خبرگزاری فارس – حسین طالب علی: اسلامیسازی علوم انسانی از جمله مباحثی است که طی سال‌های گذشته مورد توجه محافل حوزوی و دانشگاهی کشور قرار گرفته و اندیشمندان این حوزه مسائل و نظریات مختلفی را در این موضوع مطرح کرده‌اند. توجه به این موضوع در سال‌های اخیر با توجه به تاکید مقام معظم رهبری شکلی جدی به خود گرفته و به عنوان یکی از موضوعات مهم و چالشی در حوزه و دانشگاه مطرح است.
به عقیده اندیشمندان و متفکرین این حوزه تحول در علوم انسانی باید در سه محور دنبال شود، این سه محور در قالب به روز شدن، بومی‌سازی و اسلامیسازی علوم انسانی مطرح می‌شود که هر کدام از آن نیازمند انجام کار کارشناسی و برنامه‌ریزی بنیادین است و در واقع علوم انسانی باید متناسب با فقه، نیازهای جامعه و مردم کشور متحول شود.
موضوع تحول در علوم انسانی تقریباً از سال 1978 مطرح شد و موسسه «المَهدُ العالمی لِلفِکر الاسلامی» که یک مرکز جهانی برای تفکر اسلامی در بیروت پایتخت لبنان بود، این مباحث را شروع کرد، جمعی از متفکران برجسته مسلمان در این مرکز بحث‌های مربوط به تحول در علوم انسانی و اسلامی شدن این علوم را بررسی می‌کردند، این بحث در ابتدا بیشتر در موضوع تعلیم و تربیت دنبال می‌شد و بعدها در زمینه‌های اقتصاد و روان‌شناسی هم این موضوعات پیگیری و در همین زمینه‌ها همایش‌هایی در چند کشور اسلامی مثل پاکستان، سودان، مالزی و ... برپا شد.
در این میان با آن‌که موضوع تحول در علوم انسانی از کشورهای دیگر آغاز شد ولی می‌توان گفت در عرصه عمل در ایران این بحث‌ها به طور جدی پیگیری شده است. به ویژه در چند سال گذشته رهبر انقلاب اسلامی بارها در سخنرانی‌های مختلف در جمع دانشگاهیان و حوزویان بر این موضوع تاکید کرده‌اند.
ایشان در سخنرانی خود در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه که در آبان ماه 89 انجام شد، در این خصوص اظهار داشتند: اینکه بنده درباره علوم انسانى در دانشگاه‌ها و خطر این دانش‌هاى ذاتاً مسموم هشدار دادم؛ هم به دانشگاه‌ها، هم به مسئولان، به خاطر همین است. این علوم انسانى که امروز رایج است، محتواهایى دارد که ماهیتاً معارض و مخالف با حرکت اسلامى و نظام اسلامى است؛ متکى بر جهان‌بینى دیگرى است؛ حرف دیگرى دارد، هدف دیگرى دارد. وقتى این‌ها رایج شد، مدیران بر اساس آنها تربیت می‌شوند؛ همین مدیران مى‌آیند در رأس دانشگاه، در رأس اقتصاد کشور، در رأس مسائل سیاسى داخلى، خارجى، امنیت، غیره و غیره قرار می‌گیرند. حوزه‌هاى علمیه و علماى دین پشتوانه‌هایى هستند که موظفند نظریات اسلامى را در این زمینه از متون الهى بیرون بکشند، مشخص کنند، آنها را در اختیار بگذارند، براى برنامه‌ریزى، براى زمینه‌سازى‌هاى گوناگون. پس نظام اسلامى پشتوانه‌اش علماى دین و علماى صاحب نظر و نظریات اسلامى است؛ لذا نظام موظف به حمایت از حوزه‌هاى علمیه است، چون تکیه‌گاه اوست.
این فرمایشات رهبر انقلاب اسلامی و تاکید بر موضوع اسلامیسازی علوم انسانی و ورود حوزه‌های علمیه به این موضوع لبیک حوزویان را در بر داشت و منجر شد حوزه‌ها نگاه جدی‌تری به این موضوع کرده و به دنبال عملی کردن این خواسته رهبر انقلاب اسلامی باشند.
یکی از مهمترین اقداماتی که در این خصوص شکل گرفت برگزاری نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در اردیبهشت ماه سال گذشته بود. این کنگره با هدف ارزیابی و آسیب‌شناسی دستاوردهای حوزه نگاه و نگرش دینی به بازخوانی و باز تولید علوم انسانی در کشور برگزار شد و مقالات زیادی با محورهای نقد علوم انسانی متداول، معنا، ماهیت و شاخصه‌های علوم انسانی اسلامی، فلسفه و روش شناسی علوم انسانی اسلامی، مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی علوم انسانی اسلامی، پیشینه علوم انسانی اسلامی، رویکردها، دیدگاه‌ها، ایده‌ها و نظریه‌های مطرح در علوم انسانی اسلامی، زمینه‌ها و موانع کاربردی کردن علوم انسانی اسلامی، بررسی وضعیت کنونی علوم انسانی اسلامی، نهادهای علمی متناسب با تولید و آموزش علوم انسانی اسلامی، علوم انسانی اسلامی و دگرگونی در طبقه‌بندی علوم به طور عام و علوم انسانی به طور خاص، آسیب‌شناسی علوم انسانی اسلامی، فرآیند دست‌یابی به نقش علوم انسانی اسلامی، نقش علوم انسانی اسلامی در پیشرفت همه جانبه جوامع اسلامی به دبیرخانه این کنگره ارسال شد.
یکی از مهمترین دستاوردهای کنگره اول، طرح عنوان علوم انسانی اسلامی بود. زیرا در گذشته فقط بحث بومی‌سازی تفکر غرب به سمت علوم اسلامی و یا تعقل در علوم اسلامی مطرح می‌شد ولی کافی نبود.
دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی در سال 92 به گونه‌ای کار خود را از امروز آغاز کرد که عطاالله رفیعی آتانی دبیر علمی این همایش پیش از این از استقبال کم سابقه استادان حوزه و دانشگاه خبر داده و دریافت نزدیک به 500 چکیده مقاله و همچنین وصول حدود 400 مقاله علمی به دبیرخانه این کنگره را رکورد تازه‌ای برای این کنگره در بین کنگره‌های علمی کشور به شمار آورد.
دبیر علمی دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اینکه در بخش بین‌الملل کنگره از بین ده‌ها تن از استادان و پژوهشگران، پنج نفر از استادان بزرگ برای حضور در کنگره و ارائه مقاله در کمیسیون‌های تخصصی دعوت شده‌اند از اعطای نخستین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در این کنگره خبر داد.
به گفته رفیعی، این جایزه بیش از اعتبار مادی اعتبار علمی زیادی دارد و می‌تواند نوبل علوم انسانی اسلامی به حساب آید. بر اساس بررسی‌های انجام شده سه تن از نظریه‌پردازان بزرگ جایزه را دریافت خواهند کرد که اسامی آنها اعلام خواهد شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی هم با اشاره به اینکه جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی گام اول در زمینه معرفی چهره‌های علمی در حوزه علوم انسانی اسلامی است، گفت: این امر می‌تواند راهی برای معرفی دستاوردهای علمی باشد که طی دو قرن اخیر در زمینه علوم انسانی اسلامی حاصل شده است تا باب بهره‌گیری از این دستاوردها بیش از گذشته باز شود.
وی خاطرنشان کرد: احساس می‌کنیم اگر مواجهه منطقی، عالمانه و درست با موضوع تحول بنیادین در علوم انسانی صورت گیرد و به جای کارهای بی‌مبنا و تشریفاتی، تمرکز مراکز علمی بر روی تولید علم و نظریه‌پردازی باشد می‌توانیم در فاصله زمانی مطلوبی گام‌های خوبی را در راستای تحول اساسی در علوم انسانی برداریم.
فرزاد جهان‌بین؛ رئیس کمیته دانشگاهی دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی نیز از همکاری 50 مرکز دانشگاهی حوزوی در این کنگره خبر داد و گفت: مهمترین راهکار تدوین علوم انسانی بر پایه مبانی اسلامی عبارت از هم‌اندیشی اندیشمندان حوزه و دانشگاه و گفتگوی عقلانی با روشنفکران غرب‌زده است.
این کنگره بین‌المللی از امروز با حضور صدها تن از استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه با سخنرانی ریاست مجلس شورای اسلامی در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان صدا و سیما آغاز به کار می‌کند و مراسم اختتامیه آن در قم و با سخنرانی علامه آیت‌الله جوادی آملی برگزار خواهد شد.
انتهای پیام/78009/ط40/آ3004
