«سید محمد باقر مصباح زاده»، کارشناس سیاسی و مدیر «مرکز پژوهش‌های آفتاب» افغانستان، در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، با تاکید بر اینکه «حزب» به معنای واقعی در افغانستان وجود ندارد، اظهار داشت: گرایش‌های قومی، سمتی، وابستگی‌های خارجی و بخصوص قدرت طلبی افرادی که در صدر احزاب و ائتلاف‌ها قرار دارند، سبب می‌شود که این ائتلاف‌ها و کارهای سیاسی به یک شغل در افغانستان تبدیل شده و در نتیجه پایداری ندارند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا افغانستان در آستانه انتخابات به شمال و جنوب تقسیم شده است بیان کرد: این تقسیم بندی در حال حاضر واقعیت ندارد و ائتلاف‌های کنونی از جناح‌ها و افراد مختلف از شمال و جنوب تشکیل شده و سه ائتلاف اصلی در این کشور وجود دارد: یک ائتلافی که بر محور دولت قرار دارد و گاهی از آن به عنوان ائتلاف ارگ ریاست جمهوری یاد می‌شود و افرادی از اقوام مختلف که فعلا در دولت حضور دارند از معاونت تا وزارت و وکالت از هر قوم و سمت در این جناح حضور دارند.
مصباح زاده ادامه داد: «ائتلاف ملی» دیگر ائتلافی است که لیستی از کاندیدای احتمالی ریاست جمهوری معرفی کرده و در آن افرادی از اقوام مختلف به چشم می‌خورد، گرچه ائتلاف ملی بخشی از «ائتلاف شمال» در گذشته محسوب می‌شد.
کارشناس سیاسی افغانستان افزود: ائتلاف سوم «جبهه ملی» است که فعلا در حال احتضار به سر می‌برد، قابل یادآوری است که ائتلاف ملی از جبهه ملی انشعاب کرد و اکنون نیز افرادی از این جبهه جدا شده‌اند در نتیجه این جریان مانند گذشته (تحت ریاست استاد ربانی قرار داشت)، اکنون نه آن قدرت و وجاهت را دارد و نه چهره‌های مهم و سرشناسی که برای همه قابل قبول باشند.
آرایش نخبگان سیاسی افغانستان و نقش کشورهای خارجی
مدیر مرکز پژوهش‌های آفتاب در ادامه با تاکید بر متغییر بودن آرایش جدید نخبگان سیاسی در افغانستان، اظهار داشت که آرایش نیروهای سیاسی در افغانستان متغییر است و با توجه به منافع افراد به عنوان ابزار استفاده می‌شود و اصل دسترسی به قدرت و تامین منافع شخصی افراد است.
از سوی دیگر، اکنون افغانستان مورد حمایت جامعه بین‌المللی و کشورهای خارجی قرار دارد و بازیگران داخلی ناگزیر در پیوند با بازیگران خارجی صف آرایی می‌کنند در نتیجه کشورهای خارجی هم در انتخابات افغانستان نقش دارند و طبیعی به نظر می‌رسد که خارجی‌ها برای انتخابات برنامه‌هایی داشته باشند، بنابراین اصلا انتخابات در افغانستان بدون حمایت آنچه که «دوستان خارجی» یا بازیگران خارجی نامیده می‌شوند امکانپذیر نیست. زیرا از نظر اقتصادی و سیاسی باستی از سوی بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای حمایت شوند.
در نتیجه در مهندسی انتخابات، قدرت‌های مختلفی نقش دارند به عنوان نمونه قدرت‌های منطقه‌ای مثل هند، چین، پاکستان، جمهوری اسلامی ایران، کشورهای آسیای میانه، ترکیه، شیوخ حاشیه جنوب خلیج فارس، این کشورها با توجه به نفوذی که در افغانستان بر اساس «فرقه گرایی» و «تبارگرایی» دارند؛ هر کدام در حد توان در صف آرایی نیروها در انتخابات نقش دارند.
این در حالی است که مثلا ژنرال «دوستم» در این دوره بحث معاونت «ترک‌تبارها» را مطرح می‌سازد، موضوعی که در انتخابات قبلی این کشور وجود نداشت و به عنوان نمونه هزاره‌ها هم از ترک‌تبارها و هم از شیعیان نمایندگی می‌کردند ولی الان بحث ترک‌تباری به تنهایی مطرح می‌شود و آقای دوستم در همین رابطه به ترکیه سفر می‌کند و از طرفی ترکیه هم نقش دوگانه دارد، البته ترکیه را به عنوان مثال عرض می‌کنم بنابراین هر کشور دیگری می‌تواند قابل طرح باشد.
ترکیه در خاورمیانه بخصوص در سوریه به فرقه گرایی واختلافات مذهبی دامن می‌زند و از اخوانی‌ها، وهابی‌ها و تروریست‌های تکفیری حمایت می‌کند اما در افغانستان بجای فرقه گرایی به تبارگرایی دامن می‌زند و از نگاه‌های تبارگرا، غیرمذهبی و سکولار حمایت می‌کند در نتیجه می‌توان گفت که در مهندسی انتخابات افغانستان نیروهای خارجی نقش دارند.
مصباح زاده در رابطه با بحث تقلب در انتخابات و نقش پررنگ برخی کشورها نیز افزود: بحث تقلب در انتخابات حتما پیش خواهد آمد زیرا در سال‌های گذشته باتوجه به اینکه امنیت بهتر بود اما تقلبات گسترده‌ای صورت گرفت، در عین حال تمام طرف‌ها به این مسئله اعتراف کردند.
این در حالی است که در این دوره امنیت لازم وجود ندارد و بنابراین حتما تقلب صورت می‌گیرد در نتیجه کشور یا کشورهایی که بیشتر در افغانستان تسلط و نفوذ دارند و بیشتر قضایای سیاسی، امنیتی و اقتصادی افغانستان به آن کشور وابستگی دارد، بسیار تعیین کننده هستند و نقش اساسی را در این مهندسی و مشورت برای انتخابات، سازمان ملل، کشورهای عضو ناتو و بخصوص ایالات متحده آمریکا بازی خواهند کرد.
کارشناس سیاسی افغان خاطرنشان کرد که طالبان نیز با توجه به اینکه حوزه‌های رای گیری را می‌توانند ناامن بسازند در نتیجه خواسته یا ناخواسته زمینه تقلب را فراهم می‌کنند.
این در حالی است که چندی قبل کمیسیون انتخابات اعلام کرد در شماری از ولایت‌ها به دلیل ناامنی نمی‌توانند انتخابات برگزار کنند، در عین حال کارشناسانی که در منطقه حضور دارند نیز معتقدند که در بیشتر مناطق افغانستان این مشکل وجود دارد.
این در حالی است که گروه طالبان در انتخابات نقش نمی‌گیرند زیرا این گروه نظام و سیستم سیاسی فعلی را قبول ندارند، در نتیجه وقتی کسانی یک نظام را از اساس قبول نداشته باشند پس انتخابات را هم قبول نخواهند داشت.
مصباح زاده در انتها پیش‌بینی نتایج انتخابات را دشوار دانسته و افزود: با توجه به بحث تقلب، حمایت خارجی، سران قومی و ... پیش‌بینی نتایج انتخابات مشکل است اما به نظر می‌رسد تیمی که در اطراف رئیس جمهور قرار داد و طبق شنیده‌ها چنانچه جبهه ملی به این تیم بپیوندد در نتیجه کاندید تیم ارگ شانس بیشتری خواهد داشت زیرا هم مورد حمایت ایالات متحده آمریکا قرار خواهد گرفت و هم امکانات بیشتر اجتماعی-سیاسی را خواهد داشت و اگر جناح ارگ بر فرد مشخصی به توافق برسند احتمال موفقیت آن شخص بیشتر خواهد بود.
انتهای پیام/.
