به گزارش خبرگزاری فارس، همزمان با افشای ابعاد دیگری از جاسوسی آمریکا در عرصه بین المللی، کشور های آمریکای لاتین از آمریکا خواستند درخصوص برنامه‌های جاسوسی‌اش در این کشورها پاسخگو باشد چرا که این مساله موجی از خشم را در آنها بدنبال داشته و ممکن است موقعیت این کشور را برای همیشه در این منطقه به مخاطره اندازد.
در این راستا، انتشار گزارش هایی در مورد برنامه های جاسوسی دولت آمریکا، سران منطقه آمریکای جنوبی را برای بررسی این موضوع در روز جمعه 21 تیر به مونته ویدئو، پایتخت اروگوئه کشاند. روزنامه برزیلی گلوبو، در 16 تیر گزارشی را منتشر کرد و در آن از فعالیت یک مرکز جاسوسی و شنود آژانس امنیت ملی آمریکا در برازیلیا، پایتخت برزیل، خبر داد که به ادعای این روزنامه حداقل تا چند سال قبل فعال بوده است. این مرکز یکی از مراکز 16 گانه جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا در سطح جهان بوده است.
از جمله وظایف مرکز مذکور جمع آوری اطلاعات در مورد خریدهای تسلیحاتی ونزوئلا و اطلاعات مربوط به صنعت انرژی در این کشور بوده است. ظاهرا" شرکت های اطلاعاتی و مخابراتی بزرگ برزیلی و همچنین شرکت های بین المللی فعال در زمینه مخابرات در برزیل، آمریکا را در این جاسوسی همراهی و کمک می کرده اند.
به نوشته این روزنامه برزیلی به همراه برزیل، کشورهای روسیه، چین، ایران و پاکستان در صدر اولویت‌های برنامه های جاسوسی این کشور بوده‌اند. فعالیتهای تلفنی و ایمیلی شرکتها و شهروندان برزیلی طی یک دهه گذشته هدف برنامه‌های نظارتی و جاسوسی سازمان اطلاعات آمریکا بوده است. این روزنامه نگفته است که کامپیوترها و ماموران سازمان اطلاعات آمریکا چه میزان از این فعالیت‌ها را کنترل می‌کرده است.
منبع اطلاعاتی که در این گزارش آمده ادوارد اسنودن است. وی با هدف رسوا کردن اقدام نهادهای امنیتی آمریکا در نقض حریم خصوصی شهروندان این کشور و سایر کشورهای جهان، بخشی از اطلاعات محرمانه آژانس مذکور را که در دسترس وی قرار گرفته بود، منتشر کرد.
انتشار این اطلاعات موجب شده تا روابط آمریکا با متحدین اروپایی و هم چنین دیگر کشور ها بویژه در حوزه آمریکای لاتین دستخوش تنش شود. اتحادیه اروپا که نزدیک ترین متحد آمریکا در جهان محسوب می شود و در اقداماتی که واشنگتن به نام مبارزه با تروریسم انجام می دهد با آمریکا همکاری اطلاعاتی دارند، خواستار توضیح دولت این کشور شده است.
برخی سران کشورهای اروپایی برای نشان دادن نارضایتی خود، حتی از به تعویق افتادن مذاکرات تجاری دو جانبه با آمریکا سخن گفتند. همین نارضایتی رهبران آمریکای لاتین را روز جمعه 21 تیر در پایتخت اوروگوئه جمع کرد. خشم عمومی در جنوب قاره آمریکا سبب شده است که حتی متحدان واشنگتن در این منطقه از کنار گزارش روزنامه برزیلی گلوبو به راحتی نگذرند.
وزارت خارجه کلمبیا، کشوری که تحت عنوان مبارزه با کارتل های مواد مخدر و مبارزه با چریکهای چپگرا، سالانه میلیون ها دلار از آمریکا دریافت می کند، بیانیه ای منتشر کرده و خواستار توضیح واشنگتن در مورد اتهامات مندرج در گزارش مذکور شده است.
در این بیانیه تاکید شده است که اگر صحت این گزارش اثبات شود، کلمبیا رفتار آمریکا را نقض حریم خصوصی و قوانین حاکم بر ارتباطات بین المللی می داند. انریکه پنانیتو، رئیس جمهوری مکزیک نیز از دولت آمریکا توضیح خواسته و گفته است که اگر مفاد گزارش گلوبو صحت داشته باشد، از نظر دولت وی، اقدامات آمریکا محکوم است. رئیس جمهوری مکزیک افزود جاسوسی آمریکا از همسایگان و بزرگترین شریک اقتصادی‌اش در آمریکای لاتین کاملا غیر قابل قبول است.
این در حالی است که لحن رهبران کشورهایی مانند برزیل، ونزوئلا، نیکاراگوئه و بولیوی در واکنش به موضوع برنامه های جاسوسی دولت آمریکا تندتر بوده است. از جمله دیلما روسف، رئیس جمهوری برزیل دستور داده است تا شرکت ها یا افراد دخیل در این جاسوسی ها تحت پیگرد قانونی قرار گیرند.
وی از سوی سناتورهای احزاب مخالف تحت فشار قرار گرفته است تا سفر ماه اکتبر خود به آمریکا را ملغی کند. در این راستا در برزیل بزرگترین شریک تجاری آمریکا در آمریکای لاتین، سناتورهای خشمگین سفر رسمی آتی دیلما روسف، رئیس جمهوری این کشور به واشنگتن در اکتبر و خرید احتمالی جت‌های جنگنده به ارزش چند میلیارد دلار از سوی برزیل را زیر سوال بردند. یک سناتور برزیلی اعلام کرد که این کشور باید در قبال افشای اطلاعات حیاتی درخصوص جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکا به اسنودن پناهندگی اعطا کند. سناتور دیگر گفت که اسنودن باید شهروند برزیل شود.
اما آنتونیو پاتریوتا، وزیر خارجه برزیل گفت که در خصوص سفر آتی روسف به واشنگتن تجدید نظر نخواهد شد. وی گفت که توماس شانون، سفیر آمریکا در برزیل اذعان کرده است آمریکا در حال جمع آوری اطلاعات در خصوص ترافیک ایمیل‌ها است اما به محتوای ایمیل‌ها دسترسی ندارد و عملیات نظارتی را در خصوص اینترنت این کشور انجام نمی‌دهد.
این در حالی است که نارضایتی و میل به واکنش جدی در برابر آمریکا در بیانیه روز پنجشنبه 20 تیر وزرای خارجه مرکوسور (اتحادیه اقتصادی آمریکای جنوبی) نیز دیده می شود. در این بیانیه آمده است مرکوسور باید کنترل جهانی دولت آمریکا را که نقض حریم خصوصی شهروندان و همچنین نقض حق حاکمیت کشورها است، محکوم کند.
گفتنی است در 17 تیر سران سه کشور آمریکای لاتین از موافقت خود با اعطای پناهندگی سیاسی به افشاگر برنامه جاسوسی آمریکا خبر دادند. روسای جمهور کشورهای ونزوئلا، بولیوی و نیکاراگوئه اعلام کردند که حاضر هستند به «ادوارد اسنودن» افشاگر برنامه جاسوسی آمریکا، پناهندگی سیاسی اعطا کنند.
«نیکلاس مادورو» و «دانیل اورتگا» روسای جمهور ونزوئلا و نیکاراگوئه اعلام کردند که اگر شرایط اجازه دهد به اسنودن پناهندگی سیاسی می‌دهند. از طرفی دیگر، «اوو مورالس» رئیس جمهور بولیوی نیز گفت که اگر اسنودن درخواست پناهندگی سیاسی به این کشور ارائه دهد، با آن موافقت خواهد کرد.
ادوارد اسنودن در حال حاضر در سالن ترانزیت فرودگاه مسکو است و به علت باطل شدن گذرنامه وی از طرف دولت آمریکا تا کشوری به وی پناهندگی اعطا نکند نمی‌تواند از این محل خارج شود. وی از 21 کشور درخواست پناهندگی سیاسی کرده بود که 9 کشور با آن مخالفت کردند. آمریکا در حال حاضر در تلاش است تا اسنودن را به کشور بازگرداند.
وی اکنون فراری است و در فرودگاهی در مسکو به سر می‌برد. «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرد در صورتی که اسنودن به افشاگری‌هایش پایان دهد، حاضر است اجازه اقامت وی در روسیه را صادر کند.
به نظر می رسد موضع گیری های کشورهای امریکای لاتین هم بیش از بقیه بازیگران این پرونده متغیر بوده است. اکوادور که قرار بود گذرنامه در اختیار اسنودن قرار دهد در این مرحله اقدام چندانی انجام نداد.
مردم بولیوی به شدت از متوقف کردن هواپیمای رئیس جمهور خود در حریم هوایی اروپا خشمگین شدند چرا که در این هواپیما برخلاف پیش بینی امریکایی ها از اسنودن خبری نبود. رائول کاسترو از کوبا نیز که برای بهبود اوضاع اقتصادی کشورش به امریکایی ها نیاز دارد چندان نقش پررنگی را در این داستان ایفا نکرد.
تنها ونزوئلا و نیکاراگوئه بودند که به نسبت بقیه کارنامه پرتحرکی از این پرونده را زیر بغل دارند. اکنون روسیه باید پیش از سفر اوباما به این کشور مقدمات سفر اسنودن به یکی از این دو کشور امریکای لاتین را فراهم کند.
این در حالی است که دولت امریکا تهدیدهای خود علیه کشورهای امریکا لاتین را که ممکن است به افشاگر عملیات جاسوسی آژانس امنیت ملی این کشور پناهندگی اعطا کنند، افزایش داده و به آنها در مورد «عواقبی ادامه دار» هشدار داد.
در این زمینه روزنامه نیویورک تایمز روز پنج شنبه 20 تیر 11( جولای) گزارش داد که امریکا یک هجوم تمام عیار دیپلماتیک را به منظور جلوگیری از اعطای پناهندگی از سوی کشورهای امریکای لاتین به ادوارد اسنودن، در دستور کار خود قرار داده است و این در حالی است که سه کشور امریکای لاتین علنا وعده اعطای پناهندگی به اسنودن داده‌اند.
در این گزارش آمده است، سفارتخانه‌های امریکا در تمام منطقه پیام واشنگتن را انتقال داده‌اند؛ واشنگتن می‌گوید اجازه ورود اسنودن به امریکای لاتین، «حتی اگر وی به طور غیر منتظره‌ای ظاهر شود، عواقب پایداری خواهد داشت.»
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا آورده است: «هیچ کشوری در منطقه وجود ندارد که دولت آن موضع ما را نداند. » وی تاکید کرد، کمک به اسنودن، «روابط را برای مدتی طولانی وخیم خواهد کرد.»
این مقام در ادامه افزود، «اگر کسی فکر می‌کند مسائل فراموش می‌شوند، (باید گفت) اینطور نیست. »تحولات اخیر در حالی است که جو بایدن معاون رئیس جمهور امریکا در اقدامی غیر معمول با رافائل کورئا رئیس جمهور اکوادور تماس گرفت و از وی خواست به اسنودن پناهندگی ندهد.
بر اساس گزارش روزنامه نیویورک تایمز، مقامات عالی رتبه وزارت امور خارجه امریکا همچنین ونزوئلا را تحت فشار قرار داده‌اند و می‌گویند «دو طرف آگاه هستند که امیدها برای بهبود روابط و تبادل سفیر بعد از سال‌ها تنش می‌تواند آسیب ببیند. »با وجود این واشنگتن در حال پی بردن به این قضیه است که نفوذش در منطقه امریکای لاتین دقیقا زمانی که بیش از همیشه به آن نیاز دارد، محدود است و این «نشان می‌دهد که چگونه منطقه‌ای که زمانی عرصه قدرت و نفوذ امریکا بود، اکنون به طور فزاینده‌ای اعتماد لازم در انجام اقدامات مستقل را بدست آورده است. »
جمع بندی: به نظر می رسد ادوارد اسنودن به عنوان یکی از مهم‌ترین افشاگران تاریخ آمریکا، در کنار دانیل السبرگ و بردلی منینگ برای همیشه جاودان خواهد شد، زیرا با انتشار اطلاعات فوق محرمانه از یکی از محرمانه‌ترین سازمان‌های جهان، یعنی آژانس امنیت ملی آمریکا، مسائل فراوانی را برای آمریکا دامن زد.
وی پیمانکار فنی و قبلا یکی از کارمندان سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) بوده که پیش از افشاگری‌اش به عنوان یکی از پیمانکاران سازمان امنیت ملی آمریکا مشغول به کار بوده‌است.
وی در ژوئن سال 2013 اطلاعات فوق محرمانه و طبقه‌بندی شده‌ای را درباره برنامه جاسوسی PRISM در اختیار روزنامه گاردین و واشنگتن پست قرار داد. وی اعلام کرد افشاگری‌اش درباره برنامه‌های جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکا تلاشی برای آشکار کردن تجسس‌های افراطی دولت آمریکا در زندگی مردم بوده‌است.
گفته می شود اسنودن تاکنون صرفا بخش اندکی از اطلاعات خود را افشا نمودن است و می توان حدس زد در صورت افشای کامل اطلاعات وی، مسائل و پرسش های جدیدی در باره فعالیتهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و برخی متحدانش برملا شود که به احتمال قوی بر تنش های موجود بین آمریکا و کشور هایی که جاسوسی آمریکا از آنها محرز شده است خواهد افزود.
نویسنده: دکتر سید رضا میرطاهر
انتهای پیام/ص
