به گزارش خبرگزاری فارس از قم، اسماعیل بشری در نشست تخصصی جایگاه اماکن و اشخاص غیر نظامی در حقوق بشر دوستانه و جایگاه سلاح‌های کشتار جمعی در جهان که به همت کلینیک حقوقی دانشگاه مفید برگزار شد، اظهار کرد: سلاح‌های موجود در زرادخانه‌ها به دو دسته سلاح‌های متعارف و سلاح‌های استراتژیک تقسیم می‌شوند.
وی با بیان اینکه مرزبندی دقیقی در این وادی صورت نگرفته است تصریح کرد: سلاح‌های کشتار جمعی بخشی از سلاح‌های متعارف و استراتژیک را تشکیل می‌دهند که میزان کشندگی سلاح‌ها چندان نسبتی به بزرگ یا کوچک بودن آنها ندارد.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ملاک سنجش سلاح‌های کشتار جمعی در جهان را میزان تلفات در میان موجودات زنده و میزان خسارت انبوهی که بر محیط زیست وارد می‌کند، ذکر کرد.
وی اضافه کرد: شاخص ارزیابی سلاح‌ها برای اینکه به آنها عنوان کشتار جمعی بدهند مورد اختلاف است که در این زمینه نقطه نظرات سیاسی و فنی دخالت دارد.
بشری بیان کرد: برخی بمباران‌های گسترده هوایی که موجب کشتار بدون تبعیض نظامیان و غیر نظامیان می‌شود را مصداق استفاده از سلاح کشتار جمعی می‌دانند.
وی ابراز کرد: برخی دیگر استفاده از سلاح‌های انفجاری شیمیایی را سلاح کشتار جمعی می‌دانند.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: اگر بخواهیم به صورت کلی سلاح کشتار جمعی را تعریف کنیم باید بگوییم هر سلاحی که می‌تواند تعداد زیادی از انسان‌ها و یا هر موجود زنده‌ای را کشته و یا زخمی کند و یا اینکه موجب وارد کردن خسارات عظیم به ساخته‌های دست بشر شود و به حیات طبیعی بشر لطمه بزند سلاح کشتار جمعی محسوب می‌شود.
وی به بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی ژاپن اشاره و تصریح کرد: اصطلاح سلاح کشتار جمعی در این زمان با عنوان سلاح‌های غیر متعارف به کار رفت و نماینده ایالات متحده در کمیسیون انرژی اتمی سازمان ملل متحد در سال 1946 میلادی همین اصطلاح را برای سلاح هسته‌ای به کار برد.
بشری با بیان اینکه در طول جنگ سرد اصطلاح سلاح‌های کشتار جمعی برای سلاح‌های هسته‌ای بیولوژیکی یا شیمیایی به کار گرفته می‌شود گفت: در کل هیچ تعریف قاعده‌مندی برای این نوع سلاح‌ها در حقوق بین‌الملل وجود ندارد.
وی اضافه کرد: برای قرار دادن سلاح‌های بیولوژیک در ردیف سلاح‌های کشتار جمعی بحث زیادی وجود دارد که در کل این سلاح را بمب کثیف می‌نامند.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به تحقیقات سازمان ملل متحد که در سال 1969 میلادی صورت گرفته است تصریح کرد: هزینه به کارگیری تسلیحات متعارف در هر کیلومتر مربع حدود 2 هزار دلار، تسلیحات هسته‌ای 800 دلار، شیمیایی 600 دلار و بیولوژیک فقط یک دلار است.
وی با اشاره به اعلام سازمان جهانی در سال 1970 میلادی ابراز کرد: 50 کیلوگرم ویروس سیاه زخم موجب کشته شدن 200 هزار نفر از ساکنان یک شهر مانند بوستون می‌شود.
بشری افزود: اداره ارزیابی فناوری آمریکا در این زمینه برآوردی انجام داده و بیان کرده است یک حمله با کمتر از 100 کیلوگرم از دانه‌های اسپری شده می‌تواند 3 میلیون نفر را بکشد که با مرگباری سلاح‌های پرقدرت هسته‌ای برابری می‌کند.
*سلاح‌های کشتار جمعی با قیمت ارزان تولید می‌شود
وی با اشاره به اعلام جهانی آمار تلفات سلاح‌های کشتار جمعی تصریح کرد: این آمار درحالی منتشر می‌شود که هزینه تولید عوامل بیولوژیک بسیار ارزان است.
این پژوهشگر علوم سیاسی به هزینه تولید جنگ‌افزارهای بیولوژیک در کشور عراق اشاره و بیان کرد: هزینه تولید جنگ‌افزارهای بیولوژیک کشور عراق بین 100 تا 200 میلیون دلار برآورد شد.
وی افزود: این آمار در حالی انتشار یافت که در سال 1999 برای واکسینه کردن بخشی از سربازان آمریکایی بیش از 250 میلیون دلار هزینه کردند.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه قطعنامه 687 شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد سلاح‌های عراق صادر شد تصریح کرد: در این قطعنامه از کشور عراق خواسته شد سلاح‌های هسته‌ای، مواد قابل استفاده برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای، تاسیسات مرتبط برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای، تاسیسات مرتبط با تحقیق، توسعه، پشتیبانی و یا ساخت سلاح‌های هسته‌ای را کنار بگذارد.
بشری اضافه کرد: کنار گذاشتن تولید موشک‌های بالستیک با برد بیش از 150 کیلومتر و قطعات اصلی مربوط به آنها و تعطیلی تاسیسات مربوط به تعمیر و تولید این موشک‌ها از دیگر مفاد این قطعنامه است.
وی با بیان اینکه ماده 51 پروتکل سازمان ملل متحد حملات کورکورانه و بدون هدف را ممنوع اعلام کرده است یادآور شد: بر اساس مواد 57 و 58 این پروتکل نه تنها غیر نظامیان و اهداف غیر نظامی نباید مورد حمله قرار بگیرد بلکه باید در حمله به اهداف نظامی نیز احتیاط‌های لازم رعایت شود تا تخریب اتفاقی مناطق غیر نظامی به پایین‌ترین سطح ممکن برسد.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام به نخستین گام‌ها برای ایجاد ممنوعیت در استفاده از سلاح‌های غیر متعارف اشاره و تصریح کرد: قراداد آلمان و فرانسه در سال 1675 میلادی در زمینه منع استفاده از گلوله‌های سمی نخستین گام برای ایجاد منع استفاده از سلاح‌های غیر متعارف است.
وی افزود: 200 سال پس از این قرارداد کنوانسیون بروکسل به کارگیری سم یا تسلیحات سمی و استفاده از مواد یا تسلیحاتی که موجب صدمات غیر معمول می‌شوند را ممنوع اعلام کرد.
بشری ادامه داد: کنفرانس صلح‌نامه بین‌المللی لاهه در سال 1899 نیز منجر به ممنوعیت استفاده از گلوله‌های پر شده با گاز سمی شد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه می‌توان از 17 سند در زمینه منع استفاده از سلاح‌های خاص در جنگ‌ها یاد کرد گفت: اعلامیه 1868 سن پترزبورگ در مورد استفاده از مواد منفجره کمتر از 400 گرم، اعلامیه در خصوص گازهای خفه‌کننده در سال 1899، اعلامیه در مورد گلوله‌های انفجاری در سال 1899، کنوانسیون چهارم لاهه در مورد مین‌های زیر دریایی خودکار در سال 1899 و... از جمله اسناد موجود در زمینه منع استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی است.
*سلاح‌های متعارف کشتار جمعی به دنبال دارد
وی اذعان کرد: با وجود اینکه برخی سلاح‌ها به ظاهر متعارف نام گرفته‌اند ولی می‌شود از آنها در ردیف سلاح‌های کشتار جمعی یاد کرد که در این راستا می‌توان به مهمات خوشه‌ای، بمب کوچک هسته‌ای، گلوله‌های حاوی فسفر سفید و سلاح ترموباریک اشاره کرد.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام به چگونگی عملکرد این سلاح‌ها اشاره کرد و گفت: پرتاب گلوله‌های فسفر سفید به وسیله توپ‌های 155 میلی‌متری صورت می‌گیرد که پس از پرتاب به 116 قسمت تقسیم می‌شوند.
وی اضافه کرد: فسفر سفید مانند بمب خوشه‌ای عمل می‌کند و هنگام فرود آمدن بلافاصله در مجاورت هوا قرار گرفته و تا زمانی که به صورت کامل نسوزد خاموش نمی‌شود و در صورت خاموش شدن با آب، گازی سمی و کشنده از خود خارج می‌کند که تا حد مرگ استنشاق آن زجرآور است.
*مصدوم شدن 37 هزار تن از ساکنان روستاهای لائوس بر اثر بمب فسفر سفید
وی اضافه کرد: بر اساس گزارشات جهانی استفاده از این سلاح در سپتامبر 2008 حدود 37 هزار مصدوم در 7 هزار روستا از 10 هزار روستای کشور لائوس برجای گذاشت.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: استفاده از این سلاح در جنگ‌ها صدها هزار تن کشته و معلول بر جای گذاشت که 98 درصد موارد قربانیان غیر نظامیان بودند.
وی بمب کوچک هسته‌ای را از جمله سلاح‌هایی دانست که کاربرد تاکتیکی داشته و نمی‌تواند در ردیف سلاح‌های کشتار جمعی قرار بگیرد.
بشری ادامه داد: از این سلاح به عنوان بمب سنگرشکن یاد می‌شود که قادر است عمق زمین را منهدم کند بدون آنکه تشعشعات هسته‌ای از آن بر محیط اطراف تاثیر بگذارد.
*سلاح ترموباریک در جنگ افغانستان به کار گرفته شد
وی سلاح ترموباریک را سلاحی به ظاهر متعارف دانست و گفت: این سلاح پس از انفجار نیم کره‌ای ایجاد می‌کند که درون آن انفجارهای آتشین صورت می‌گیرد و با سرعتی بالا اکسیژن هوا را از بین برده و سپس افراد را خفه و اجساد آنان را متلاشی می‌کند.
کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: اگر این سلاح در دهانه یک سنگر یا پناهگاه استفاده شود ساکنان سنگر یا پناهگاه به طرز فجیعی کشته می‌شوند.
وی با اشاره به موارد استفاده از این نوع سلاح خاطرنشان کرد: از این سلاح در کشتن جنگجویان پناه گرفته در غارها استفاده شد که بالگردها عامل استفاده از این سلاح بودند.
انتهای پیام/78005/ش40/چ3000
