. از این زمان همکاری‌های هسته‌ای نیز بین رژیم صهیونیستی و آپارتاید آغاز شد.
* ماندلا این‌گونه ماندلا شد
ماندلا با مبارزه با رژیمی ماندلا شد که هم کم و بیش تحت حمایت غربی‌ها بود و هم بر انگاره‌های برآمده از استعمار ریشه دوانده بود. چیزی بیش از مبارزه با آپارتاید به نلسون ماندلا وجهه انسانی نبخشید.
آپارتاید برآمده از استعمار بود و همین ماندلا را روزی آمریکایی‌ها عضوی از یک گروه تروریستی می‌دانستند و جای او را به پلیس آپارتاید لو می‌دادند. نلسون ماندلا اگر قهرمان شد به‌خاطر مبارزه با آپارتاید بود.
اگر امروز هم کسی می‌خواهد نماد مبارزه برای انسانیت باشد باید با آپارتایدهای موجود دربیفتد، آپارتایدهایی که بزرگ‌ترین آنها امروز در سرزمین‌های اشغالی فلسطین جریان دارد.
انتهای پیام/
