«الکساندر کنیازف» در گفت‌وگو با خبرنگار منطقه‌ای فارس اظهار داشت: در سال‌های اخیر چین بر پاکستان نفوذ زیادی داشته و همه چیز به موقعیت و موضع چین بستگی دارد.
این کارشناس روس اظهار داشت: در سفر اخیرم به کابل در دیدار با "ژو یونکانا" عضو دفتر سیاسی «حزب کمونیست چین» گفت که توافقی صورت گرفته که بر اساس آن چین تا سال 2014 حمایت مالی و آموزش نیروهای امنیتی افغانستان را برعهده بگیرد.
کنیازف گفت: این تصور دشوار است که آمریکا راضی به از دست دادن نفوذ سیاسی و حضور نظامی خود در افغانستان به نفع چینی‌ها باشد.
وی خاطر نشان کرد: در رویارویی بین چین و ایالات متحده در خاک افغانستان، پاکستان نقش یک ابزار را بازی می‌کند.
این استاد دانشگاه گفت: مذاکرات فعلی آمریکا و پاکستان موفقیت واضح و آشکاری در پی نخواهد داشت.
به عقیده وی، ممکن است برخی اوقات پاکستان سطح حمایت از آن دسته از گروه‌های طالبان را که از سوی سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی این کشور پشتیبانی می‌شوند، کاهش دهد.
وی افزود: در خوشبینانه‌ترین حالت، واشنگتن می‌تواند پاکستان را برای عدم حمایت از طالبان متقاعد سازد اما تعداد زیادی از گروه‌های طالبان تحت امر پاکستان نیستند و به طور مستقل و یا تحت کنترل نیروهای اطلاعاتی کشورهای دیگر از جمله قطر، عربستان سعودی و ترکیه فعالیت می‌کنند.
این کارشناس روس گفت: منافع این کشورها با منافع آمریکا منطبق و هماهنگ نبوده و از آن تبعیت نمی‌کند.
به عقیده وی، علاوه بر این موضوع، مسئله اساسی دیگر تضاد بین افغانستان و پاکستان بر سر «خط دیورند» است که ایالات متحده نمی‌تواند در حل‌و فصل نهایی آن اثرگذار باشد.
کنیازف افشا کرد که از یک سال پیش، اسنادی در دولت حامد کرزی برای به رسمیت شناختن این خط به عنوان مرز نهایی میان افغانستان و پاکستان آماده شده اما حل این مسئله با کرزی نخواهد بود زیرا این موضوع واکنش منفی اکثریت پشتون‌های افغانستان را به ویژه محافل ناسیونالیست پشتون که خواستار الحاق مناطق قبیله‌ای پشتون (که در حال حاضر تحت قیمومیت پاکستان است) به افغانستان هستند، به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس خاطر نشان کرد: از سوی دیگر الحاق پشتون‌ها به افغانستان به طور قابل ملاحظه‌ای تعداد و نسبت پشتون‌ها را در رأی‌گیری‌های افغانستان افزایش می‌دهد که در این صورت پشتون‌ها اکثریت قومی این کشور را تصاحب خواهند کرد.
کنیازف افزود: امتناع از الحاق این بخش به افغانستان و به رسمیت شناختن خط دیورند، توازن قومی و سیاسی فعلی در این کشور را که در آن موقعیت‌های تقریبا برابری بین پشتون‌ها و مجموع نیروهای غیرپشتون به وجود آمده است، حفظ می‌کند.
کنیازف بیان داشت: با اتخاذ چنین تصمیمی از جانب کرزی، بلافاصله وی پشتیبانی تقریبا تمام پشتون‌ها را از دست می‌دهد با توجه به این که جوامع غیرپشتون نیز از وی پشتیبانی چندانی ندارند، بنابراین در این رابطه اسنادی آماده شده است اما فرایند مذاکرات پیرامون آن وجود ندارد.
مذاکرات آمریکا با طالبان
کنیازف در ادامه افزود: مذاکرات آمریکا با طالبان می‌تواند به طور محلی در برخی از ولایت‌ها و به طور عمده در بخش غربی و در برخی از ولایت‌های مرکزی و شمالی افغانستان تا حدودی موفق باشد.
به عقیده وی، مذاکره با گروه‌هایی که در ولایت کابل (به منظور حصول اطمینان از حضور و نفوذ خود در پایتخت افغانستان)، در غرب (برای حفاظت از پایگاه خود در "شیندند" که برای فعالیت بر روی ایران طراحی شده است) و در شمال (که خروج بخش اعظم نیروهای ناتو از این سمت برنامه‌ریزی شده است) فعالیت می‌کنند، برای آمریکا مهم است.
کارشناس روس افزود: بنابراین مذاکرات به طور کلی رسمی بوده و هدف اصلی آمریکا دستیابی به سازش کامل و برقراری صلح نیست بلکه برای اطمینان از ادامه حضور خود پس از سال 2014 در مناطق کلیدی است و این بدان معنی است که به رغم مذاکرات، عملیات‌های نظامی ادامه خواهد یافت.
پژوهشگر ارشد انستیتوی شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه یکی دیگر از اهداف مذاکرات آمریکا را کاهش کلی فعالیت‌های نظامی نیروهای آمریکایی، آلمانی، فرانسوی و اسپانیایی (اما نه قطع کامل آن‌ها) بیان کرد.
وی افزود: در عین حال حفظ و حتی افزایش سطح فعالیت‌های نظامی در جنوب افغانستان برای آمریکا بسیار مهم است و به نظر من باید به اوضاع در ولایت «نیمروز» که در آن آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها بسیار با اشتیاق از گروه‌های پشتون و بلوچ حمایت می‌کنند، توجه ویژه‌ای کرد.
کنیازوف خاطر نشان کرد: علاوه بر این گروه‌های بلوچ به طور همزمان به عنوان ابزاری برای بی‌ثباتی در جنوب شرق ایران و همچنین ابزار فشاری بر دولت پاکستان محسوب می‌شوند.
کنیازف تصریح کرد: یکی از اهداف فعالیت در این منطقه (محل تلاقی مرز 3 کشور افغانستان، پاکستان و ایران) ممانعت از اجرای طرح ساخت خط لوله انتقال گاز ایران-پاکستان (که می‌تواند از طریق بزرگراه "قراقروم" به چین امتداد داشته باشد)، است.
وی اذعان کرد: نکته مهم در این زمینه مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم نمایندگان قطری در مذاکرات آمریکا و طالبان است که هدف از آن تصاحب بازار گاز مایع که در این زمینه با ایران رقابت مستقیم دارد، می‌باشد.
طالبان و پایگاه‌های نظامی آمریکا
پژوهشگر ارشد انستیتوی شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه در مورد امکان مخالفت افغانستان با تأسیس پایگاه‌های نظامی آمریکا گفت: در صورتی که افغانستان به بخش پشتون جنوبی و بخش شمالی تقسیم شود، ممکن است با تأسیس پایگاه‌های آمریکا مخالفت شود، ضمن این که چین و پاکستان نیز می‌توانند به تقویت حمایت از گروه‌های مخالف حضور نظامی ایالات متحده کمک کنند.
کنیازف خاطر نشان کرد: این درخواست از سوی اکثریت قریب به اتفاق ساکنان منطقه مورد حمایت قرار خواهد گرفت و در نتیجه آمریکا نفوذ خود را در کابل که در آن حکومتی وجود داشته (حداقل این مسئله به لحاظ قانونی اعلام می‌شود)که تحت کنترل آمریکا نیست، از دست خواهد داد اما امکان چنین اتفاقی تا قبل از سال 2014 اندک است.
وی اذعان کرد: در میان‌مدت حمایت اصلی واشنگتن از گروه‌های غیرپشتون شمال از قبیل گروه‌های تاجیک با محوریت "عطا محمد نور" خواهد بود.
به عقیده وی، در صورت استقلال شمال افغانستان، عطا محمد نور وضعیت دشواری را خواهد داشت زیرا حضور نظامی قدرتمند آمریکا (در وهله نخست وجود پایگاه آمریکا در مجاورت مزار شریف)، کنترل ارتباطات از سوی آمریکایی‌ها (در سمت ازبکستان و سایر کشورها)، موضع طرفداری ازبکستان از آمریکا و تا حد زیادی تاجیکستان و رویارویی با جامعه ازبک که از طریق ژنرال "عبدالرشید دوستم" در هر زمان می‌تواند توسط آمریکایی‌ها فعال شود، به این دشواری دامن خواهد زد.
بنابراین عطا محمد نور مجبور خواهد شد سیاست طرفداری از آمریکا از جمله حمایت از حفظ حضور نظامی آمریکا را در پیش بگیرد.
وی اذعان کرد: با وجود این واقعیت که اکثریت ساکنان شمال افغانستان مخالف حضور نظامی آمریکا در خاک کشورشان هستند اما در حال حاضر احتمال فعالیت‌های ضدآمریکایی از سوی جوامع تاجیک در شمال افغانستان بسیار ضعیف است.
کنیازف افزود: تقابل با حضور نظامی آمریکا می‌تواند حمایت کشورهای علاقمند به خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان از جمله ایران، روسیه و چین را از جوامع تاجیک افغانستان از قبیل گروه عطا محمد نور و یا شاید دکتر "عبدالله عبدالله" تقویت کند.
با این وجود احتمال اجرای این برنامه ضعیف است اما این مسئله پتانسیل رهبران تاجیک را تقویت کرده و به جهت‌گیری کمتر آنان در طرفداری از آمریکا کمک می‌کند.
انتهای پیام/م
