به گزارش خبرگزاری فارس از یزد، نخل که سازه‌ای چوبی و نماد تابوت حضرت امام حسین (ع) و نماد عزاداری مردم یزد است، در کنار هر مسجد و حسینیه و در میدان‌های مهم شهر یزد و سایر شهرهای استان در همه ایام سال وجود دارد.
ماه محرم که از راه می‌رسد یکی از آیین سنتی مردم یزد، سیاهپوش کردن و آیینه بندان نخل‌هاست.
در آستانه ماه محرم الحرام، جوانان هر محله با پارچه‌های مشکی، نخ‌های رنگی، آیینه‌های بزرگ و ... نخل‌ها را سیاهپوش و تزئین می‌کنند تا خبر آمدن ماه عزاداری سید و سالار شهیدان، حضرت ابا عبدالحسین (ع) را به همگان بدهند.
این نخل‌ها آرام بر جای خود، سیاهپوش و ماتم زده می‌مانند تا ظهر عاشورا به عنوان نماد تابوت برای پیکر بی‌تابوت و کفن امام حسین (ع) بر دستان مردم و عزاداران حسینی از زمین بلند شوند.
نخل‌گردانی که از آیین و آداب ویژه ماه محرم و عزاداری برای امام حسین (ع) است، در مجالی دیگر به تفسیر به رشته تحریر درخواهد آمد اما در این گزارش به بخشی از آیین‌های مردم و حال و هوای شهر یزد در آستانه ماه محرم پرداخته خواهد شد.
* برگزاری مراسم هفته خوانی در طول سال برای عزاداری امام حسین (ع) در یزد
یکی از محققان فرهنگ عامه در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در یزد اظهار داشت: مراسم عزاداری و روضه خوانی در همه ایام سال در منازل مردم یزد با عنوان "هفته خوانی" برپاست و حتی شاید بهانه‌ای برای صله رحم در این شهر و استان باشد.
صدیقه رمضانخانی عنوان کرد: اما عزاداری امام حسین (ع) و یاران ایشان در آستانه ماه محرم رنگ و بو و حال و هوای دیگری دارد.
وی افزود: جنب و جوش برای انجام کارها در این روز تقریبا از چند روز پس از عید غدیر آغاز می‌شود.
رمضانخانی عنوان کرد: از گذشته‌های دور تاکنون در همه محله‌ها حداقل یک مسجد یا حسینیه وجود داشته و چند روز قبل از فرا رسیدن محرم، مردم و جوانان هر محله به نظافت مساجد و حسینیه‌ها و شست‌وشوی فرش‌ها و غبارروبی از مساجد و حسینیه‌ها می‌پردازند.
* غبارروبی و نصب پرچم در مساجد و حسینیه‌ها
وی بیان کرد: پس از آن درون و بیرون این اماکن با پرچم‌های مشکی و سرخ با نوشته‌های «یا ابا عبدالله الحسین (ع)»، «یا ابالفضل العباس (ع)»، «یا حسین (ع)» و ... تزئین می‌شود ضمن اینکه در چند سال اخیر، پلاکاردهای مشکی حاوی پیام‌های عاشورایی و سخنانی از امام حسین (ع) نیز در محله‌ها نصب می‌شود.
رمضانخانی خاطرنشان کرد: پرچم‌ها و دیوارکوب‌هایی که اغلب شعر معروف «باز این چه شورش است» در آنها نقش بسته، از دیرباز طرفداران بسیاری داشتند و دور تا دور مساجد و حسینیه‌ها و تکایا با این پرچم‌ها، پوشیده می‌شود.
وی ادامه داد: از قدیم رسم بر آن بود که چند روز مانده به ماه محرم، دیگ‌هایی خالی در کنار هر مسجد یا حسینیه می‌گذاشتند تا مردم نذورات خود را برای طبخ آش یا غذای نذری درون آن بگذارند و اکنون نیز این رسم در بسیاری از نقاط شهر یزد به قوت خود باقی است.
* جمع‌آوری نذورات مردم در قالب رسمی دیرینه
این محقق فرهنگ عامه بیان کرد: در نخستین روز از ماه محرم، این دیگ‌ها جمع‌آوری می‌شد و اقلام داخل آن تفکیک می‌شد و توسط زنان محله برای طبخ نذری در روزهای عزاداری آماده می‌شد.
وی افزود: طبخ نوعی آش به نام آش گندم که یزدی‌ها آن را آش امام حسین (ع) نیز می‌نامند، در این ایام مرسوم است و اغلب نذورات مردم، طبخ آش است تا جایی که گاهی ده‌ها دیگ در کنار یکدیگر گذاشته می‌شوند و آش نذری که از گوشت، گندم، عدس، لوبیا، نخود و ادویه نسبتا تند تشکیل شده، طبخ می‌شود.
رمضانخانی ادامه داد: آماده کردن بساط چای و شکستن قند و بیرون آوردن استکان‌ها از انبار مساجد و حسینیه‌ها و شست‌وشوی آنها نیز از دیگر اقداماتی است که در آستانه ماه محرم در یزد انجام می‌شود.
* پوش‌ها بر فراز حیاط مساجد، حسینیه‌ها و منازل افراشته می‌شوند
وی یادآور شد: از آنجا که بسیاری از مساجد و حسینیه‌ها یا منازلی که در آنها مراسم عزاداری برگزار می‌شود، بخشی از حیاط این فضاها به میزبانی از عزاداران اختصاص می‌یابد، در ایام سرد سال یا مواقعی که احتمال بارندگی وجود دارد، به اصطلاح «پوش بالا می‌کنند».
رمضانخانی بیان کرد: این پوش شامل پرده‌ای بزرگ و ضخیم است که با طناب‌های بلند و قطور، به صورت چتری بر فراز حیاط خانه‌ها یا مساجد و حسینیه‌ها افراشته می‌شود تا فضای زیر پوش از گزند باد و باران و سرما در امان بماند.
وی ادامه داد: در شب اول ماه محرم نیز کاروان نمادین امام حسین (ع) به یاد ورود ابا عبدالله و خانواده و یاران ایشان به دشت کربلا، به راه می‌افتاد و از شهر عبور می‌کرد که این مراسم اغلب با تعزیه یا شبیه خوانی یا نوحه خوانی همراه بوده است که اکنون نیز در بسیاری از مناطق این حرکت انجام می‌شود.
این آداب و بسیاری از آداب و رسوم دیگر که برخی از آنها رنگ باخته، برخی با بدعت‌های جدید ادامه یافته و برخی دیگر نیز با اصالت قدیمی خود همچنان ادامه دارند، این شب‌ها و روزها در درالعباده یزد برگزار می‌شود.
آنچه هدف اصلی تمامی این مراسم و آیین‌ها را تشکیل می‌دهد، کسب شناخت و معرفت از مکتب امام حسین (ع) و معرفی ایشان به عنوان نماد شجاعت، ایثار، مقابله با ظلم و بیان اهداف قیام بزرگ ایشان، برپای داشتن نماز، اقامه عدل، احیای امر به معروف و نهی از منکر است.
--------
گزارش: مهدی جلیلیان
--------
انتهای پیام/2464/ک40/ژ1001
