به گزارش خبرگزاری فارس از قم، شیخ احمد قمی کیست؟ شاید نام فامیل قمی برای او اقتضا کند آنان که به قمی بودن شهره‌اند یا در تاریخ و فرهنگ و بزرگان قم غور کرده‌اند، نشانی از او بدانند، یا عنوان «شیخ» لازم سازد دستگاه‌های حوزوی که در پژوهش در مروجین اسلام و تشیع بسیار کوشیده‌اند، نامش را ثبت کرده باشند.
اما این گونه نیست. بسیاری از فرهنگ‌بانان اصیل قم نمی‌دانند شیخ احمد قمی تشیع را در سال 1605 به تایلند برد و نخستین کسی لقب گرفت که مردم این کشور را با این مذهب آشنا ساخت.
در مقابل مقبره‌اش، کتیبه‌ای سنگی قرار دارد که به صورتی مختصر اما دقیق، زندگینامه وی به زبان انگلیسی و تایلندی به این مضمون بر روی آن نقش بسته است: شیخ احمد نخست وزیر (صدر اعظم) دولت تایلند در آیوتایا، در محله پایین شهر در شهر قم، مرکز دینی ایران در سال 1543 به دنیا آمد. وی شیعه اثنی عشری بود و در زمان شاه نارسون کبیر به آیوتایا مهاجرت کرد. سنگ مزار شیخ احمد از مرمر سفید و به ارتفاع بیش از یک متر ساخته شده است که همه روزه با گلهای رنگارنگ تازه تزیین می‌شود.
«دکتر تاتیا بوناگ» از نوادگان شیخ احمد قمی می‌گوید: شیخ احمد قمی که از زادگاه خود در شهر قم و به قصد ترویج عقاید شیعی و همچنین تجارت، راهی این منطقه شده بود، با ورود به شهر آیوتایا، پایتخت وقت سیام توانست از پادشاه وقت «ناراسوان کبیر» اجازهنامه دریافت کند و پس از یک دهه اقامت در آیوتایا، علاوه بر انجام مأموریت اسلامی خود، یعنی تبلیغ و ترویج دین اسلام و مذهب شیعه، در فعالیت‌های تجاری و بازرگانی نیز به پیشرفت و شهرت قابل توجهی دست یابد.
نسل‌های پس از او نیز توانستند از قرن هفدهم تا عصر حاضر آوازه و نام بلند او را پاس دارند و آنان نیز چون جد خود شیخ احمد قمی، دارای موقعیت ممتاز اجتماعی و سیاسی در کشور تایلند شوند.
همه مورخین بر این عقیدهاند که تا قبل از آمدن شیخ احمد قمی به آیوتایا، مردم این کشور اطلاعی از مذهب شیعه نداشتند؛ در حالی که به دنبال تبلیغات شیخ احمد، در مدت کوتاهی شهر آیوتایا دارای اقلیت قابل توجهی از شیعیان شد.
او همچنین نخستین کسی بود که در زمان ریاست جامعه مسلمانان سیام، به مقام «چولا راج مونتری» یا شیخ‌الاسلامی رسید؛ مقامی که بر اساس آن اجازه یافت تا مذهب شیعه اثنی عشری را به جامعه تایلند معرفی کند.
نهاد شیخ‌الاسلامی که به نحوی وزیر امور مسلمانان به حساب می‌آید و تا قبل از شیخ احمد وجود نداشت، در زمان ریاست وی افتتاح شد. شاه سنگدوم مقام شیخ‌الاسلامی را به او تفویض کرد. این نهاد امروزه هنوز هم به کار خود ادامه می‌دهد.
براساس اسناد مکتوب از جمله نوشتههای محمد ربیع، به دلیل حضور شیخ احمد، اکثر مسلمانان آیوتایا را شیعیان تشکیل میدادند. اگر چه جمعیت سنی مذهب هم به احتمال قوی که اغلب از اهالی مالزی و اندونزی بودند، وجود داشته است.
در حال حاضر مقبره شیخ احمد قمی در دانشکده تربیت معلم شهر آیوتایا قرار دارد. این مقبره همچون مزار یکی از بهترین شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی تایلند به شمار می‌رود و با بنایی اسلامی تزیین شده است.
اکنون و پس از سال‌های متمادی مسئولان قم ارتباطی تازه با آیوتایا ناحیه‌ای که شیخ احمد در آنجا به تبلیغ تشیع پرداخت را آغاز کرده‌اند و از این رهگذر آشنایی بیشتری با شیخ حاصل شده است، این گونه شاید شیخ احمد تکریم شود؛ کاری که برای اهالی آیوتایا فعالیت تازه‌ای نیست اما برای مردم و اهالی قم کاری جدید است.
شاید «قمی»های اهل آیوتایا یا همان نسل شیخ احمد بر ما خرده بگیرند یا یکی از ایشان به قم بیاید و محل زندگی جدشان در محله چهل اختران قم را پیدا کند همان‌گونه که شهردار قم گفت یکی از نوادگان شیخ احمد به قم آمد و محل زندگی جدش را یافت.
شهردار قم می‌گوید: در سفری که برای شرکت در نشست شهرداران آسیایی به تایلند داشتیم جلسه‌ای با استاندار آیوتایا منعقد شد.
مسئولانی از شهر شیخ احمد محبوب اهالی آیوتایا نزد استاندار آمده است او چه برخوردی دارد؟
«محبوبیت وی، باعث نزدیکی خوبی بین ما شد. این جلسه باعث شد تا وی زمین وسیعی را اختصاص دهد تا دانشگاه اسلام‌شناسی راه‌اندازی شود و دانشکده شیعه‌شناسی در آنجا دائر گردد.»
به پیشنهاد دکتر شریف هادی رئیس دانشگاهی که شیخ احمد قمی در آن مدفون است، قرار شد که در این زمین مسجدی را تاسیس کنند که این دانشگاه تثبیت شود و با تغییر مسئولان تایلند این دانشگاه دچار مشکل نشود.
با رایزنی با مسئولان جامعةالمصطفی و آیت‌الله اراکی قرار شد که این مسجد تاسیس شود و اساتید مورد نیاز دانشگاه تامین شوند.
اکنون نیز هفته فرهنگی قم از 27 تا 30 اردیبهشت‌ماه در آیوتایا برگزار می‌شود و در این برنامه علاوه بر برپایی نمایشگاهی از محصولات فرهنگی قم، شخصیت‌های فرهنگی به رایزنی‌های متقابل می‌پردازند.
اینک شاید لازم باشد یک بار دیگر بر دانسته‌های خود نسبت به تاریخ قم و خادم به مذهب تشیع مرور کنیم و اگر نام شیخ احمد قمی را در میان آنها نمی‌بینیم این نام را بر آن بیفزاییم.
=============
گزارش: هادی ذاکری
=============
انتهای پیام/2258/ز40/چ3000
