اندیشه‌ای که در دیروز بماند نمی‌تواند امروز را درک و برای فردایی که در راه است، نقشه راه داشته باشد. دوران مرسی و بهار روابط آنکارا - قاهره به پایان رسیده و هنوز اردوغان با مواضع خارج از عرف در قبال تحولات مصر نشان می‌دهد از درک یا حداقل پذیرش این مهم اجتناب می‌کند. در صحنه و عرصه سیاست عناد معنا و مفهوم ندارد. امروز اردوغان در تنظیم روابط خود با مصر با عنادی که به نمایش گذاشته است، نه در خط بازی برد - برد بلکه در مسیر صفر و صدی حرکت می‌کند که که بازی برد- باخت را پیش رو ترسیم می‌کند.
سقوط مرسی برای اردوغان شوک آور بود. اخوانی که خود الگو بود اردوغان و حزب عدالت و توسعه را الگو قرار داد و پس از سقوط مرسی، اردوغان بیش از آنکه نگران آن باشد که متحد منطقه‌ای خود در سوریه، عراق و ... را از دست داده، نگران آن شد که این سقوط دومینویی است که می‌تواند در ادامه دامن وی را نیز بگیرد. حوادث مربوط به گزی پارک علایم بارز تقویت این نگاه بود. اقدام سریع در صدور حکم محکومت نظامیان متهم به کودتای موسوم به ارگنه‌کن حرکتی برای جلوگیری از احتمال تکرار سناریوی مصر در ترکیه بود که احتمالی ضعیف بود.
به نظر می‌رسد از نگاهی، کودتا در مصر مشروعیت و فضای لازم برای بسته شدن پرونده کودتایی که برخی آن را سیاسی عنوان می‌کردند ایجاد کرد و اردوغان از فرصت کودتا در مصر برای حل مشکلی که در چند سال اخیر گریبانگیرش شده بود رهایی یافت.
ترکیه مصر نبوده و نیست و دموکراسی در این کشور خصوصا در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه در قیاس با مصر نهادینه شده است. اگر قرار است اردوغان سقوط کند دیگر این سقوط با ظاهر شدن نظامیان در خیابان و یا اخطار اینترنتی ستاد مشترک نخواهد بود، بلکه این سرنگونی به طور مشخص با سقوط بورس استانبول و ارزش برابری لیر خواهد بود. در دیروز ترکیه، نظامیان متحد استراتژیک غرب بودند و در امروز ترکیه با جابجایی جایگاه نهادهای قدرت، قدرت نرم جایگزین قدرت سخت نظامیان شده و نظام جهانی نیز با ابزارهایی چون بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول، احزاب و گروه‌های فشار و رسانه‌ها... از قدرتی فراتر از قدرت دیروز در ترکیه برای اعمال تغییرات برخودار است.
شاید اردوغان علایم رفتن را دریافت کرده است که چنین با احساسات از مواضع غرب در خصوص مصر، سوریه و جریان گزی پارک انتقاد می‌کند. در گذشته اردوغان با ایجاد تغییر د ر خود و به کارگیری عقلانیت از بحران‌های سخت عبور کرده است.
به نظر می رسد اصلاح رفتار اردوغان در روابط با مصر و ... اگر با درک واقعیت همراه باشد، می‌تواند فرصتی دیگر برای وی فراهم کند که برای ماندن در قدرت، دیگر از دایره و مداری که نظام جهانی برایش تعریف کرده است، خارج نشود.
نویسنده: صادق ملکی
انتهای پیام/ص
