به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی دبیرخانه کانون‌های فراغت مشهد، مهناز فهمیده صبح امروز در پانزدهمین نشست توانمندسازی همیاران کانون‌های فراغت مشهد که با موضوع «چشم‌انداز نویسی» و با حضور دبیران مناطق کانون‌های فراغت مشهد و کارشناسان دبیرخانه کانون‌های فراغت در فرهنگسرای غدیر برگزار شد، به بیان جزئیاتی پیرامون علم نوپای آینده پژوهی پرداخت و ابراز کرد: آینده‌پژوهی مانند سایر علوم، یک علم دانشگاهی و برخوردار از بنیاد و اصولی علمی و دارای سابقه‌ای 70 ساله در دنیا و 15 ساله در کشورمان است.
وی با بیان اینکه مقطع کارشناسی این علم از پنج سال و مقطع دکترای آن از دو سال قبل در ایران دانشجو می‌پذیرد، گفت: آینده‌پژوهی شامل 18 روش است که 16 روش آن نیاز به تخصص و فعالیت کارشناسی دارد و در این میان دو روش چشم‌انداز و آینده‌نگاری را می‌توان بدون نیاز به داشتن تخصص در زندگی فردی و سازمانی مورد استفاده قرار داد.
مسئول نمایندگی انتشارات آینده‌پژوهی وزارت دفاع در خراسان رضوی از سابقه علم آینده‌پژوهی سخن گفت و افزود: کشور فرانسه که پس از جنگ جهانی دوم تا مرز نابودی پیش رفته بود و کشور آمریکا که جنگ تأثیر مستقیمی بر روی آن ایجاد نکرده بود از بنیان گذاران این علم محسوب می‌شوند که به صورت جداگانه به بررسی آن می‌پرداختند؛ در این میان فرانسه برای فرار از نابودی و مطرح شدن در دنیا و آمریکا برای استفاده از ضربه‌هایی که سایر کشورها به واسطه جنگ متحمل شده بودند به این علم روی آوردند.
فهمیده با بیان اینکه دانشگاهی آمریکایی آینده پژوهی را به صورت آکادمیک و علم به دنیا ارائه کرد، گفت: در حدود دو دهه قبل این علم وارد ژاپن شد و آنها با بومی کردن آینده پژوهی آن را به آینده نگاری تبدیل کردند.
وی با بیان اینکه چشم‌انداز به معنای تصویری مطلوب از آینده است، تصریح کرد: در این تعریف مطلوب به معنای بهتر شدن وضعیت کنونی نیست بلکه به این معناست که وضعیت در آینده متفاوت از وضعیت حال باشد؛ همچنین آینده به معنای زمانی است که امروز آن را با اراده، اختیار و تصمیم می‌سازیم.
مدیر مؤسسه چشم‌انداز در ادامه به تشریح تفاوت میان هدفگذاری و تعیین چشم انداز پرداخت و بیان کرد: در تعیین هدف این وضعیت و شرایط موجود است که آیندۀ ما را می‌سازد و ما صرفاً بر اساس آن به برنامه‌ریزی و نه ایجاد و خلق امکانی جدید، می‌پردازیم چرا که اهداف بر اساس توجه به وضعیت موجود تعیین می‌شوند.
فهمیده با تأکید بر اینکه وضعیت موجود آینده‌ای را پیش روی ما می‌گذارد، ادامه داد: شرایط موجود در عصر حاضر دائماً در حال تغییر است از این رو برنامه‌های ما و به تبع هدف‌های ما هم باید مدام به دنبال آن تغییر کنند و طبیعی است که در این شرایط نمی‌توان به موفقیت رسید.
وی به تفاوت میان این عصرها اشاره و خاطرنشان کرد: در عصر صنعتی انسان‌ها برای تعیین آینده خود از برنامه ریزی و در عصر اطلاعات و دانایی علاوه بر برنامه ریزی از تعیین هدف استفاده می‌کردند اما امروز که انسان به دلیل شتابان بودن سرعت تغییرات با آینده‌هایی متفاوت روبرو است باید آینده‌ای مطلوب را از این میان انتخاب کند که برای این کار به دانش چشم‌انداز نویسی نیاز دارد.
مدیر مؤسسه چشم‌انداز تصریح کرد: در چشم‌انداز نویسی و تعیین آینده‌ای مطلوب، اهداف می‌توانند تغییر کنند و برنامه‌ها از انعطاف بیشتری برخوردار باشند؛ همچنین پس از تعیین چشم‌انداز بسیاری از اهدافی که در گذشته با توجه به وضعیت موجود تدوین شده بودند حذف خواهند شد.
فهمیده ابراز کرد: در تعیین هدف ما قدم به قدم از زمان حال به سمت آینده حرکت می‌کنیم که این حرکت به اما و اگرها وابسته است اما در چشم‌انداز نویسی ما آینده‌ای مطلوب را در نظر گرفته و به عقب بر می‌گردیم تا ببینیم برای رسیدن به این آینده مطلوب، امروز چه «بایدها»، فعالیت‌ها و تغییراتی را باید به وجود بیاوریم.
وی از ضرورت استفاده از خلاقیت و سناریونویسی در فرایند چشم‌انداز نویسی سخن گفت و تأکید کرد: پس از تدوین چشم‌انداز، شما نباید با رسیدن به بن بست‌ها آیندۀ مطلوب خود را تغییر دهید بلکه باید شرایط را به سمت رسیدن به وضعیت مطلوب تغییر دهید و به عبارتی آن را به بازی بگیرید.
مدیر مؤسسه چشم‌انداز با بیان اینکه چشم‌انداز دارای چهار مؤلفۀ ثابت و متغیر است، گفت: مأموریت یا همان فلسفه وجودی و ارزش‌ها دو مؤلفه ثابت و اهداف و تصویرسازی دو مؤلفۀ متغیر چشم انداز نویسی هستند.
فهمیده با بیان اینکه مأموریت و ارزش‌ها را باید از درون خود کشف کنیم، ابراز کرد: با استفاده از مأموریت و ارزش‌ها به خودشناسی می‌رسیم، سپس با استفاده از عوامل بیرونی شامل محیط‌شناسی و زمان (عصر) شناسی می‌توانیم آینده مطلوب یا چشم انداز خود را بسازیم که در این بین فرایند خودسازی به وجود می‌آید.
انتهای پیام/2202/ذ/چ3000
