به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، استقرار پارلمان شهری در شهر تبریز به مفهوم واقعی آن به تشکیل انجمن‌های ولایتی و ایالتی در فردای صدور فرمان مشروطیت ( 1324 قمری) برمی‌گردد. پس از آن، مرحله دوم شکل‌گیری و فعالیت انجمن شهر در دهه 50 پا گرفت. هنوز هم برخی از کارمندان بازنشسته و پا به سن گذاشته‌ی شهرداری ترکیب اعضای انجمن و مباحث مطرح شده در جلسات آن را خوب به خاطر دارند. اما آن انجمن با آن اعضای کارآزموده و خوشنام خویش چندان عمر طولانی نیافت و در محاق خاموشی و فراموشی فرو رفت.
دوره اول ( 1378 تا 1382)
دومین فاز فعالیت نهاد پارلمانی شهر سه دهه بعد از تشکیل انجمن و تحت عنوان «شورای اسلامی شهر» آغاز شد. سال 78 و در دوران دولت اصلاحات یکی از اصول مغفول مانده قانون اساسی به مرحله اجرا درآمد و تبریز نیز همانند همه شهرهای ایران خود را صاحب مجمع مشورتی شهر دید! هر چند که در مورد نام و روال کاری آن در دوره‌های مختلف فعالیت حرف‌ها و حدیث‌های بسیاری مطرح شد.
سال 78 شورای شهر تبریز متشکل از 11 عضو که دو عضو آن را زنان تشکیل می‌دانند پا به عرصه وجود گذاشت. لواسانی، احباب، اکبرنژاد، پورشریفی، آذرنژاد، شکوری، نورمحمدزاده، هاشمی، انتظار قراملکی و خانم ها: ایران آهور و نازیلا آصفی 11 مسافر قطار شورای شهر تبریز در دور اول بودند.
هیچ کس باور نمی‌کرد که دو عضو زن شورا با چنان رای بالایی به شورای شهر راه یابند. اما رویکرد زنان و جوانان به انتخاب دو زن در ترکیب شورای شهر سبب شد تا این دو با رای نسبتا بالایی به عمارت ساعت راه پیدا کنند.
آن روزها فتح‌الهی که پیش از آن شهردار مرند بود با رای شکننده (شش به پنج) به عنوان 51 شهردار تبریز و اولین شهردار شورایی انتخاب شد. این آرای شکننده باعث شد تا گاه و بیگاه زمزمه استیضاح و برکناری به گوش برسد.
هنوز اعضای شورای شهر جای پای خود را بر صندلی‌های طبقه اول عمارت ساعت محکم نکرده بودند که انتخابات مجلس شورای اسلامی فرا رسید. آرای بالای آهور او را بر آن داشت تا بار دیگر شانس خود را برای جلوس بر کرسی‌های مجلس بیازماید. اما او در این کار ناکام ماند و فرصت خود برای نشستن بر کرسی شورای شهر را هم از دست داد.
با خروج آهور از ترکیب شورای اول تبریز، دکتر بهشتی عضو علی البدل شورا وارد عمارت ساعت شد و در دوران حضورش در شورای اول نیز منشا خیر و ابتکار بسیاری گردید.
به وضوح می‌شد در دوره ی اول صف بندی اعضا در مقابل شهردار فتح الهی را مشاهده کرد. پورشریفی و آصفی، احباب و قراملکی تقریبا در تمام تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌های شهرداری جزو مخالفان سرسخت شهردار وقت بودند و نورمحمدزاده، اکبرنژاد، شکوری و بهشتی جزو حامیان عملکرد وی به شمار می‌رفتند.
لواسانی، آذرنژاد و هاشمی هم جزو آرای ممتنع شورای شهر اول بودند که تمایل هر یک از آنها به یک طرف بحث استیضاح یا ثبات مدیریتی شهردار فتح الهی را قوت می‌بخشید. هر گونه تغییر در این توازن که هر چند ماه یک بار اتفاق می‌افتاد بحث روز محافل و مطبوعات بود. با این حال فتح الهی تا آخرین ساعت دوران چهار ساله‌ی مدیریتی خود یعنی تا ساعت 24 روز 13 خرداد ماه 1382 شهردار ماند و مخالفان نتوانستند کاری از پیش ببرند. هر چند که نباید از حق گذشت که موافقت و مخالفت اعضای شورای اول کمتر مبنای سلیقه‌ای داشت و انتقاد آنها نیز در فضای آزاد رسانه‌ای در مطبوعات آن روزها انعکاس فوق‌العاده‌ای می‌یافت. بسیاری از طرح‌های نیمه تمام و برجا مانده از دوره‌های گذشته به سرانجام رسید و توسعه و آبادانی تبریز با مدیریت فتح الهی شتاب گرفت. حاکمیت قانون و انضباط مالی در این دوره، هم مورد قبول موافقان بود و هم مورد تایید مخالفان!
دوره دوم ( 1382 تا 1386):
انتخابات دومین دوره شورای اسلامی شهر تبریز در فضایی بسیار سرد و بدون استقبال رای دهندگان برگزار شد. چرا که میزان مشارکت مردم در انتخابات این دوره به استناد منابع مختلف از 20 درصد فراتر نرفت! در این انتخابات 244 کاندیدا به رقابت با هم پرداختند و شعارها و برنامه های مختلفی را هم ارائه دادند. در نهایت شورای دوم با رویکردی تازه و اعضایی متشکل از اعضای دور اول و اعضای جدید پا به عرصه ی وجود نهاد. اکثریت بدنه اصلی شورای دوم را اعضای دور اول تشکیل می‌دادند. اکبرنژاد، لواسانی، احباب، هاشمی، نورمحمد زاده، شکوری، آصفی ( 7 نفر از ترکیب قبلی شورا) و حسین زاده دلیر، چمنی، حاجی پور و خانم گرامی آذر از اعضای جدید به طبقه دوم عمارت ساعت تبریز راه یافتند. در این دوره تنش و جنجال در شورای شهر تبریز به اوج خود رسید. تک روی‌ها و خودرایی‌ها و دخالت‌های بیجا و اعمال سلایق در انتصاب مدیران شهرداری این شورا را تا مرز انحلال پیش برد.
در یک طرف حسین زاده دلیر، لیندا گرامی آذر، حاجی پور و آصفی قرار داشتند و در دیگر سو اسماعیل چمنی، اکبر نژاد و سید حسن شکوری! سایر اعضا نیز در موقعیت‌های مختلف جانب یک طرف را می‌گرفتند.
تغییر در ترکیب شورای دوم از همان ماه‌های اول کلید خورد. بعد از چند ماه از آغاز به کار شورا، هاشمی برای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی استعفا داد و به جای او پور شریفی وارد ترکیب شورا ی شهر شد.
شورای دوم عنوان پرحرف و حدیث‌ترین شورای ایران را به خود اختصاص داد. هم از لحاظ تغییر و انتصاب شهرداران( سه سرپرست و سه شهردار) و هم از لحاظ تغییر ترکیب و طرح مباحث حقوقی خود اعضا ! این بدان معنی است که اندکی بعد از آغاز به کار دور دوم ( آذرماه 82) و به دنبال شدت گرفتن اختلافات و تنش ها با دخالت استاندار وقت (سبحان الهی) دو عضو شورا یعنی دکتر احباب و نورمحمدزاده به دلیل «دخالت در اجرا» و دست داشتن در تغییر کاربری و واگذاری غیر قانونی اراضی محدوده شهر به یک شرکت تعاونی مسکن سلب عضویت شدند. به جای دو عضو سلب عضویت شده دو عضو دیگر علی البدل شورا یعنی مدبر و قراملکی وارد ترکیب شدند. در ادامه کار شورا و انتخاب حاجی پور به عنوان شهردار تبریز دیگر عضو علی البدل شورا یعنی خاماچی بر روی کرسی های شورای دوم نشست.
اما این وضع به همین سادگی پایان نیافت. چرا که دو عضو سلب عضویت شده به محاکم بالاتر شکایت کرده و عاقبت موفق شدند بعد از شش ماه و نیم پیگیری و دوندگی حکم دادگاه تبریز برای بازگشت به شورا دریافت کنند. این به مفهوم آن بود که باید دوباره دو عضو علی البدلی که در آخر وارد ترکیب شده بودند ( قراملکی و خاماچی) صندلی های شورا را ترک می کردند. بدیهی بود که این همه تغییر و تحول تا چه اندازه می‌توانست ثبات مدیریتی در بدنه شهرداری و عملکرد عمرانی و خدماتی را تحت الشعاع قرار دهد.
در آن دوره روزی نبود که خبری از اوضاع نابسامان شورای شهر تبریز در رسانه‌های گروهی و حتی مطبوعات کشوری انعکاس نیابد. جدال دو گروه در این دوره کاملا مشهود بود. در گام نخست بعد از یک دوره اداره شهرداری به شیوه سرپرستی، فراهنگ پور با رای نسبتا بالایی به عنوان شهردار تبریز منصوب شد. اما دخالت‌های بی جای برخی اعضا و اختلاف سلایق سبب شد تا بعد از دو ماه این مدیر عطای کار در شهرداری را به لقایش ببخشد. از این دوران تا چهار ماه بعد شهرداری مدیران، سرپرستان و کاندیداهای بسیاری را به خود دید. تا اینکه در نهایت شورا ترجیح داد تا به جای انتخاب شهرداری ناشناخته یکی از همکاران خود را به عنوان شهردار انتخاب کند! شاهین اقبال این بار بر شانه‌های حاجی‌پور عضو شورای شهر نشست و او با اختلاف رایی اندک و در حالی که شائبه غیرقانونی بودن انتخاب او به دلیل رای دادن خودش وجود داشت به عنوان شهردار تبریز انتخاب شد. جناح مخالف و در اقلیت مانده شورا و در راس آنها اکبر نژاد، چمنی و شکوری در این دوره تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا به استناد مواد قانونی تخلف شهردار و رییس وقت شورای شهر تبریز (حسین زاده دلیر ) را به اثبات برسانند.
حاجی‌پور اما در کار اداره شهر کم نیاورد. او نیز منشا بسیاری از پروژه های عمرانی بزرگی شد. حمایت تمام عیار رییس شورا از او و ترس از انتقاد مخالفان چه در بدنه شورا و چه در خارج از مجموعه شورا سبب شد تا جدیت و پشتکار را چاشنی کار خود سازد. هر چند که در این دوره انتصاب و عملکرد برخی مدیران منتسب به حاجی پور سبب شد تا تلاش او در سایه آن حرف‌ها و حدیث‌ها کم رنگ شود.
آفتاب اقبال حاجی‌پور هم بیش از دو سال دوام نیاورد. چرا که با تغییر ترکیب هیئت رئیسه شورای شهر و روی کار آمدن جناح مخالف شهردار، او بعد از دو سال مجبور به استعفا شد و جای خود را به سرپرستی دیگر داد. سرپرستی جدید با رویکرد و اهدافی جدید و با مدیرانی تازه ! بدین ترتیب بار دیگر ماشین اداره شهر روی جاده ی ناهموار دیگری افتاد. اما این بار و درحالی که شورا به ماه های پایانی خود نزدیک می شد با رای قاطع به علیرضا نوین رای داد تا سکان کشتی پر تلاطم شهرداری را به دست گیرد. شورا در ماه‌های پایانی روی آرامش به خود دید و اعضا ترجیح دادند چراغ خاموش به استقبال انتخابات شورای سوم بروند.
دوره ی سوم (1386 تا 1392):
انتخابات دور سوم شورای اسلامی شهر تبریز با حضور 264 نفر در سال 1386 در تبریز کلید خورد.
دوره ی سوم شورای شهر تبریز با عبرت گرفتن از ناکامی‌های دوره دوم و با تاکید بر حفظ آرامش و لحاظ مصلحت شهری پا به عرصه وجود نهاد. ترکیب اعضای شورای سوم شهر تبریز، از چند حیث اهمیت داشت. یکی از این شاخص‌ها، تعداد اعضای شورای دوم و سوم تبریز بود.
نورمحمدزاده، هاشمی و شکوری برای سومین بار و خاماچی و مدبر برای دومین بار به ترکیب شورای سوم راه یافتند. به عبارت دیگر 5 تن از منتخبین دور سوم تجربه قبلی حضور در پارلمان محلی تبریز را داشتند. یعنی بیشتر از 45 درصد چهره های شورای سوم تکراری بودند.
دبیری، درسخوان، شیری آذر، عابدزاده، ششگلانی و اسوتچی هم اعضای جدیدالورود شورای سوم بودند که در کنار اعضای سابق روال جدیدی را در امر برنامه ریزی و نظارت و راهبرد امور شهری در پیش گرفتند. یکی دیگر از مشخصات این شورا ناکامی زنان برای حضور در ترکیب پارلمان شهری بود. نه گرامی آذر و نه آصفی و ایران آهور و نه هیچ زن دیگری نتوانستند از فیلتر احراز صلاحیت‌ها و یا اعتماد مردم عبور کنند. بدین ترتیب شورای سوم چهره و ترکیبی کاملا مردانه به خود گرفت. شورای سوم تبریز از اقبال بلندی برخوردار بود که با تصویب قانون تجمیع انتخابات دوران مسئولیت آنها در عمارت ساعت تبریز به شش سال افزایش یافت. شورای سوم ترجیح داد تراژدی تلخ انتخاب شهردار در دور دوم را تکرار نکند. بنابراین بار دیگر علیرضا نوین را به عنوان شهردار منتخب خویش در پست خود ابقا کرد. بدین ترتیب نوین توانست عنوان دیگری را بر افتخارات مدیریتی خویش بیفزاید و آن بیشترین مدت حضور در راس مدیریت شهری تبریز از تاریخ تاسیس بلدیه در این شهر بود. او تنها شهردار تاریخ شهرداری این شهر بود که توانست حداقل به مدت 7 سال بر کرسی شهرداری تبریز تکیه بزند.
شورای چهارم ( 1392 تا 1396):
اکنون شورای اسلامی شهر تبریز در ایستگاه چهارم قرار دارد. 10 نفر از 11 عضو شورای سوم (همه به استثنای هاشمی) برای تمدید حضور خود در عمارت ساعت تبریز خیز برداشتند.
این دوره با دوره های قبل یک تفاوت عمده دارد. چرا که تعداد اعضای شورای اسلامی شهر تبریز از عدد 11 به 21 افزایش یافته و بنابراین شور و انگیزه ی بسیاری از شهروندان را برای کاندیداتوری برانگیخت. بنابراین احتمال کامیابی اعضای شورای سوم نیز بالا می رود.
بر اساس اعلام فرمانداری شهرستان تبریز، در این دوره 483 نفر برای کاندیداتوری ثبت نام کردند و در نهایت تاکنون صلاحیت و امکان حضور 422 نفر در این انتخابات فراهم گردید. آماری که نسبت به دوره های قبلی افزایشی بی سابقه را نشان می دهد. این بدین معنی است که رقابت در این دوره بسیار تنگاتنگ بوده و زمینه را برای مشارکت بالای رای دهندگان فراهم خواهد کرد. حضور چهره‌های معروف، برخی مدیران ادارات شهر و حتی مدیران سابق و فعلی شهرداری بر تنور انتخابات دمیده است.
به هرحال در واپسین روزهای بهار دل انگیز تبریز، این شهر از شور و اراده لبریز 21 کلید دار شهر را که برای آینده و سرنوشت این شهر تصمیم می گیرند باز خواهد شناخت تا در نهایت کلید طلایی این کهن شهر را به دستان پنجاه و پنجمین معمار بسپارد!
...................................
نگارنده: محمدامین خوش نیت
..................................
انتهای پیام/60002/ع40/پ3003
