به گزارش خبرگزاری فارس از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی صادقی عصر امروز در نشست تخصصی جایگاه علم اخلاق در نظام آموزش و پژوهش حوزه که در پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد اظهار کرد: هنوز در حوزه علمیه کارهای عمیق و تأثیرگذار در حوزه اخلاق نظری و عملی آن گونه که باید مشاهده نمی‌شود.
وی افزود: در فرهنگ اسلامی مباحث اخلاق نظری بیشتر در سه علم فلسفه، کلام و اصول فقه مشاهده می‌شوند؛ این بدان معناست که وقتی موضوعات نظرپردازانه اخلاق جستجو شوند باید در این علوم به آن پرداخته شود که بیشتر شامل حکمت نظری و فلسفه اخلاق است.
معاون فرهنگی قوه قضائیه با بیان اینکه همه این مباحث در کتاب‌های اخلاقی گذشته به صورت مخلوط با هم عرضه شده‌اند گفت: امروزه می‌توان تفکیک بهتری در میان این مباحث قائل شد.
وی ادامه داد: مباحث مبنایی و جدی فلسفی اخلاقی در اصول فقه مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ در عرصه علم اخلاق اسلامی نیز می‌توان رگه‌های مختلفی از گرایش‌ها را مشاهده کرد.
صادقی تربیت اخلاقی را مورد توجه قرار داد و گفت: عرفان عملی و تصوف در این حوزه وارد شده‌اند و هر دو اینها در جهان اسلام وجود داشته‌اند اما نمی‌توان عرفان نظری را جزو اخلاق به شمار آورد.
معاون فرهنگی قوه قضائیه با بیان اینکه عرفان نظری می‌تواند مبنای خداشناختی و هستی شناختی قرار گیرد عنوان داشت: عرفان نظری کاملا وحدت گرا بوده و خداوند را تنها هستی قابل ذکر می‌داند.
وی اضافه کرد: هر کس دارای این مبنا باشد اخلاق او نیز متأثر از آن خواهد بود همچنان که دیگر انواع مبانی فکری موجب تأثیرگذاری بر اخلاق جوامع و افراد می‌شوند.
صادقی با اشاره به تغییر و تحولی که پس از رنسانس در غرب به وقوع پیوست گفت: نتیجه این بود که شریعت مسیحی کنار زده شد و سکولاریسم که چیزی جز احکام ناظر به عمل نبود جایگزین آن شد.
معاون فرهنگی قوه قضائیه خاطرنشان کرد: همان طور که در فقه اسلامی که شریعت ناظر بر حوزه‌های عملی مسلمانان است عهده دار بیان الزامات، تکالیف و حقوق مردم در عرصه‌های مختلف است، به موازات آن در فرهنگ غربی نیز علومی اخلاقی شکل گرفته‌اند که عهده دار بیان الزامات و حقوق مردم در حوزه‌های گوناگون عملی هستند.
وی با بیان اینکه حوزه‌هایی چون صلح، حقوق بشر، طبیعت و پزشکی از جمله مباحث عملی مورد بحث فقه و علوم اخلاقی غربی هستند گفت: در جهان اسلام بخش مهمی از وظایف اخلاق بر عهده فقه است و یکی از ادله اینکه علوم مختلف اخلاقی گسترش چندانی نداشته‌اند این است که فقه پاسخگوی مردم بوده و نیاز به علوم اخلاقی احساس نمی‌شده است بنابراین اگر خواستار تحقیق در این حوزه باشیم منابع غنی فقهی جزو سرمایه‌های ارزشمند ما محسوب می‌شوند.
صادقی بیان داشت: اخلاق به معنای وسیع کلمه بخش مهمی از فقه اسلامی و شیعی را در بر می‌گیرد و عرفان عملی و نیز اصول را شامل می‌شود.
معاون فرهنگی قوه قضائیه با تاکید بر توجه به بایسته‌های علم اخلاق ابراز کرد: معمولاً بخش نظری اخلاق مورد بی توجهی واقع می‌شود زیرا نیاز به مبناگزینی احساس نمی‌شود.
وی ادامه داد: دسته‌ای از نیازهای اخلاقی ما مشتمل بر مباحث نظری هستند و اگر بخواهیم رنگ و بوی دینی به آن بدهیم آنگاه باید مبانی نظری اخلاق اسلامی را مورد بحث قرار دهیم.
صادقی با اشاره به آثار علمی اخلاقی علمای شیعه بیان داشت: برخی از این آثار دارای هر دو جنبه اسلامیت و فلسفی بودن هستند هرچند تعداد آنها کمیاب است.
سرپرست دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه فقه اسلامی دارای برتری‌هایی نسبت به اخلاق غربی است گفت: مهمترین ویژگی فقه توأم بودن آن با حقوق است که این امر در اخلاق غربی دیده نمی‌شود.
وی اضافه کرد: موعظه‌های اخلاقی در این میان دارای اهمیت خاصی هستند که جایگاه خاص خود را دارند و از نوع علم به شمار نمی‌روند هرچند اهمیت بیشتری دارد.
انتهای پیام/78004/ش40
