به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در اسلام‌آباد، در بخش اول این نوشتار مروری داشتیم بر روند انتخابات اخیر در پاکستان، واکنش کشورهای منطقه به این رویداد و نیز چالش‌های پیش‌روی نواز شریف در برابر ارتش این کشور.
در بخش دوم این گزارش، چالشها و فرصت‌های پیش‌روی رهبر حزب «مسلم لیگ نواز» در رابطه با دیوانعالی پاکستان، اقتصاد، حاکمیت و مقابله با تروریسم را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
* نواز شریف و دیوانعالی پاکستان
در حالی که دولت قبل رابطه قابل قبولی با فرمانده ارتش ایجاد کرده بود اما به خاطر پرونده‌های متعدد فساد رابطه پرتنشی با رئیس دیوانعالی داشت.
اگرچه فرمانده ارتش و رئیس دیوانعالی قرار است تا پایان سال بازنشسته شوند اما، بعید است که دیوانعالی بسیاری از پیشرفت‌های قضایی دوره تصدی «افتخار محمد چودری» رئیس قوه قضائیه را به عقب برگرداند.
به‌نظر می‌رسد مشروعیت و محبوبیت افتخار محمد و ترسیم یک چهره مثبت از این قوه در طول زمامداری وی، همواره دیوان را مجبور خواهد کرد فضای بیشتری را در اختیار دولت منتخب قرار دهد.
فرمانده ارتش و رئیس دیوانعالی پاکستان از شخصیت‌های تأثیرگذار در این کشور هستند و تا زمانی که یک حزب سیاسی نتواند با ارتش یا دادگاه به توافق برسد بعید است که بتواند در انتخابات به پیروزی برسد یا مدت 5 ساله دولت را به اتمام برساند که البته نقش ارتش در این زمینه از دادگاه پر رنگ‌تر است.
* نواز شریف و اقتصاد پاکستان
حزب مسلم لیگ، به رغم احتمال تشکیل یک دولت فدرال با ثبات و دولت ایالتی در پنجاب، با چالش‌های گوناگونی مواجه خواهد بود که سخت‌ترین آنها وضع اقتصادی کشور است. دولت که باید هرچه زودتر برنامه‌ریزی بودجه را آغاز کند، مجبور است به سرعت اقتصاد ملی را که باز پرداخت وام‌ها و هزینه‌های دفاعی آن را خفه کرده است، مدیریت کند.
اجتناب از گزینه‌های دشوار اصلاحات که بر مبنای افزایش مالیات طراحی شده است، تنها به قیمت افزایش بدهی‌های بین المللی و ادامه وابستگی به کمک‌های خارجی امکان‌پذیر است.
همچنین دولت باید راه‌هایی پیدا کند تا پروژه‌های زیربنایی لازم را تأمین مالی کرده و به بحران فلج‌کننده انرژی پایان دهد.
«اشفاق حسن» کارشناس اقتصادی پاکستان معتقد است که دولت آینده پاکستان برای تأمین بودجه کشور مجبور است صندوق بین‌المللی پول را قانع کند تا با دادن وام‌های کلان هزینه‌های کشور را تأمین کند.
تا ماه ژوئن بودجه پاکستان فقط 4 میلیارد دلار خواهد بود و این در حالی است که پاکستان مجبور است تا ماه جولای بیش از 2 میلیون دلار از وام‌های قبلی خود را باز پرداخت نماید.
دولت آینده پاکستان باید برنامه جامعی برای افزایش مالیات‌ها و پر کردن ذخیره ارزی کشور در نظر داشته باشد.
همچنین باید تدبیری برای تولید انرژی در کشور و پایان دادن به بحران کمبود گاز و برق اندیشیده شود تا چرخ‌های صنعت به گردش درآید.
* نواز شریف و حاکمیت
پیروزی قاطعانه مسلم لیگ لزوما ضامن حاکمیت خوب نیست اما ثبات دولتی را در مرکز سیاسی پاکستان تأمین می‌کند.
در حال حاضر، سازمان‌های دولتی پاکستان نیز دچار هرج و مرج هستند که باید شیوه درستی برای نظم دادن به فعالیت این سازمان‌ها اتخاذ شود.
«محمد مالک» کارشناس پاکستانی بر این باور است که نظم دادن به فعالیت سازمان‌های دولتی باید جزو اولویت‌های دولت جدید باشد زیرا اگر نواز شریف و عمران‌خان نتوانند برنامه جامعی برای فعالیت دولت در نظر بگیرند نظام دموکراسی نمی‌تواند در مسیر درست خود گام بردارد.
استحکام دولت موجب استحکام مجلس ملی می‌شود که این موضوع به نوبه خود اعتماد بیشتر مردم به دموکراسی را به دنبال دارد.
به گفته مالک، حزب تحریک انصاف که بعد از حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف بیشترین رأی را کسب کرده باید به خوبی نقش اپوزیسیون را بازی کرده و کاری کند که دولت جدید به موارد یاد شده عمل نماید.
تعامل دولت مرکزی و دولت‌های ایالتی
از آنجا که پس از انتخابات، همه احزاب پاکستان به نهادهای منطقه‌ای و ایالتی مورد نظر خود دست یافته‌اند به‌نظر می‌رسد که دردسرهای ایالتی زیادی در اسلام‌آباد انتظار دولت جدید را می‌کشد.
در حالی که حزب مسلم لیگ با رأی قاطع مردم پنجاب دولت فدرال را تشکیل می‌دهد، حضور چندانی در سند یا خیبرپختونخواه ندارد. در نتیجه دولت نواز شریف نمی‌تواند با دولت‌های ایالتی که در دست احزاب دیگر هستند و نیز مجلس سنا که اکثریت آن را در دست ندارد، رابطه سهل و ساده‌ای را تجربه کند.
به علاوه، با بالا گرفتن بحث بر سر مسائلی همچون خشونت در کلان شهر کراچی، تروریسم و حملات پهپادی در مناطق قبیله‌ای منطقه شمال غرب، عملیات نظامی در بلوچستان و مطالبات مربوط به ایجاد ایالت‌های جدید، دولت ملی باید با کار در چارچوب دولت فدرالی که دیگر مرکز قدرت نیست کنار بیاید.
البته چندپارگی احکام در ایالت‌های مختلف لزوماً آن قدرها هم که بعضی تحلیلگران ابراز می‌کنند، بد نیست. بی‌انصافی است که اشاره نکنیم یکی از دستاوردهای دولت حزب مردم پاکستان تصویب متمم‌هایی به قانون اساسی بود که اختیارات مهمی را به ایالت‌ها منتقل می‌کرد.
بنابراین ایالتی کردن سیاست، فرصت‌های جالبی برای یک فدرالیسم رقابتی ایجاد می‌کند که در آن احزابی که حکومت ایالت‌های مختلف را در دست دارند انگیزه خواهند داشت سیاست‌ها و شیوه‌های حکومتی را پیاده کنند که به آنها کمک کند برای انتخابات بعدی مناطقی را که طرفداران خود را در آنها از دست داده‌اند، بازیابند.
به خصوص، حزب تحریک انصاف پاکستان، اگر قصد دارد دولت خیبرپختونخواه را تشکیل دهد، فرصت خواهد داشت وعده‌های خود را مبنی بر اصلاح بخش قضایی، شایسته سالاری در استخدام‌های دولتی و سیاست‌زدایی از نظام اداری و پلیس پیاده کند.
تحریک انصاف همچنین مطالباتی را مبنی بر عدالت اجتماعی، آموزش و سلامت همگانی، عمومی شدن همه خدمات اساسی و ایجاد دولت‌های محلی منتخب را نیز روی میز گذاشته بود.
اگر حزب عمران خان مطالبات خود را در ایالت بحران‌زده خیبرپختونخواه باز هم فراتر ببرد، دولت حزب مسلم لیگ برای همگامی با این خواسته‌ها بیشترین فشار سیاسی را متحمل خواهد شد.
* نواز شریف و تروریسم
در انتخابات امسال، گروه‌های شبه‌نظامی به لحاظ استراتژیکی، 3 حزب به اصطلاح آزادیخواهی را که بخشی از دولت ائتلافی سابق به رهبری «حزب مردم پاکستان» را تشکیل می‌دادند، مورد هدف قرار دادند که جو رعب و وحشت حاصل باعث شده بود که این احزاب تلاش کنند راهپیمایی‌های عمومی گسترده‌ای را در ماراتون انتخابات راه بیاندازند.
برعکس، احزاب راستی پاکستان- به ویژه «مسلم لیگ پاکستان» به ریاست «نواز شریف» نخست وزیر سابق و «تحریک انصاف پاکستان» به رهبری «عمران خان» توانستند تقریبا آزادانه ستاد خود را تشکیل داده و بدون تهدید حملات تروریستی گردهمایی‌های خود را برگزار کنند.
منتقدان آزادیخواه این موضوع را تلاشی برای باز کردن زمین بازی به نفع احزابی دانستند که احتمال می‌رود موضع نرم‌تری نسبت به تروریسم داشته باشند.
این در حالی است که نواز شریف نیز پس از انتخابات با اشاره به اینکه مبارزه با تروریسم از اولویت‌های اصلی دولت آتی وی است، تصریح کرد که مهمترین موضوع در مبارزه با تروریسم این است که اجازه ندهیم از خاک کشورمان علیه سایر کشورها استفاده شود.
وی همچنین بر لزوم جدی گرفتن پیشنهاد مذاکره طالبان تأکید کرد که این موضع‌گیری وی با استقبال گروه شبه‌نظامی «تحریک طالبان پاکستان» مواجه شد.
ادامه دارد...
انتهای پیام/خ
