به گزارش خبرگزاری فارس ، روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز در تحلیلی بر کناره گیری «شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی» (61 ساله) از قدرت و سپردن زمام امور حکومت قطر به «شیخ تمیم بن حمد» (33 ساله) که ولی‌عهد وی به شمار می‌آمد، نوشت که این اقدام شیخ حمد بدون تردید امرا و پادشاهان سالمند منطقه را تحت فشار و تنگنا قرار می‌دهد.
فایننشال تایمز در این باره به نقل از «شفیق الغبرا»، استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت نوشت: این اقدام قطر، گام مهمی به شمار می‌آید و اهرم فشاری بر دیگر کشورهای منطقه به وجود خواهد آورد تا به ساماندهی امور داخلی خود بپردازند.
شفیق الغبرا در این خصوص بر این باور است، با وجودی‌که بیش از نیمی از جمعیت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در گروه سنی پایین‌تر از 25 سال قرار دارند، با این حال تاکنون به ندرت در کشورهای عربی این منطقه مشاهده شده بود که حاکمان این کشورها راضی به سپردن امور مملکت و حکومت به نسل جوان باشند.
امارات متحده: ابهام در جانشینی
در کشور امارات متحده عربی «شیخ خلیفة بن زاید آل نهیان» که دارای سنی بالغ بر 65 سال و نخست وزیر افتخاری این کشور به شمار می‌آید، قدرت را به افرادی واگذار کرد که فعال‌تر از وی در عرصه تصمیم‌گیری بودند که از جمله این افراد می‌توان به «شیخ محمد بن راشد آل مکتوم»، رئیس شورای وزیران امارات و حاکم دبی و «شیخ محمد بن زاید آل نهیان»، ولی‌عهد ابوظبی اشاره کرد.
اگرچه به قدرت رسیدن «شیخ محمد بن زاید آل نهیان» در امارات امری کاملا آشکار و عیان است، اما تاکنون به طور مشخص آشکار نشده که چه کسی ولی‌عهد او خواهد بود و در این خصوص ابهاماتی در این کشور متشکل از هفت شیخ‌نشین به چشم می‌خورد.
در سال‌های اخیر «شیخ هزاع بن زاید آل نهیان»، برادر ناتنی «شیخ محمد بن زاید آل نهیان» تلاش کرده تا جای ممکن وی در عرصه قدرت و اداره امور این شیخ نشین که مرکز قدرت و ثروت در کشور امارات متحده عربی است، ظاهر شود و رسیدگی به امور خارج از کشور را به «شیخ محمد بن زاید آل نهیان» بسپارد.
عربستان سعودی: چالش سخت و پیچیده انتخاب ولی‌عهد
اما در عربستان سعودی، بزرگ‌ترین کشور صادر کننده نفت جهان چالش‌های جانشینی به دلیل بزرگی و وسعت کشور و کثرت شاهزادگان مسن سخت‌تر و پیچیده‌تر است. این درحالی است که طی دو سال گذشته با مرگ دو ولی‌عهد این کشور یعنی «شاهزاده سلطان بن عبد العزیز» و «نایف بن عبد العزیز» سمت ولی‌عهدی دو بار از فردی به فرد دیگر در خاندان سعودی منتقل شد.
اگرچه «عبد الله بن عبد العزیز»، پادشاه 89 ساله سعودی در این اواخر تلاش کرده که قدرت را به نسل دوم از شاهزادگان سعودی منتقل کند، اما باید توجه داشت که این نسل هم اکنون در دهه هفتم عمر خود قرار دارند. در این راستا ملک عبد الله در نوامبر گذشته «شاهزاده احمد بن عبد العزیز»، برادر ناتنی خود را از سمت وزیری کشور برکنار کرد و «شاهزاده محمد بن نایف»، برادر زاده‌اش را جایگزین وی کرد. سپس در فوریه گذشته یکباره با انتصاب «شاهزاده مقرن بن عبد العزیز»، برادر ناتنی 70 ساله‌اش به سمت معاون دوم نخست وزیر عربستان همه را غافلگیر کرد.
کویت: تحکیم قبضه قدرت در دست خاندان «الجابر»
در کویت؛ «شیخ صباح الأحمد الجابر الصباح»، امیر 84 ساله کویت قدرت را در سال 2006 به دست گرفت، این درحالی است که وی تا پیش از آن به مدت 40 سال وزیر خارجه این کشور بود.
شیخ صباح الأحمد الجابر الصباح پس از رسیدن به قدرت و در همان سال 2006 «شیخ نواف الأحمد الجابر الصباح» را به عنوان ولی‌عهد خود انتخاب کرد، اما این برخلاف رسوم حاکم بر خاندان الصباح در کویت بود که مقرر بود، جانشینی و ولی‌عهدی به تناوب بین دو شاخه خاندان الصباح یعنی «السالم» و «الجابر» جا به جا شود و اقدام شیخ صباح الأحمد الجابر الصباح در انتصاب شیخ نواف الأحمد الجابر الصباح به معنای تحکیم قدرت و قبضه حاکمیت خانواده الجابر در کویت تلقی می‌شد.
برخلاف آنچه در دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مشاهده می‌شود، کویت دارای پارلمانی قوی و قدرتمند و با نفوذ در انتخاب ولی‌عهد است و تاکنون ولی‌عهد مشخص و معینی به طور دقیق در این کشور وجود ندارد.
پادشاهی عمان: بدون فرزند بودن پادشاه و ابهام در جانشینی
در کشور پادشاهی عمان اوضاع به گونه‌ای دیگر است و مسئله جانشینی و ولی‌عهدی قضیه‌ای بی‌نظیر و بی‌مانند است و نمی‌توان مشابه آن را در دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مشاهده کرد، چون «سلطان قابوس بن سعید» 72 ساله دارای فرزندی نیست و روند جانشینی و ولی‌عهدی در این کشور با ابهاماتی مواجه است. روال جاری و معمول در این کشور این است که پادشاه در نامه‌ای محرمانه ولی‌عهد خود را انتخاب کرده و این نامه پس از مرگ وی در میان اعضای خانواده حاکم باز و خوانده می‌شود.
پادشاه کنونی عمان در حال حاضر 43 سال است که قدرت را در این کشور در دست دارد و با ترتیبات سریعی که اتخاذ کرد، موفق شد تا به اعتراض‌های مردمی این کشور طی انقلاب‌های بهار عربی پایان دهد.
اصلاحات پادشاه عمان موجب شد تا موسسات و دستگاه‌های حکومتی این کشور از آزادی بیشتری برخوردار باشند و با این آزادی این موسسات خواهند توانست تا نقش ناظر و مراقب را در مرحله انتقالی بازی کنند، اما تحلیلگران بر این باور هستند، عملیات و روند انتخاب پادشاه در کشور عمان همچنان مبهم و غیر واضح است.
بحرین: زیر سوال رفتن وجهه منطقه‌ای و بین المللی آل خلیفه
در بحرین؛ «شیخ حمد بن عیسى آل خلیفه»، پادشاه 63 ساله بحرین «شیخ سلمان بن حمد»، فرزند بزرگ خود را در سال 1999 میلادی به ولی‌عهدی خود انتخاب کرد.
به شیخ سلمان، ولی‌عهد بحرین به عنوان فردی اصلاح طلب نگریسته می‌شود و در این ارتباط تلاش کرده با اکثریت معارض این کشور گفت‌وگو و مذاکراتی داشته باشد که اعتراض‌های خود را به صورتی گسترده از 14 فوریه 2011 آغاز کردند. اما در این بین دعوت از نظامیان سعودی برای ورود به این کشور جهت سرکوب معارضان بحرینی در قالب نیروهای سپر جزیره ضربه بزرگی به وجهه خاندان آل خلیفه در بحرین و عرصه منطقه‌ای و بین المللی زده است.
انتهای پیام/ر
