به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس، شهر ژنو از فردا چهارشنبه 29 آبان به فاصله 10 روز بعد از نشست قبلی و برای سومین بار در دولت یازدهم میزبان مذاکرات ایران و گروه 1+5 است.
جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که تن به زیاده خواهی ها نمی دهد و هیچ پیش شرطی را نمی پذیرد.
مقامات کشورمان همواره اعلام کرده اند که موضوع غنی سازی به هیچ وجه قابل مذاکره نیست.
در نشست قبلی که به مدت سه روز 16، 17 و 18 آبان (هفتم، هشتم و نهم نوامبر) با حضور وزرای خارجه ایران، آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه، آلمان، قائم مقام وزیر خارجه چین و کاترین اشتون در این شهر برگزار شد و البته تا بامداد19 آبان نیز به طول انجامید قرار بود توافقنامهای بین طرفین به امضا برسد که به دلیل ارائه یکسری اصلاحیهها از سوی فرانسه و طرح مواضع حداکثری، تفاهمی حاصل نشد و در نهایت توافق شد نشست بعدی در 20 نوامبر در این شهر برگزار شود.
در نشست خبری مشترکی که برای اولین بار با حضور ظریف و اشتون در پایان این مذاکرات و در بامداد 19 آبان برگزار شد، اشتون عنوان کرد که پیشرفت عینی بسیاری به دست آمده اما برخی مسائل هنوز باقی است و هدف ما دستیابی به نتیجه است و برای رسیدن به نتیجه به ژنو باز خواهیم گشت.
ظریف نیز در این نشست عنوان کرد که 6 کشور نگاه متفاوتی دارند و امیدواریم به توافق برسیم.
وی با بیان اینکه مایوس نیستیم و ملاقاتهای خوبی داشتیم، افزود:این نشست نشان داد که برای حل و فصل این موضوع اراده سیاسی وجود دارد.
جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز در نشستی خبری پس از پایان مذاکرات در ژنو گفت: ما به ژنو آمدیم تا اختلافات را کم کنیم و میتوانم بدون تردید بگویم که پیشرفت چشمگیری داشتهایم.
در ژنو 2 چه گذشت؟
پنجشنبه 16 آبان مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو برای دومین بار بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و به فاصله 22 روز از نشست قبلی میزبان مذاکرات ایران و گروه 1+5 بود.
البته قبل از شروع این نشست محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در صبحانه کاری در هتل اینترکنتیننتال به رایزنی پرداختند و بعد از حضور در محل برگزاری مذاکرات و گرفتن عکس یادگاری نشست ژنو 2 در ساعت 11:15 به وقت محلی (13:45 به وقت تهران) به ریاست ظریف و اشتون و با حضور نمایندگان 1+5 آغاز شد و 45 دقیقه به طول انجامید.
در پایان نشست مایکل مان سخنگوی اشتون در جمع خبرنگاران حضور یافت و اعلام کرد که مذاکرات به مرحله جدی رسیده و سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هستهای ایران در نشستی خبری با حضور خبرنگاران ایرانی عنوان کرد که 1+5 چارچوب پیشنهادی ایران که در نشست ژنو یک ارائه شده بود را قبول دارند و ابراز امیدواری کرد که به یک متن واحد برای توافق دست یافت.
وی اعلام کرد که قرار است از ساعت 14 تا 18 به وقت ژنو چهار جلسه با 1+5 برگزار شود. اولین جلسه هیئت ایرانی با نمایندگان سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلستان) بود و سه جلسه بعدی به صورت دوجانبه با روسیه، آمریکا و چین برگزار شد و قرار بود که نشست دوجانبهای بین ظریف و اشتون با حضور عراقچی، روانچی، اشمید و استفان کلمنت برگزار شود که به دلیل طولانی شدن مباحث بین 1+5 و هماهنگیهای آنها این نشست به روز بعد (جمعه) موکول شد.
همزمان با این مذاکرات اظهاراتی به نقل از فابیوس وزیر خارجه فرانسه منتشر شد مبنی بر اینکه ایران باید از برنامه هستهای خود کوتاه بیاید تا به پیشرفت نائل شد که البته ظریف در واکنش به این اظهارات تصریح کرد که تیم مذاکره کننده ایرانی درباره حق خود مذاکره نمیکند و البته اعلام کرد که زمینه برای ورود به مرحله نگارش متن توافقنامه فراهم شده است.
البته نتانیاهو نیز ساکت ننشست و طرح پیشنهادی ایران در ژنو یک را قابل قبول ندانست و این طرح را اشتباهی تاریخی خواند.
عصر پنجشنبه مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه و سایمون گس نماینده انگلستان در 1+5 دیداری دوجانبه داشتند و درباره تبادل کاردارغیرمقیم بین تهران و لندن گفتوگو کردند و قرار شد به زودی اسامی کارداران غیرمقیم را اعلام کنند.
عراقچی نیز پنجشنبه شب در جمع خبرنگاران گفت که در تلاش هستیم از فردا وارد تدوین متن تفاهمنامه شویم و فردا مذاکرات به مرحله حساسی خواهد رسید.
پنجشنبه شب برخی رسانهها از حضور جان کری وزیر خارجه آمریکا در ژنو برای تدوین گام اولیه توافق هستهای خبر دادند و در پی آن اخباری شنیده شد مبنی بر اینکه مذاکرات احتمالا به روز شنبه نیز کشیده خواهد شد.
دیلی تلگراف نیز از توافق احتمالی ایران و آمریکا خبر داد و این توافق را شامل توقف غنی سازی 20 درصد در ازای لغو تحریمهای اقتصادی و آزادی سرمایه بلوکه شده ایران برشمرد که در پی آن نتانیاهو در دیدار با کری قبل از عزیمتش به ژنو، از این توافق احتمالی ابراز نارضایتی کرد و گفت که به این توافق پایبند نمیماند.
براساس توافق قبلی قرار بود اشتون و ظریف صبح جمعه برای جمع بندی گفتوگوها دیدار کنند که به دلیل جلسات داخلی 1+5 به تاخیر افتاد.
زمانی خبر ورود کری به ژنو قطعیت یافت، وزرای خارجه سه کشور اروپایی نیز اعلام کردند که به ژنو میآیند و لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه زودتر از دیگران وارد این شهر شد و مورد استقبال کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار گرفت.
پس از آن گیدئو وستروله وزیر خارجه آلمان و ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلستان نیز وارد هتل اینترکنتیننتال محل استقرار هیئتها شدند.
رایزنی ظریف و اشتون برای جمع بندی ساعت 16 به وقت تهران برگزار و یک ساعت به طول انجامید.
پس از آنکه کری به دعوت اشتون به ژنو آمد با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد و براساس توافقات حاصله نشست سه جانبه با حضور ظریف، کری و اشتون در 18:30 به وقت محلی (21 به وقت تهران) در دفتر کاترین اشتون در مقر اتحادیه اروپا در ژنو برگزار و پس از 3 ساعت مذاکره در ساعت 21:40 به وقت ژنو به طور موقت متوقف شد و در ساعت 22:50 به وقت ژنو از سر گرفته شد و در ساعت 23:25 پایان یافت و طرفین بعد از 5 ساعت گفتوگو توافق کردند ادامه گفتوگوها ساعت 8:30 شنبه به وقت ژنو از سر گرفته شود.
عراقچی پس از این دیدار در جمع خبرنگاران گفت که پیشرفتهایی حاصل و نقاط منفی کم شد.
برخی رسانهها اخباری را منتشر کردند مبنی بر اینکه احتمال دارد مذاکرات به هفته آینده موکول شود و وزیر خارجه فرانسه نیز عنوان کرد که مطمئن نیست توافقی درباره برنامه هستهای ایران صورت گیرد.
روز شنبه نیز اعلام شد که سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز راهی ژنو میشود.
نشست سه جانبه ظریف، کری و اشتون که قرار بود 8:30 شنبه برگزار شود به دلیل رایزنیها با پایتختها به تعویق افتاد و در همین فاصله نشست سه جانبه فابیوس، ظریف و اشتون و بعد از آن نشست چهارجانبه هیگ، وستروله، ظریف و اشتون برگزار شد و یک منبع مطلع از حمایت آلمان و انگلسان از روند کلی گفتوگوهای هستهای خبر داد.
دیدار کری، اشتون و ظریف در روز شنبه بعد از اقامه نماز ظهر تیم ایرانی در ساعت 13:35 به وقت ژنو و البته در هتل اینترکنتیننتال از سر گرفته شد و ساعت 15:30 به وقت ژنو (18 به وقت تهران) برای تنفس و صرف ناهار هیئت ایرانی و مشورتهای آمریکاییها متوقف شد.
در این فاصله نشست سه جانبهای با حضور لاوروف،اشتون و ظریف برگزار شد و ظریف قبل از ورود به این نشست در جمع خبرنگاران گفت: بحث رسیدن به یک متن است که 7 کشور (ایران و 1+5) بتوانند با این متن توافق کنند.
وی با بیان اینکه مرحله دشواری است، اظهار داشت: هم نگرانیهای ایران باید مورد توجه قرار گیرد، هم بعضی دیدگاههای متفاوتی که داخل 1+5 است.
وی همچنین عنوان کرد: اگر در پایان مذاکرات امروز به نتیجه برسیم رسیدیم، در غیر این صورت، یک هفته تا 10 روز آینده مذاکرات برگزار خواهد شد.
بالاخره نشست سه جانبه ظریف، کری و اشتون ساعت 18:30 به وقت ژنو از سر گرفته شد، البته این بار با این تفاوت که 20 دقیقه بیشتر به طول نیجامید.
بعد از آن نشست سه جانبه اشتون، ظریف و قائم مقام وزیر خارجه چین برگزار و در پایان نیز 1+5 جلسه برگزار کردند و در حالی که خبرنگاران در محل برگزاری کنفرانس خبری منتظر حضور اشتون و ظریف بودند، خبر دیدار ظریف با وزرای خارجه 1+5 و اشتون اعلام شد و این مذاکرات تا 30 دقیقه بامداد یکشنبه به طول انجامید و پس از آن نشست خبری مشترک با حضور کاترین اشتون و ظریف برای اولین بار برگزار شد. تا پیش از این مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه ایران نشست خبری جداگانهای برگزار میکردند.
ظریف سپس در جمع خبرنگاران ایرانی به سوالات آنها پاسخ داد و اعلام شد که نشست بعدی 10 روز آینده 29 آبان در ژنو برگزار خواهد شد.
جان کری نیز در نشستی خبری به پرسش های مطرح شده پاسخ داد.
مذاکرات هستهای در دولت یازدهم
پس از آنکه پرونده هستهای به وزارت خارجه محول شد، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اول مهرماه سالجاری و در حاشیه شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد دیدار و طرفین توافق کردند که وزرای امور خارجه ایران و 1+5 در نیویورک دیدار و نشست بعدی ایران و 1+5 در نیمه اکتبر در ژنو برگزار شود.
ظریف در این دیدار آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای انجام مذاکرات هدفمند در چارچوب زمانی مشخص پیرامون مسئله هستهای اعلام و بر حق قانونی ملت ایران در برخورداری از فناوری هستهای صلحآمیز و حق غنیسازی در ایران تأکید کرد.
مذاکرات وزرای خارجه ایران و گروه 1+5 بامداد جمعه پنجم مهرماه به وقت تهران در نیویورک برگزار و توافق شد که شهر ژنو روزهای 23 و 24 مهرماه (15 و 16 اکتبر) میزبان این مذاکرات باشد. از دیگر تحولات گفتوگوی نیم ساعته وزرای خارجه ایران و آمریکا برای اولین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود.
ظریف قبل از برگزاری نشست ژنو، این مذاکرات را مرحلهای جدید خواند و گفت: این اولین دور گفتوگوهای ایران و 1+5 بعد از اجلاس وزرا در نیویورک است و این اولین آزمایش برای ما خواهد بود که میزان جدیت اعضای 1+5 را بسنجیم.
وی همچنین طی اظهارنظری به صراحت اعلام کرد که پیشنهاد ارائه شده در نشست آلماتی یک از سوی 1+5 مورد پذیرش ایران نیست و این طرح به تاریخ پیوسته است.
جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده که علیرغم اینکه نگرانیهای مطرح شده درباره برنامه صلحآمیز هستهایش را بیپایه و اساس میداند، ولی آماده رفع نگرانیهای منطقی طرف مقابل است.
در نهایت مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو 23 و 24 مهر ماه طبق توافق قبلی میزبان این مذاکرات بود و نشست افتتاحیه به ریاست ظریف و اشتون آغاز و ظریف طرح پیشنهادی ایران تحت عنوان «پایانی بر یک بحران غیرضروری؛ آغازی برای افقهای جدید» را به صورت پاورپوینت در این نشست ارائه کرد و پس از آن دور دوم این مذاکرات به ریاست سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون کاترین اشتون برگزار شد.
چهارشنبه 24 مهر ماه نیز دو دور مذاکره برگزار شد یکی در سطح معاونان و نشست پایانی نیز به ریاست ظریف و اشتون.
سید عباس عراقچی، مجید تخت روانچی، حمید بعیدی نژاد، داود محمدنیا و محمد امیری تیم پنج نفره ایران به سرپرستی ظریف در این دور از مذاکرات بودند.
ظریف و کاترین اشتون دوشنبه شب (22 مهرماه) و پیش از آغاز این مذاکرات نیز در محل اقامتگاه سفیر و نماینده دائم ایران در دفتر سازمان ملل در ژنو بر سر میز شام به رایزنی و تبادل نظر پرداختند.
در حاشیه این مذاکرات هیئت ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی 2 بار با سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه و رئیس هیئت روسی شرکت کننده در این مذاکرات، یک بار با هیئت آمریکایی به سرپرستی وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا، یک بار با هیئت فرانسوی به ریاست ژاک اودیبر و یک بار نیز با هیئت آلمانی به ریاست هانس دیتر لوکاس دیدار و گفتوگو کرد.
البته مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه ایران و عضو تیم مذاکره کننده هستهای نیز با سایمون گس نماینده انگلستان در این دور مذاکرات به رایزنی پرداخت و مباحث مربوط به روابط دوجانبه نیز در این گفتوگوها مطرح و توافق شد که تهران و لندن ظرف مدت 2 هفته کارداران غیرمقیم خود را معرفی کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در روز دوم این مذاکرات نیز با «دیدیر بورکهالتر» همتای سوئیسی خود به رایزنی پرداخت.
در پایان چهار دور مذاکره ایران و 1+5 در ژنو بیانیه مشترکی به این شرح صادر شد.
«هیئتهای نمایندگی اعضای EU3+3 (سه کشور عضو اتحادیه اروبایی + 3) و جمهوری اسلامی ایران به ریاست نماینده عالی اتحادیه اروبایی در سیاست خارجی و امنیتی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دو روز مذاکرات محتوایی و با نگاهی رو به آینده در شهر ژنو در روزهای ١٥و ١٦ اکتبر برگزار کردند.
برپایه فضای مثبت اولین جلسه وزیران در نیویورک در تاریخ ٢٦ سپتامبر، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران کلیات طرحی را به عنوان مبنای مذاکرات ارائه کرد که توسط اعضای گروه EU3+3 (سه کشور عضو اتحادیه اروبایی + 3) به عنوان مشارکتی مهم در فرآیند مذاکرات به دقت مورد بررسی قرار میگیرد.
اعضای هیئتهای نمایندگی مشورتهای دوجانبه و مشترکی پیرامون عناصر مختلف رهیافت پیشنهادی را به صورت عمیق پیگیری کردند.
تصمیم گرفته شد که جلسه بعدی اعضای گروه در ژنو در تاریخ ٨-٧ نوامبر (16 و 17 آبان ماه) در ژنو برگزار شود.
اعضا همچنین موافقت کردند که کارشناسان هستهای، علمی و امور تحریم کشورهای EU3+3 و جمهوری اسلامی ایران قبل از نشست آینده و برای بررسی اختلاف نظرات و تهیه و تدوین قدمهای عملی تشکیل جلسه دهند.»
پس از آن اشتون و ظریف در نشست خبری جداگانه به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در نشست خبری عنوان کرد: یقین داریم در این روند ایران با جدیت و حسن نیت حرکت میکند و حسن نیت را با حسن نیت پاسخ میدهد.
وی تأکید کرد که از حقوق مردم ایران کوتاهی نخواهیم کرد و افزود: هیچ دلیلی برای وجود نگرانی راجع به برنامه هستهای ما نیست و ما هر نگرانی معقول بینالمللی را رفع میکنیم.
اشتون نیز دور جدید مذاکرات هستهای را «واقعی» توصیف و طرح جدید ایران را «جامعترین» طرحی توصیف کرد که تاکنون ارائه شده و گفت: در این دور از مذاکرات به طرز بیسابقهای به جزئیات پرداخته شده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با این حال، تصریح کرد که برای دستیابی به نتیجه زمان لازم است و 1+5 باید بتواند طرح ایران را بررسی کند.
در طی توافقات صورت گرفته مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 روزهای هشتم و نهم آبان (30 و 31 اکتبر) در وین برگزار شد، آن هم طی 2 دور و جمعا 9 ساعت و نیم. حمید بعیدینژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بینالمللی وزارت امور خارجه ریاست هیئت ایرانی در مذاکرات کارشناسی را برعهده داشت. قرار است نتایج این مذاکرات به نشست ژنو در روزهای پنجشنبه و جمعه 16 و 17 آبان ارائه شود.
دیدار عراقچی معاون وزیر خارجه ایران و عضو تیم مذاکره کننده هستهای با یوکیا آمانو در روز دوشنبه 6 آبان ماه در شهر وین از مهمترین رخدادها در طی این مدت بود و عراقچی پیشنهاد ایران به آژانس را به آمانو ارائه کرد و این پیشنهاد طی روزهای سهشنبه و چهارشنبه هفتم و هشتم آبان در دوازدهمین دور مذاکرات فنی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی مورد گفتوگو قرار گرفت و در پایان بیانیه مشترکی امضا و توافق شد دور بعدی مذاکرات 20 آبان در تهران باشد که در این نشست بیانیه مشترکی بین ایران و آژانس به امضا رسید.
مقام معظم رهبری 12 آبان ماه و در آستانه سالگرد 13 آبان طی سخنانی در جمع دانشآموزان درباره این مذاکرات عنوان کردند: این مذاکرهاى که امروز دارد انجام میگیرد با شش کشور - که آمریکا هم جزو این شش کشور است - فقط در مورد مسائل هستهاى است و لاغیر. بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانى گفتم [که] مذاکره در موضوعات خاص اشکالى ندارد؛ منتها گفتم من اعتماد ندارم، خوشبین نیستم به مذاکره، لکن میخواهند مذاکره کنند، بکنند.
ایشان در بخش دیگری از فرمایشاتشان فرمودند: امروز وضعیت جمهورى اسلامى با سال 82، زمین تا آسمان فرق کرده؛ آن روز ما چانه میزدیم سرِ دو، سه سانتریفیوژ، [در حالى که] امروز چندین هزار سانتریفیوژ مشغول کارند. جوانهاى ما، دانشمندان ما، محققین ما، مسئولین ما همت کردند، کارها را پیش بردند. بنابراین از مذاکراتى هم که امروز در جریان است، ما ضررى نخواهیم کرد. البته بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمیکنم [از] این مذاکرات آن نتیجهاى را که ملّت ایران انتظار دارد، بهدست بیاید، لکن تجربهاى است و پشتوانه تجربى ملت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادى ندارد اما لازم است ملت بیدار باشد. ما از مسئولین خودمان که دارند در جبههى دیپلماسى فعالیت میکنند، کار میکنند، قرص و محکم حمایت میکنیم، اما ملت باید بیدار باشد، بداند چه اتفاقى دارد مىافتد [تا] بعضى از تبلیغاتچىهاى مواجببگیر دشمن و بعضى از تبلیغاتچىهاى بىمزد و مواجب - از روى سادهلوحى - نتوانند افکار عمومى را گمراه کنند.
لازم به ذکر است، هیئتهای مذاکره کننده ایران و گروه 1+5 در دولت نهم و دهم 9 بار بر سر یک میز به مذاکره نشستند.
تیر ماه 1387، مهر ماه 1388، آذر ماه 1389 به ترتیب مذاکرات ژنو یک، دو و سه برگزار و استانبول بهمن 1389 و همچنین 26 فروردین ماه 1391 میزبان دور بعدی گفتوگوها بود. این مذاکرات سوم و چهارم خرداد در بغداد و 29 و 30 خرداد ماه در مسکو برگزار و هشتم و نهم اسفند ماه 1391 و همچنین 16 و 17 فروردین ماه سال جاری (1392) نیز آلماتی قزاقستان میزبان این مذاکرات بود.
انتهای پیام/