به گزارش خبرگزاری فارس، سالهاست کشاورزان صیفی‌کار اردبیل در منطقه مشگین شهر دیگر تمایلی به کشت این محصول ندارند، زمان کاشت که می‌آید، نگرانند که آیا این سرطان گیاهی باز به سراغ محصولشان خواهد آمد یا نه.
موقعی که این سرطان گیاهی در مزرعه آنها رشد می‌کند، تا 80 درصد خسارت وارد می‌کند و بسیاری از آنها زمین خود را رها می‌کنند، زیرا دیگر ارزش جمع‌آوری، بسته‌بندی و فرستادن به بازار را ندارد. البته چند سالی است که این شک و تردید هم به پایان رسیده و کشاورزان کاملا می‌دانند که این سرطان گیاهی به سراغشان خواهد آمد، اما باز می‌کارند چون چاره‌ای جز این ندارند، کشاورزند، از کودکی این کار را کرده‌اند و شغل آباء و اجدادیشان است، دل به کار دیگری نمی‌توانند بدهند. کشاورزی که حتی قادر به تامین هزینه بذر، کود و آب لازم نیست، به یکباره تمام درآمد سالانه‌اش به تاراج آفت می‌رود، دیگر پولی نیست، بذر اصلاح شده بخرد، یا کودی که سال به سال قیمتش اضافه می‌شود، را خریداری کند.
گزارش خبرنگار فارس از منطقه مشگین شهر استان اردبیل حاکی است، برخی از این کشاورزان زمین نزدیک زندگی خود را به کشت‌های دیگر اختصاص داده و محصول صیفی را در کیلومترها آن طرف‌تر در پایاب سدها کشت کرده‌اند، تا شاید از گزند این سرطان گیاهی در امان باشند.
*طغیان آفت و مسئولان در خواب غفلت
خبرنگار فارس برای بررسی بیشتر به سراغ مسئولان خدمات کشاورزی مشگین شهر رفت، تا از نحوه مقابله با آفت گل جالیز جویا شود، جالب بود که آنها از خسارتی که در منطقه خودشان این آفت به کشاورزان وارد می‌کرد، اطلاعی نداشتند.
بنابراین ادامه سئوال درباره نحوه مبارزه و اقدامات انجام یافته هم بی‌فایده بود، زیرا کلا مسئولان این اداره از وجود این آفت در منطقه مطلع نبودند.
خبرنگار فارس این بار به سراغ حسن خدنگی مسئول دفتر سبزی و صیفی وزارت جهاد کشاورزی رفت و منجر به این شد که این مسئول به صورت تلفنی از سازمان کشاورزی استان اردبیل موضوع را جویا شود و جالب بود که مسئولان استانی نیز از وجود چنین آفتی در منطقه که سالانه خسارتهای زیادی را به صیفی‌کاران منطقه وارد می‌کند، اطلاعی نداشتند.
خبرنگار فارس از طریق همان تلفن مناطق آلوده را به مسئولان استان اردبیل اعلام کرد و قرار شد در تیر و مرداد که زمان بروز این آفت است، از منطقه بازدید کنند.
گزارش اخیر خبرنگار فارس از منطقه مشگین شهر حاکی است که کشاورزان صیفی کار محصول خود را کشت کرده‌اند و این آفت(علف هرز) بنا بر رسم چندین سال گذشته تا یکماه دیگر دوباره از دل خاک سر بیرون خواهد کرد و کشاورزان بی‌صبرانه منتظر قدوم مبارک مسئولان هستند.
*سرطان یا گل جالیز
سرطان که در بین کشاورزان رایج شده همان گل جالیز علف هرز انگلی با نام علمی Orobanche است. ریشه خود را به ریشه گیاه وصل می‌کند و از مواد غذایی قبل از اینکه به گیاه اصلی برسد، استفاده می‌کند، گیاه اصلی ضعیف شده و دیگر قادر به تولید محصول نمی‌شود.
*خسارت تا 100 درصدی گل جالیز
ابراهیم مرادزاده کارشناس علفهای هرز در این مورد گفت: چرخه زندگی گل جالیز با بذر شروع می‌شود، بذر از طریق تحریک مواد ترشح شده توسط ریشه گیاه میزبان در زیر خاک جوانه زده و پس از اتصال به ریشه گیاه میزبان زندگی خود را ادامه می‌دهد و این همان آغاز خسارت به محصول است و موقعی که از دل خاک بیرون می‌آید، خسارت خود را به محصول زده است. گل جالیز، انگل بسیاری از گیاهان زراعی و غیر زراعی است که با استقرار روی ریشه گیاهان سالانه به طور متوسط 5 تا 100 درصد خسارت وارد می‌کند.
علف هرز انگلی گل جالیز بیشتر در مزارع صیفی به ویژه گوجه‌فرنگی، آفتابگردان، گلرنگ، بادمجان، توتون ،عدس، باقلا، نخود، کلزا و هویج رایج است.
این گیاه انگلی با توجه به اینکه 70 درصد دوره زندگی خود را زیر خاک می‌گذراند و بذرهای آن تا 13 سال امکان زنده ماندن در خاک را دارد، کنترل گل جالیز را بسیار مشکل کرده است.
این انگل دارای بذرهای بسیار ریز بوده به طوری هر بوته گل جالیز حدود 250 هزار بذر تولید می‌کند، این بذرها توسط باد و آب آبیاری به راحتی جا به جا می‌شوند، اغلب بذرهای گل جالیز دارای خواب اولیه هستند، حداکثر فاصله بذر از ریشه میزبان برای تأثیر پذیری از مواد محرک جوانه‌زنی دو سانتیمتر و مدت زمان لازم برای تأثیرپذیری گل جالیز از مواد محرک ریشه میزبان پس از آماده سازی زمین کشت بین 48ـ24 ساعت است.
*کشاورز: درآمدم پایین و به یک چهارم رسیده است
امین‌علی حسنی صیفی‌کار با سابقه درباره خسارت گل جالیز گفت: سالهاست گوجه‌فرنگی می‌کارم، همیشه محصول خوبی داشتم، اما نمی‌دانم، این سرطان از کجا پیدا شد، قدیم از این نوع آفت‌ها نبود، با آمدن سرطان هر سال محصول ما کم شد و سال به سال هم تعداد سرطان مزرعه بیشتر می‌شد، الان به جایی رسیده که یک چهارم تولید قبل را دارم، درآمدم پایین آمده و کشاورزی دیگر صرف نمی‌کند.
وی گفت: سرطان از 19 سال پیش در مزرعه‌ام پیدا شد، اما سال به سال بیشتر شده و اکنون علاوه بر گوجه فرنگی در محصولات دیگری مانند خیار، بادمجان و حتی یونجه که هیچ‌وقت احتمال آن نمی‌رفت پیدا شده و محصول را خشک می‌کند.
*مسئولان کشاورزی هیچ سمی را معرفی نکرده‌اند
حسنی افزود: تاکنون هیچ‌گونه سمی و یا روشی که بتوان آن‌را کنترل کرد، از سوی خدمات کشاورزی معرفی نشده است.
*این همه کارشناش و گیاهپزشک و مسئول چه کار می‌کنند
وکیل عمرانی کشاورز دیگری گفت: مگر می‌شود، این آفت چاره‌ای نداشته باشد، در حالی که این همه پیشرفت‌های علمی را شاهد هستیم، اما یک آفت سالهاست، بلای کشاورزی ما شده است، پس این همه گیاهپزشک و کارشناسان کشاورزی چه کار می‌کنند.
وی افزود: سال گذشته یک هکتار گوجه‌فرنگی و یک هکتار خیار کاشته بودم، جالب است که روی همه آنها شال بنفشی از سرطان پوشیده شده بود، قبلا تا 50 تن در هکتار گوجه فرنگی برداشت می‌کردم، اما امسال همه آنها از بین رفت.
این کشاورز گفت: اصلا تا به حال سابقه نداشت، این آفت بتواند محصول یونجه را از پای در آورد، اما الان به آن هم خسارت جدی وارد می‌کند.
وی گفت: ما از زمان عید با انواع مشکلات تامین نهاده، تامین آب، بذر، محصول را رشد می‌دهیم، اما زمانی که مزرعه پا می‌گیرد، سرطان همه آنها را از بین می‌برد.
عمرانی گفت: با این روندی که پیش می‌رود، آینده کشاورزی این منطقه و صیفی‌کاری سیر قهقرایی خواهد داشت.
*این ادارات کشاورزی عریض و طویل برای چیست؟
شمس‌علی محمد‌نژاد که 50 سال کار کشاورزی به ویژه صیفی‌کاری دارد، گفت: چه گناهی داریم که کشاورزیم، بعد از سالها که محصول ما به تاراج این علف هرز می‌رود و همه مسئولان هم می‌دانند، چرا هیچ کاری نمی‌کنند، اصلا راه و روشی هم نشان نمی‌دهند، نمی‌دانم این ادارات کشاورزی عریض و طویل برای چیست؟ این همه کارشناس و گیاهپزشک در کشور چه کار می کنند، اگر من کشاورز امروز تولیدم کم شده در اقتصاد کشور تاثیر می‌گذارد، چرا مسولان به داد این کشاورزان نمی‌رسند.
وی گفت: کشاورز پول را از دل خاک بیرون می‌کشد و به کشور تزریق می‌کند، این کار ارزش دارد مثل شغل‌های واسطه‌گری نیست که تنها پول را جابه‌جا می‌کنند و هیچ سودی به اقتصاد کشور ندارد.
محمد‌نژاد گفت: انواع راهها را تجربه کردیم ، اما کارساز نبوده، دادن کود ازته فراوان در زمان گلدهی، غرقاب کردن زمین در فصل پاییز، قطع علف هرز و حتی رها کردن پرنده غاز خانگی به مزرعه گوجه فرنگی همه راههایی است که رفتیم، اما نتیجه‌ای در برنداشته است.
*محقق کشف کرد، اما مسئولی پیگیری نکرد
خبرنگار فارس سال گذشته در اردیبهشت که تقریبا زمان کاشت نشاء گوجه فرنگی است، با منصور منتظری سرپرست تیم تحقیق طرح کنترل بیولوژیکی گل جالیز مصاحبه‌ای کرد تا اگر روشی برای مقابله با این آفت است برای کشاورزان اطلاع رسانی کند. منتظری به خبرنگار فارس گفت: ماده‌ای برای کنترل این علف هرز ساخته شده، اما نیاز به سرمایه‌گذاری و حمایت دولتی دارد.
وی گفت: ماده‌ای که برای کنترل این علف هرز انگل ساخته شده، ماده بیولوژیکی است که از بوته‌های گل جالیز بیمار جدا شده و بعد از آزمایشات گوناگون، کنترل کنندگی این ماده اثبات شد و اکنون در مرحله انبوه‌سازی هستیم.
منتظری با اشاره به محدود بودن حمایت‌های مؤسسه تحقیقات، گیاهپزشکی، گفت: نیاز است این پروژه مهم که در صورت انجام آن نیاز کشاورزانی که سالانه هزار تن از محصولات آنها به تاراج این آفت می‌رود، با همکاری وزارت جهاد کشاورزی هرچه زودتر تکمیل شود.
رئیس موسسه گیاهپزشکی کشور که به عنوان آخرین مقام ارشد مبارزه با بیمار‌ی‌ها و آفت در کشور است، به خبرنگار فارس گفت: موسسه گیاهپزشکی اخیرا قارچ بیولوژیک برای مبارزه با این آفت درست کرد، اما بخش خصوصی باید این دانش فنی را به تولید انبوه برساند و سازمان حفظ نباتات هم باید معرفی کند.
وی گفت: این دانش به سازمان حفظ نباتات هم معرفی شده، اما تاکنون اقدام عملی در این مورد انجام نشده است.
به هر حال اگرچه محققان کشور سم مبارزه با این آفت را کشف کرده‌اند، اما بی‌توجهی برخی مسئولان در این زمینه باعث شده است، هنوز مشکلات کشاورزان بعد از چندین سال به قوت خود باقی باشد.
انتهای پیام/ب
