به گزارش فارس، «مرکز مطالعات بینالمللی و راهبردی» مینویسد: ترکیه و روسیه خواستار این هستند که اسرائیل ابتدا در مورد برنامه هستهای خود شفافسازی کند و بعد در مورد برنامه هستهای ایران جنجالسازی کند. ایران تا زمانی که اسرائیل با آژانس همکاری نکند و غرب انگیزههای قدرتمندی در اختیارش نگذارد مایل به سازش در مذاکرات نیست.
بحث و پیشنهادات
*گزارشهای آژانس انرژی هستهای ناقص و مبهمند
یکی از سخنگویان روس اشاره کرد که گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی هستهای درباره ابزار هستهای ایران ناقص است. آنها در این گزارشها به مطالعاتی درباره اجزای تسلیحاتی اشاره کردهاند، اما مدرک معتبری ارائه نکردهاند که نشان دهد ایران در حال ساخت سلاح هستهای است. او گفت کارشناسان «روزاتوم»، کارخانه انرژی هستهای دولتی روسیه، مهارتهای فنی و سطوح تحصیلاتی ایرانیان را با توجه به مواد هستهای ارزیابی کردهاند و این سطوح را بسیار پایین دانستهاند و معتقدند ایران به تعداد کافی تکنسین آموزش دیده ندارد تا بتوانند برنامه تسلیحات هستهای را اداره کنند. یکی دیگر از سخنگویان روس گفت تکنسینهای روسی که در تأسیسات هستهای بوشهر کار میکردند به حرفهای بودن و تواناییهای تکنسینهای ایرانی، که بسیاریشان در دانشگاههای غربی آموزش دیدهاند، احترام میگذارند. یکی دیگر از سخنگویان روس اشاره کرد که ایرانیها اعتمادبهنفس بالایی دارند و خودشان را ملتی با قدرتی عظیم میدانند که بواسطهاش میتوانند بر تمامی موانع تکنیکی غلبه کنند.
*باید به ایران انگیزههای قدرتمند داد
این سخنگو همچنین افزود که ایران نمیخواهد بر ذخیره سوختی تضمین شده از طرف جامعه بینالمللی تکیه کند. دولتها باید بپذیرند که ایران غنیسازی هستهای را ادامه خواهد داد. ایران حاضر است که غنیسازی بالای 5 درصد را، تنها در یکی از تأسیسات، معلق بگذارد که خود شروع خوبی است و به تهران امکان میدهد که آبروی خود را حفظ کند. جامعه بینالمللی باید خیلی جدی به این فکر کند که ایران در مقابل این قدمی که برداشته چه منافعی دریافت کند. یکی از سخنگویان ترک پیشنهاد داد که دریچه کوچکی به بازار اروپا برای به فروش رساندن ذخایر گاز طبیعی میتواند انگیزه قدرتمندی برای ایران باشد. او همچنین گفت که مباحثات گروه پنج بعلاوه یک و آژانس زیادی بر مسائل فنی تمرکز دارد و امنیت ایران را به قدر کافی مورد بحث قرار نمیدهد.
*در مورد استفاده از تسلیحات هستهای همواره نگرانیهایی وجود داشته
یکی از نمایندگان ترکیه اشاره کرد که آنکارا به شدت نگران این مسئله است که با توجه به اختلافات سیاسی جاری در تهران، چه کسی برنامه هستهای و سیستمهای حمل محتمل را کنترل میکند. این نگرانیها شبیه به نگرانیهایی است که بسیاری درباره کارآمدی کنترل بر برنامه هستهای پاکستان ابراز داشتهاند. یکی از شرکت کنندگان آمریکایی پرسید که آیا برنامههای هستهای ایران یا پاکستان خطرناکترند؟ کارشناسان آمریکایی و دیگر کارشناسان به شدت نگران امنیت تسلیحات هستهای پاکستان بودهاند. وقتی به تاریخ برنامههای ساخت تسلیحات هستهای نظر میافکنیم میبینیم که همواره درباره رهبرانی چون استالین، مائو، یا دیگران نگرانیهایی وجود داشته و کسی اعتماد نداشته که آنها محتاطانه از تسلیحات هستهایشان استفاده کنند. اما عامل بازدارندگی در مهار کردن نیات تهاجمی قدرتمند عمل کرده.
*ایران سلاح هستهای را تضمینی برای امنیتش میداند
انگیزه ایران برای ساخت تسلیحات هستهای عمدتاً نگرانیهای امنیتی است. عراق بزرگترین تهدید ایران بود؛ اکنون ایران نگران اسرائیل و آمریکا و همچنین عربستان سعودی و ترکیه است. آیا این احتمال نیز وجود دارد که دستیابی ایران به تسلیحات هستهای تأثیری دومینویی داشته باشد و باعث تکثیر گستردهتر تسلیحات هستهای در منطقه شود؟ یکی دیگر از آمریکاییها تأیید کرد که رهبران ایران آرزوی قدرتی عظیم را در سر دارند که فکر میکنند بدون سلاح هستهای نمیتوانند به آن برسند. آنها همچنین کشور را در محاصره همسایگان متخاصم میبینند و عقیده دارند که دستیابی به سلاح هستهای تنها تضمین قطعی امنیتشان است. آنها میبینند کشورهایی که دست از برنامه هستهایشان کشیدند، مثل عراق و لیبی، مورد حمله غرب واقع شدند. اما تواناییهای هستهای ایران را منزوی میسازد که باز باعث احساس عدم امنیت آنها خواهد بود. شاید همسایگانی که سابقه دشمنی با ایران را ندارند بتوانند ایران را از این بدبینی بیرون آورند. او همچنین خاطرنشان کرد که کشورهای همسایه به شدت از این میترسند که دیگر نتوان مانع ایرانی هستهای شد و اینکه ایران مجهز به سلاح هستهای تهاجمیتر شود.
*تا زمانی که اسرائیل در مورد برنامه هستهای خود شفافسازی نکند، ایران مایل به همکاری نیست
یکی از سخنگویان ترک اشاره کرد که موضع دولت آنکارا این است که برنامه هستهای اسرائیل نیز نیاز به نظارت دارد و این مسئله را نیز باید در راستای مذاکرات با ایران در نظر داشت. یکی از سخنگویان روس نیز گفت که تا زمانی که برنامه هستهای اسرائیل خارج از دسترس بازرسان آژانس بینالمللی انرژی هستهای است، ایران نیز تمایلی به توافق بر سر برنامه هستهایاش نشان نخواهد داد. استدلال او این بود که آمریکا باید اسرائیل را تشویق کند که در مورد برنامه هستهای خود شفافتر عمل کند و درباره برنامه ساخت سلاح هستهای ایران را اغراق نکند.
*جدای از برنامه هستهای، آمریکا میتواند همکاریهای زیادی با ایران داشته باشد
یکی از سخنگویان ترکیه پرسید چرا آمریکا در مورد افغانستان و پاکستان با ایران همکاری بیشتری نداشت، و بسیاری از شرکت کنندگان ترکیه و روسیه نیز مکرراً اصرار داشتند که این همکاری میتوانست پیششرط حل بسیاری از مسائل منطقهای باشد، چون در این موارد هیچ تضاد منافعی وجود نداشت. به این مسئله نیز اشاره شد که آمریکا در حمایت از اتحاد شمالی همکاری خیلی خوبی با ایران داشت. اولویت مشکل هستهای برای واشنگتن باعث شده که آمریکا نتواند در دیگر حوزهها با ایران همکاری داشته باشد و دولت فعلی ایران نیز در مورد همکاری با واشنگتن مشکوکتر و بیعلاقهتر شده است.
* آمریکا با حفظ تواناییهای نظامی خود در خلیج فارس مانع وحشت متحدانش در منطقه میشود
یکی از شرکت کنندگان آمریکایی اشاره کرد که راهبرد آمریکا این است که تواناییهای نظامی خود در خلیج فارس را حفظ کند تا خیال متحدانش در منطقه راحت باشد. همکاری امنیتی بیشتر با متحدان خاورمیانهای میتواند کارآمدی این تعهدات را نیز بیشتر کند. این گامها میتواند بازدارندگی گسترش یافته را نیز تقویت کند و همچنین تمایل این کشورها به حمله به ایران یا ساخت سلاح هستهای را فروکاهد. این اقدامات میتواند پشتیبان راهبردهای منصرفسازی و بازداشتن ایران باشد. دنبالهگیری محتاطانه سامانههای دفاعی موشکی برای حفاظت از خاک آمریکا و ناتو و مردم و متحدان خاورمیانه، در کنار پیشنهاد همکاری به روسیه در این حوزه، هم تلاشهای دیپلماتیک را تقویت میکند، هم رهبران ایران را با این استدلال که استفاده از تهدید سلاح هستهای با سامانههای موشکی خنثی خواهد شد منصرف میسازد، و هم در صورتی که این تهدید جامه عمل بپوشد، شدت و حدت آن را کاهش میدهد و بازدارندگی را تقویت میکند.
انتهای پیام/ 1110X11/پ