حسین قاسم‌پور امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در رشت با اشاره به وضعیت حضور کوهنوردان در ارتفاعات، اظهار کرد: برخی از گروه‌های ورزشی مانند کوهنوردان و یا گروهای نظامی ممکن است مجبور باشند برای دوره‌های کوتاه یا بلندمدت در ارتفاعات بسر ببرند و با کمبود اکسیژن، سرمای هوا و خستگی مفرط ناشی از فعالیت زیاد، دست و پنجه نرم کنند.
*آموزش، مهارت و تجهیزات عامل موفقیت کوهنوردان
وی آموزش، مهارت و تجهیزات مناسب را از عوامل موفقیت در کوهنوردی دانست و تصریح کرد: رژیم غذایی نیز در سلامتی و تامین شرایط فیزیکی مناسب و هوشیاری جسمی و روحی اهمیت بسیاری دارد.
این مسئول مهم‌ترین مشکل تغذیه‌ای موجود را کاهش وزن عنوان کرد و گفت: به دلیل هیپوکسمی «کاهش اکسیژن» اشتها کم شده و به دنبال آن وزن نیز از توده عضلانی و توده چربی کاهش می‌یابد.
وی با بیان اینکه کاهش چربی عایق، تحمل بدن را در برابر سرما پایین می‌آورد، تصریح کرد: این امر با خستگی و کاهش قدرت عملکرد جسمانی و روانی همراه است.
قاسم‌پور ادامه داد: زمانی که ارتفاع تا 10 درصد بالاتر از سطح دریا باشد نیاز به انرژی افزایش می‌یابد و وقتی با سرمای هوا، فعالیت زیاد و شرایط نامساعد محیطی همراه شود، این نیاز تا 5 هزار کیلو کالری در روز نیز می‌رسد.
به گفته وی، هفت روز نخست اقامت در ارتفاعات ممکن است مشکلی به نام «سندرم حاد کوه» (Acute Mountain Syndrome : AMS) رخ دهد که علائم آن سردرد، بی‌خوابی، تهوع و کاهش اشتها است.
این مسئول اضافه کرد: در این حالت نباید افراد را مجبور به خوردن کرد اما نباید اجازه داد که به مدت طولانی بدون غذا باقی بمانند زیرا گرسنگی طولانی بدن را به طرف کم‌‌اشتهایی و کاهش وزن پیش می‌برد.
وی افزود: در این حالت باید از بین وعده‌های کم چرب و شیرین در حجم کم و دفعات زیاد به‌طور تقریبی هر دو ساعت یک بار استفاده کرد.
قاسم‌پور، با بیان اینکه در ارتفاعات شیرینی شکر کمتر است، خاطرنشان کرد: غذا‌هایی که در سطح دریا بسیار شیرین هستند در ارتفاعات مناسب‌تر هستند.
*افزایش ارتفاع موجب کاهش اشتها میشود
به گفته وی، با افزایش ارتفاع، کاهش اشتها شدیدتر و مزه‌ها کمتر حس می‌شوند و علاقه به برخی غذاها نیز تغییر پیدا می‌کند.
مدیرعامل جمعیت فوریت‌های امداد و خدمات گیلان، نداشتن فرصت کافی برای آماده کردن و خوردن غذا را موجب بروز مشکل دانست و تصریح کرد: به ازای هر یک‌هزار و 500 متری که بالاتر می‌رویم مشکل پیچیده‌تر میشود زیرا به دلیل کاهش نقطه جوش آب زمان لازم برای طبخ غذا دو برابر میشود و به خاطر سرما و رقیق شدن هوا، غذاها زودتر سرد می‌شوند.
وی گفت: برای غلبه بر این مشکلات لازم است افراد انرژی کافی حدود 4 هزار و 500 کیلو کالری را از طریق وعده‌های اصلی و میان وعده‌های مناسب دریافت کنند.
قاسم‌پور تهیه یک وعده غذای گرم و گروهی و در صورت امکان متنوع را در دستیابی به این هدف کمک موثر دانست.
وی یکی دیگر از مشکلات تغذیه‌ای در ارتفاعات را استفاده ناکافی از کربوهیدرات در رژیم غذایی نامید و تصریح کرد: از آنجا که غذای پر کربوهیدرات به تنهایی خوشمزه نیستند، افراد علاقه‌ای به مصرف آنها ندارند.
این مسئول بهترین منبع انرژی در ارتفاعات را کربوهیدرات نامید و افزود: کربوهیدرات موجب بازسازی ذخایر گلیکوژن شده و مانع مصرف پروتئین به عنوان منبع انرژی میشود.
وی ادامه داد: این منبع برای متابولیسم به انرژی کمتری احتیاج دارد و یک رژیم پر کربوهیدرات عملکرد جسمانی و روانی را بهبود می‌بخشد و از شدت AMS می‌کاهد.
*رژیم خطرناک در کوهنوردی
قاسم‌پور با بیان اینکه یک رژیم کم کربوهیدرات، قند خون را کاهش می‌دهد و منجر به گیجی، منگی و عدم تعادل میشود، یادآور شد: این رژیم زمانی که با کمبود اکسیژن همراه شود خطرناک میشود.
به گفته وی، رژیم مناسب در ارتفاعات باید 400 گرم کربوهیدرات داشته باشد که حدود 70 تا 60 درصد کل انرژی روزانه را در بر می‌گیرد.
این مسئول افزود: برای تامین این مقدار کربوهیدرات می‌توان از غذاهای پرکربوهیدرات زود هضم مانند غلات صبحانه، نوشیدنی‌ها و آب میوه‌های شیرین، میوه‌های تازه خشک و یا کمپوت شده، سیب‌زمینی، برنج، رشته‌ها، کیک‌ها، نان و انواع بیسکویت‌ها استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه نوشیدنی‌های کربوهیدراتی معمولا بهتر تحمل شده و آب و الکترولیت‌های مورد نیاز را تامین می‌کنند، متذکر شد: تحمل نکردن غذاهای جامد به‌طور معمول در دو یا سه روز نخست اقامت در ارتفاعات همراه با اوج AMS به وجود می‌آید.
*حذف میان‌وعده‌های چرب غذایی در کوهنوردی
قاسم‌پور گفت: در صورت امکان میان‌وعده‌های چرب از برنامه غذایی حذف شود زیرا به خوبی قابل تحمل نیستند اما اگر افراد توانستند خود را با آن تطبیق دهند استفاده از آنها مشکلی ندارد.
وی با بیان اینکه استفاده از مقادیر بالای کربوهیدرات نباید موجب شود که پروتئین کافی به بدن نرسد، گفت: استفاده از پروتئین زیاد مانند مکمل‌‌های پروتئینی می‌تواند موجب پر ادراری و کم‌آبی بدن شوند ضمن اینکه برای متابولیسم پروتئین اکسیژن بیشتری نیاز است.
مدیرعامل جمعیت فوریت‌های امداد و خدمات گیلان به دلایل افزایش نیاز بدن به مایعات در ارتفاعات اشاره کرد و افزود: افزایش دفع آب از ریه‌ها به دلیل افزایش تهویه سرما از ریه و خشکی هوا، افزایش ادرار ناشی از سرما و اسهال و تهوع ناشی از AMS از دلایل این افزایش است.
*شیوع انگل گوارشی در ارتفاعات
وی «ژیاردیا» را انگل گوارشی خواند و یادآور شد: این انگل به وفور در نواحی مرتفع یافت شده و باعث اسهال میشود.
قاسم‌پور، ادامه داد: اگر به دلیل کمبود آب از توده‌های یخی استفاده شود منیزیم موجود در آنها اثر ملین دارد.
قاسم‌پور به دست آوردن آب سالم و قابل شرب در مناطق مرتفع را سخت خواند و خاطرنشان کرد: این مشکلات زمانی پیچیده‌تر میشود که با از دست دادن آب احساس تشنگی کم شده و به تدریج از بین می‌رود و افراد تمایلی به نوشیدن آب ندارند.
به گفته وی، برای پیشگیری از دهیدراتاسیون «کم‌آبی بدن» بهتر است یک برنامه منظم و زمان‌بندی شده برای نوشیدن آب و مایعات وجود داشته باشد و به طور مثال هر سه ساعت یک بار حداقل نیم لیتر آب نوشیده شود و در مواقعی که حالت تهوع وجود دارد، نوشیدن جرعه‌های کوچک آب قابل تحمل‌تر هستند.
این مسئول تصریح کرد: برای این منظور بهتر است مقادیر متنوعی از نوشیدنی‌های مختلف را که کافئین نداشته باشند تهیه شود زیرا کافئین مدر بوده و کاکائو گزینه مناسبی است زیرا کربوهیدرات بالا و کافئین کمی دارد در کسانی که عادت به استفاده از دوزهای بالای کافئین دارند ممکن است قطع ناگهانی آن موجب سردرد و بی‌خوابی شود.
*آب‌میوه و نوشیدنی‌های مفید، ضرورت کوهنوردی
وی آب میوه‌ها، نوشیدنی‌های ورزشی و سوپ‌های آماده را نیز موثر دانست و گفت: افراد باید به طور مرتب رنگ و مقدار ادرار خود را از نظر وجود علائم کم‌آبی چک کنند یعنی ادرار کم و پر‌رنگ می‌تواند علامتی از کم‌آبی باشد که در این حالت استفاده از غذاهای کمی شور می‌تواند مفید باشد.
قاسم‌پور خوردن آب و غذای آلوده را موجب اسهال معمولی تا شدید ذکر کرد و یادآور شد: هیپوکسمی موجود در ارتفاعات، عملکرد مجرای گوارشی را آهسته کرده و منجر به یبوست میشود.
وی مشکل رایج دیگر کوهنوردان در ارتفاعات را گازهای گوارشی عنوان کرد که می‌تواند ناشی از غذاهای خشک پرکربوهیدرات باشد.
این مسئول خاطرنشان کرد: برای اجتناب از این مشکلات بهتر است غذا به سه وعده غذای اصلی و سه میان‌وعده تقسیم شود.
وی با تأکید بر اینکه تمام غذای مورد استفاده باید کاملاً بهداشتی باشد، یادآور شد: این امر در مورد آب بسیار اهمیت دارد.
به گفته قاسم‌پور اگر از آب چشمه‌ها و یخ‌ها استفاده میشود حتما باید آنها را جوشاند و سپس مورد استفاده قرار داد.
وی متذکر شد: استفاده از ضدعفونی کننده‌های کلریدی و یُدی نیز مناسب است و اضافه کردن ویتامین C به آبی که قبلا به آن یُد اضافه شده، بو و مزه یُد را به‌طور کامل از بین می‌برد که باید حدود 30- 20 دقیقه صبر کرد تا یُد اثر کند و سپس مقدار کمی حدود 50 میلی‌گرم ویتامین C به آن اضافه شود.
انتهای پیام/2300/ر40
