یا نجیب! الی الکانال! این سخن سید مجتبی نواب صفوی بود که قریب به شصت سال به نجیب پاشا نهیب میزند که کانال سوئز را دریاب و آنرا برای آقایی و سیادت امت اسلامی و عرب ملی کن! سید مجتبی که پس از "حسن الهضیبی" مرشد عام اخوان المسلمین و "سید قطب" به منبر رفته بود، کاری کرد که جوانان مصری پس از فریاد حی علی الکانال او غوغایی بپا کردند و دسته دسته فریاد زدند: القرآن دستورنا، الرسول زعیمنا، الموت فی سبیل الله اسمی امانینا و نواب صفوی ضیفنا.
سید ما پیش‌تر نیز در بیت المقدس شرقی (اردن) سخن گفته بود، در کنفرانسی که برای فلسطین به پا شده بود ،عربیت بر فضای جلسه سنگینی می‌کرد، وقتی نوبت به سید رسید، با فریادی رسا گفت که اگر افتخار به عربیت باشد من فرزند بهترین مردم عربم، اما اگر پیغمبر (ص) را از عرب بگیرند، عرب هیچ ندارد! حمله به سرزمین فلسطین چه سرزمین عرب و چه غیر عرب حمله به سرزمین اسلام است...، جمعیت اما به غرش در آمد و فریاد کردند زنده باد مهمان گرامی اسلام، زنده باد قهرمان ملی ایران!
پس از نطق حماسی سید، «یوسف حنا»؛ خبرنگار مسیحی، مسلمان شد و ملک حسین جرئت نکرد سوار ماشینش که ساخت انگلیس بود بشود و سید قطب که از سران اخوان المسلمین بود با اشاره به قلب خود گفت: انت هنا؛ که تو قلب منی! آری ! شصت سال پیش اصولگرایان ایران و مصر که ظاهراً باید مستحیل در تعصبات فرقه‌ای بوده و پرچم دار نزاع شیعه و سنی باشند چنین شور و ولوله‌ای در مصر ایجاد می‌کنند، حتی پس از سخنرانی سید جمعیتی هفتاد نفره پشت سر او به راه می‌افتد و سید اصرار می‌کند که باید با عبور از سیم‌های خاردار در یکی از مساجد منطقه اشغالی به جماعت نماز اقامه کنند و چنین می‌کنند و برمی‌آشوبد که ننگ است برای ورود به خاک فلسطین از کسی اجازه بگیرد.
پس از همین سخنرانی بود که «یاسر عرفات»جوان دانشجوی آن روزهای قاهره به سید ایرانی نزدیک می‌شود و سید او را خطاب می‌کند که کی هستی و چه می‌خوانی و یاسر جواب می‌دهد از حیفاء است و راه و ساختمان می‌خواند، سید مجتبی با تعجب می وید؛ اسراییلی‌ها راه و ساختمان تو را اشغال کرده‌اند و تو راه و ساختمان می‌خوانی؟! برو حیفا و راه فرو بسته آنجا را بگشا! آن روزها با اینکه سید مجتبی؛« صفوی»! بود، پاسخ جوانان مصری و برادران اخوانی اما خطاب به سید این بود که حی الله، حی الاسلام، حی الله ایران، حی الله نواب صفوی، نه ایران هراسی بود نه شیعه ترسی و نه خبری از هلال موهوم شیعی! و نه تعصبات مبارزاتی!
البته خیلی زود عالیجنابان سرهنگ راه و خط شان را از برادران اخوان در مصر و تمامی منطقه جدا کردند و همانی شدکه دیدیم. خیلی زود کار به دست استخبارات آل سعود و سازمان امنیت مصر و اردن، ام آی 6 بعثی ها و دیگر عوامل معاند اسلام و قدس شریف افتاد. اکنون نیز ما به تبعیت از آن سید 29 ساله شصت سال پیش و به دلالت زعیمی این سید حّی مان باید به مرسی بگوییم، یا مرسی! حی علی بیت المقدس! این صدای سید مجتبی و سید قطب در دل تاریخ است که آل سعود و آل قطر و آل بحرین و پادشاه اردن و دیکتاتور یمن برای شنیده نشدن آن به جنگ تقریب بین المذاهب رفته‌اند.
عصر ایران و زمانه مصر فرا رسید
نیک می‌گوییم اکنون عصر ایران و زمانه مصر است، اخوانی‌ها و حزب‌اللهی‌های ما و مصر که عصاره و زبده اصولگرایان تسنن و تشیع‌اند، چشم اندازشان کجاست و راهنمای عملشان چیست؟ آیا فقاهت عقلانی تسنن و تشیع و اندیشه تقریب المذاهب، راهنمای عمل ما خواهد شد یا سرویس‌های جاسوسی دشمنان اسلام و ایران و وابستگان به سلطنت و درباریان سر رشته دار امور خواهند شد؟! آیا سازمان نوپای ریاست جمهوری مرسی سعه وجودی آراء و افکار سید جمال، سید مجتبی، عبده و.... را به منصه ظهور خواهد رسانید و آیا سازمان ریاست جمهوری ما که این روزها سست و کرخت شده قادر خواهد شد، مابین اسلام درباری و اسلام ناب محمدی (ص) احیا شده امام خمینی (ره)، سیاست تقریبی مذاهب و دیپلماسی وحدت اسلامی را در سپهر عمومی منطقه و جغرافیای اندیشه‌ای اسلام و ایران معماری کند؟
نگارنده گمان نمی‌کند دیپلماسی رایج برای معماری و باز تولید روابط مکتبی ایران و مصر طرفی بربندد. من حتی در عالم خیال هم تصور نمی‌کنم دیپلمات ما به معنای رایج کلمه سعه وجودی روابط مصر بزرگ و ایران با شکوه را درک کند. در این صورت کلیاتی که وزارت خارجه ما درباره مصر باید بداند چیست؟ کار مصر و ایران نه به دست آقای دیپلمات است و نه در ید تجّار، بلکه بدست قم و الازهر است، سیاسیات و اقتصادیات متعارف هم باید با پیشرویی قم و الازهر متحقق گردد.
به نظر می رسد در تمامیت جغرافیای اسلام ، بیش از دیگر دول و ملل، ملت و کشور مصر و ایران‌اند که به هم شباهت بیشتری دارند. مدتی بود که در این فکر بودم که از چه روی امام خامنه‌ای مکرر از مصر و مجد و شکوه آن میگوید و دل می‌سوزاند و دغدغه دارد، به عربی خطبه می‌خواند، به فصاحت عرب، شعر می‌سراید و در سستی سازمان ریاست جمهوری ایران، خود تنها به میدان می‌آید و یک تنه با اندیشوران مصر بزرگ به گفتگو می‌نشیند، برای پاسخ به این همه دغدغه‌ها باید که ماهیت و سرشت ایران و مصر را بکاویم و بعد ببینیم که آیا نباید شبانه روز کار کنیم تا چرخ سیاست انگلیسی- آمریکایی فَرّقَ تَسدَّ (تفرقه بینداز و آقایی کن!) به گل نشیند.
مصر؛ هو سنی المذهب و شیعی المزاج
و اما مصر! کشوری بزرگ که مثل ایران بزرگ و پر جمعیت است449/001/1 مساحت دارد. سرزمین باستانی و اهرام است. مملکت معماری و هنر؛ همانند ایران که اهرام دیو سرو ابوالهول آن به شهرت او افزوده است، فرض کنید تخت جمشید را که یادآور معماری و فرعونیت است، مثل فرعون‌های مصر، سرزمینی که مثل ایران ما هزاران سال قدمت دارد، اما عظمت و مجدش در تقارن با اسلام دو صد چندان می‌شود؛ از حیث ساختار سرزمینی نیز همانند ماست و در قریب به 30 استان گسترده شده است، گو اینکه مصر یا همان "مودرایای پارسی" باستانی ما، اساساً از حیث لغوی نیز به تمدن و کلانشهر تعبیر می‌شود.
سرزمین موسای نبی و یوزارسیوی که سلحشور آن را به خانه‌های ما آورد. مثل ما که برای روز مبادای خود با غرب تنگه هرمز داریم که برو بچه‌های سپاه و بسیج مثل استخری خانگی و یا استخر مدرسه محل می‌شناسندش، آنها نیز کانال سوئز دارند که اروپا، آسیا و آفریقا را به هم وصل می کند، کانال و تنگه ای که اگر برادران سپاهی، ارتشی و اخوانی ما یک روز با فرماندهی مشترکی مثل صلاح الدین ایوبی یا عزیز جعفری و قاسم سلیمانی آن را پانزده دقیقه مسدود کنند، شیشه عمر غرب و شرق می‌شکند.
مصر اما با اینکه محور فقهی و اندیشه‌ای اهل سنت است اما سرزمین دوستی با تشیع و اهل بیت رسول خدا(ص) است، می گویند سابقه این دوستی پر معنانه به دوران حکومت فاطمیان مصر که از روز فتح نخست مصر بدست شاگردان و محبان امیرالمومنین علی(ع)، یعنی ابوذر غفاری، مقداد بن اسود کندی و ابو ایوب انصاری رضوان الله علیهم بازگشت دارد؛ ضمن اینکه این سرزمین پر از نمادهای شیعی از جمله راس الحسین، مرقد منسوب به حضرت زینب و مرقد سیده نفیسه دختر امام حسن مجتبی (ع) و نیز قبر منسوب به مالک اشتر نخعی نیز می‌باشد، قریب به اتفاق ملت مسلم مصر شافعی مذهب اند که همواره بر دوستی با اهل بیت پیامبر زبانزدند و راهشان از جماعت اندک ناصبی جداست، چه بسیارند برادران و خواهران سنی مصری که میلاد ابا عبدالله الحسین را پاس می‌دارند و نیز زوج‌های جوانشان که تقرب و توسل به ثارالله را برای آغاز زندگی مشترک شریف می‌شمارند، وقتی به مجاورت مسجد راس الحسین می‌رسی، دیوار نوشته‌ای خودنمایی می‌کند که مقام راس الحسین، کعبه مصر است.
چه بسیارند عالمان سنی که درباره امام علی(ع) و امام جعفر صادق (ع) دست به تحقیق و تألیف زده‌اند که از بین آنها عبدالفتاح، عبدالمقصود و عبدالحلیم الجندی برای ایرانی‌ها شهرت دارند. علاوه بر این کدام ایرانی است که نوای عبدالباسط عبدالصمد را بشنود و به او درود نفرستد و از کدام خانه ایرانی است که صوت حزین او آشوب نکند، 20 ساله بود که وقتی به اتفاق پدر به حرم زینب (س) در قاهره وارد می شود به اذن پدر قرار بوده 5 دقیقه تلاوت کند، اما جذبه اهل بیت رسول کاری با او کرد که یک ساعت و نیم قرائت کرد! وقتی حکومت سرهنگان بخصوص سرهنگ سادات و سرهنگ حسنی مبارک با کمک استخبارات آل سعود و انگلیسی‌ها، وهابیت را اختراع کردند تلاش نمودند تا مصریان را از حب به اهل بیت و نمادهای شیعی دور کنند، تا آنجا که چندی قبل برخی ناصبی‌ها تخریب راس الحسین را تشویق کردند، اما مفتی مصر در مسجد جامع الازهر به نطقی تاریخی دست می زند و خطاب به آن لعین میگوید: من از اینجا از مسجد جامع الازهر خطاب به این شخص می‌گویم، خفه شو! ای پس فطرت! ای بی شرم خبیث! خداوند دستان و پاهای تو را قطع کند و ما را ازدست امثال تو نجات دهد و ادامه می‌دهد که تمامی اماکن منتسب به اهل بیت پیامبر مورد تبرک مصری‌هاست و خداوند در کمین کسانی است که به فکر جسارت به اماکن منتسب به اهل بیت در مصر هستند! چه بسا نخبگان مصری از جمله دکتر مصطفی الفقهی و مشهورین مصری مثل حسنین هیکل که می‌گویند؛ نحن سنی المذهب و شیعی المزاج و یا سنی المذهب و شیعی الهواء.
البته تعبیر نغز دیگری نیز از حسنین هیکل در این باره وجود دارد که میگوید شما (شیعه) اسم حسن و حسین را برای اعلام دوستی به اهل بیت و فرزندان رسول خدا(ص) برای خود بر می‌گزینید اما ما هر دو را یک جا بر می‌گزینیم و می‌گوییم حسانین! شیخ تاج الدین الهلالی از دانش آموختگان الازهر که خود سالها مفتی کل استرالیا نیز بوده است، میگوید اگر دستگاهی اختراع می‌شد تا محبت آدم‌ها را به اهل بیت نشان می‌داد معلوم می شد که پوست و استخوان ما مصری‌ها با آنها ممزوج است و ادامه می‌دهد که آری! ما نمازمان سنی و دلمان شیعی است، حالا شاید به پندها و اندرزهای آیت الله بهجت می‌رسیم که «اختلاف شیعه و سنی مساله‌ای استعماری است و ما نمی‌خواهیم گذشته تاریخی را زنده کنیم ما ناشر و گوینده فضایل اهل بیت هستیم و این امری ماندگار است» آن عارف واصل در ادامه میگوید ما را اما با وهابیت کاری نیست! چه اینکه وهابیت جریانی سیاسی است و ربطی به شیعه و سنی ندارد.
محکمات و متشابهات مصری – ایرانی/ آینده در ید قم و الازهر است
وجود قم و الازهر از دیگر شباهت‌های مصریان و ایرانیان به شمار می‌آید؛ مراکزی که آینده ما و مصر هم در ید با کفایت این دو است؛ البته قم هیچگاه تحت تاثیر حکام جور و پهلوسیم نبود، اما الازهر در برخی مقاطع و بخصوص با روی کارآمدی حکومت سرهنگ‌ها و ارتباط استخبارات آل سعود و الامن العام مصر، بعضاً افتاء مبادرت کرد و این به رغم خواست و میل باطنی فقهای صدریه الازهر بوده و صرفا تحت فشار حکومت صورت پذیرفته است. گو اینکه احمد الطیب شیخ الازهر معتقد است: مبارک برای راضی کردن رژیم صهیونیستی و ایجاد درگیری بین ملت‌های اسلامی و شیعه و سنی، علمای مصر را به دادن فتوا و تکفیر شیعیان ترغیب می‌کرد، در حالی که بنا به سخن وی «شیعیان جزو جدایی ناپذیر امت اسلام هستند و ما پشت سر آنان نماز می‌خوانیم».
گذشت از عربیّت – ایرانیت و گذار از ناصریسم – پهلویسم
وجود اندیشه‌های انحرافی و التقاطی نظیر باستان گرایی و نیز ناسیونالیسم ملی، عربی و همچنین وجود لیبرال‌های ناسیونالیست در ایران و مصر نیز از دیگر متشابهات این دو امت اسلامی است، پروژه‌های پان ایرانیستی و باستان ستایی در پهلویسم از یک سو و ظهور و بروز اندیشه قومی، سرزمینی در ناسیونالیسم مصر باستانی و نیز پان عربیسم سکولار ـ لیبرال در مصر از این قسم به شمار می‌آیند. جریان فقاهتی ـ ولایتی در ایران و جریان اسلام گرایی در مصر اما به شکست هژمونی‌های مذکور و به قابلیت و اعتبار گفتمانی این دو رهنمون شد. زایش تفکر، وجود عقلانیت و نیز مواجهه خردمندانه با تجدد از دیگر متشابهات مصری ـ ایرانی است که تقریباً با اندک تفاوت هایی به منصه ظهور رسیده است، برخورداری از نقش و جایگاه تاسیسی در احیای فکر دینی و اصلاح از ویژگی روشنفکران ایران و مصر است که طلایه دار حرکت ها و نهضت‌های اسلامی در صد سال اخیر شده‌اند.
پیشتازی جوانان انقلابی در پیروزی نهضت، نوع تاکتیک‌های حکومت پس از سقوط شاه ایران و دیکتاتور مصر از سوی بازماندگان رژیم و حضور مستمر مردم در میدان های انقلاب برای جلوگیری از کودتاها و یا مصادره انقلاب و همچنین شیوه اطلاع رسانی انقلابیون برای حضور در صحنه و نیز نوع مواجهه با سفارتخانه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی و سقوط رژیم سرهنگ در بهمن ماه ایرانی و .....از دیگر تشابهات خیزش و قیام ایرانیان و مصریان است که توجه انقلاب پژوهان را به خویش جلب کرده است. اما تشابهات مصری ـ ایرانی به نظر می‌رسد حاصل محکمات فکر دینی، گفتگوی تاریخی رهبران مذهبی دو ملت و نخبگان دو کشور بوده و در چند سطح تکوین یافته است. سطوحی فراتر از دیپلماسی‌های رایج که پس از این نیز باید به نقاط ثقل معماری‌ها و مهندسی روابط دو ملت مبدل شود، در غیر این صورت از سفیران سیاسی و رایزنان فرهنگی و تجّار کالاهای اقتصادی کاری ساخته نیست:
- سید جمال و مصر:
بنا به قول علامه مرتضی مطهری رضوان الله علیه سید جمال الدین اسدآبادی از سلسله جنبان نهضت های اسلامی در صد سال اخیر است اما بنا به قول امام خامنه ای، سید بهترین جایی که توانسته بود برای مبارزه پیدا کند همانا مصر بود. سید برنامه محوری عمل خود را بازگشت به خویشتن اسلامی قرار داد. عصری که سید دست به اقدام زد هنوز حتی برادران اخوانی ما دست به کار نشده بودند. سید روی طیفی از مصریان آنقدر اثر گذار شد که نتیجه آن ظهور شاگردانی همچون محمد عبده گردید، فردی که سید را استاد اعظم خود خطاب می‌ک، سید ایرانی به آنها می‌موخت که راه نجات بازگشت به اسلام است،چه اینکه معلوم بود از پان عربیسم سعد زغلول و مصطفی کمال، امت اسلامی رهایی نیابند، سید به آنها می‌موخت که از دشمنی با تفکر و فلسفه و اشراق نمی‌وان بر شمن چیره گشت و بر نقار و دشمنی شیعه و نی فایق آمد. راهی که بعدها شهید حسن البناء بر ن تاکید داشت و گفت "من راه شیخ را تداوم می‌بخشم و شیخ محمد خوب می‌گفت که: در پناه فرمانروایی جاهلان، دانشمندان دروغینی پیدا شدند، چیزهایی گفتند که روح اسلام از آنها بی خبر بود، عقل را از همه زمینه‌ها بیرون راندند و هر کس را که از آن سخن می گفت به کفر و گمراهی منسوب دانستند"، این تفکر بود که موتور مبارزه اخوانی‌ها را روشن کرد گو اینکه حسن البناء خود را وامدار سید جمال و شاگرد او محمد عبده می دانست.و این تبادل فرهنگی در ایران نیز وجود داشت و به رغم گسترده نبودن مقبولیت سید قطب در راهنمای عمل مبارزه با رژیم شاه ، اما آثار او به فارسی ترجمه می‌شد و در اردوگاه مبارزان جا پیدا کرده بود. شاید اکنون بتوان گفت دوگانه سید جمال الدین درگذشت از استعمار خارجی و استبداد داخلی در حال تحقق است، کاری که سید در اواخر عمر آرزو می‌کرد که طرح انقلابی آن را ای کاش به جای گفتگو با نخبگان سلطنت و کاشتن در شوره زار سلطنت‌های فاسد در مزرعه توده ملت غرس کند، به هر روی اولین نقش سید در سپهر عموی مصر، نقشی نیست که احدی بتواند به انکار آن مبادرت کند. اگر چه بعد از سید جمال، و شیخ محمد عبده، حسن البناء، و سید قطب؛ مدعیان اصلاح و احیاء فکر دینی چه بسا در میدان وهابیت و اختراعات فرقه‌ای سرویس های جاسوسی بازی کردند.
تقریب بین المذاهب؛ سرمایه‌ای اجتماعی – تاریخی
- از دیگر محکمات و متشابهات فکر مصری - ایرانی سرمایه اجتماعی تقریب بین المذاهب است. هندسه‌ای که فقهای خردمند تشیع و تسنن با محوریت ایران و مصر به معماری روابط اجتماعی این دو ملت بزرگ مبادرت کردند و گروه‌های افراطی را به حاشیه راندند. حضرات آیات عظام بروجردی، محمد حسین کاشف الغطاء، عبدالحسین شریف الدین، شیخ مصطفی مراغی بزرگ، شیخ عبدالمجید سلیم، شیخ محمود شلتوت و آیت الله نقی الدین قمی سلسله جنبان سیاستی شدند که هنوز می توان به آن دل خوش داشت.بنا به قول علامه طباطبایی در کشاکش توطئه‌های فرقه‌ای دشمنان به خصوص پلیدی‌های بریتانیا در پروژه (فَرَّقَ تَسَدَّ). باید از شیخ بزرگوار الازهر آن فقیه اصولی، ادیب لغوی و مفسر که حقیقت و اتقان کامل تشیع و رسمیت شیعه اثنی عشری را با کمال صراحت اعلام کرد سپاسگزار بود و از عمل بی آلایش او تقدیر کرد. گو اینکه با تلاش‌های آیت الله العظمی بروجردی رضوان الله علیه و فرستاده ویژه او شیخ محمد تقی قمی آن شیخ محترم تسنن افتاء کرد که "جایز است شرعاً عمل کردن به دستورات مذهب جعفریه که به مذهب امامیه اثنا عشریه معروف است مانند سایر مذاهب اهل سنت؛ سزاوار است مسلمانان این مطلب را بدانند و از عصبیت و طرفداری های بی جا و بدون حق و حمایت از مذهب معینی خودداری کنند ..".
متعاقب آن؛ فقه مذاهب اسلامی به ماده سوم الازهر وارد شد و شیخ حسن باغوری نیز سفر تقریبی خود به ایران را آغاز کرد. پر واضح است که اگر سید مجتبی نواب با آن صلابت نجیب پاشا را به سوی کانال سوئز فرا می خواند و جوانان انقلابی مصر و سید قطب او را می ستودند صرفا مسبوق به تاکتیک های سیاسی و ملاحظات ژئو لتیکی نبوده بلکه به حقیقت اسلام ناب محمدی (ص) مسبوق بود، کاری که روزگاری صلاح الدین ایوبی بدون ملاحظات فرقه ای درون مکتبی؛به جنگ با صلیبیان رفت وبا کمک تشیع و تسنن، بیت المقدس را از اجنبی باز پس گرفت با راهنمای عمل اکابر شیعه وسنی در تقریب بین المذاهب بود که تعصبات به حاشیه رفت ومنطق و تفکر نضج گرفت، علمایی چون محی الدین قلیبی تونسی؛ محمد جواد مغنیه؛ شیخ حسن البنا؛ صدرالدین قمی؛ شیخ محمد سرور صبان؛ شیخ اسماعیل نجفی؛ شیخ محمد صالح حائری مازندرانی و محمد تقی خوانساری اتاق فکر برپا کردند و رساله هایی در باب حدیث ثقلین؛ الحج علی المذاهب ومنابع مشترک در اصول فقه را تدوین و منتشر کردند و حتی کرسی جدیدی درالازهر با عنوان فقه مقارن در باب اجتهاد از سوی شیخ محمد مصطفی مراغی دایر گشت گو اینکه پس از قریب به هفتاد سال از گذشت اقدام مکتبی اکابر شعیه و سنی در ایران و مصر، کمال هلباوی از متفکرین مصری بر جایگاه و شرافت حدیث ثقلین پیامبر(ص) و اهل بیت او علیهم السلام در میان مصریان تاٌکید دارد، ولو اینکه سلفی‌های تندرو با کمک عربستان و سرویس های امنیتی این دو کشور تلاش دارند تا "غیر" جدیدی را درقالب شیعه هراسی اختراع کرده وبه تخریب سرمایه اجتماعی تاریخی تقریب بین المذاهب مبادرت نمایند.
سید مجتبای ایرانی، روح مبارزه در سپهر مصر
تبادل آراء و سلوک انقلابی بین سید مجتبی نواب صفوی و برادران اخوانی از دیگر فرازهای تاریخ مصر جدید(مصر بعد از ملک فاروق) و اصولگرایان شیعی است، به راستی چه ظرفیتی در این جوان 29ساله ایرانی در قریب به شصت سال قبل بود که محبت او را در دل بزرگان و جوانان مصر، اعم از فقهای جامع الازهر و مبارزان اخوانی گذارده بود.
وقتی پهلوی ها او را تیر باران می کنند، اخوانی ها او را شهید اخوان می نامند و با این تعبیر از وی ستایش می‌کنند، و وقتی سید درباره حسن البناء سخن می گوید وی را شهید رادمرد و بنیانگذار جمعیت مسلمانان مبارزی لقب می دهدکه جویای حقیقی راه اسلام بود، این چه سرّی بود در نواب که وقتی دولت های مرتجع عرب و سازمانهای استخباراتی حکام دست نشانده منطقه در برخی پیمان ها و گفتگوهای سازش، رژیم اشغالگر قدس را به رسمیت می شناسند، شهید دکتر فتحی شقاقی برمی آشوبد و می گوید باید در جستجوی سید مجتبی بود تا، به حکام عرب پاسخی در خور دهد.
می‌توان گفت سید مجتبی روح مبارزه را در سپهر گفتمانی مصر بعد از دوره ملک فاروق دمید، روحی که شاید موجب شد فتحی شقاقی به نوشتن کتاب و مقالاتی بنام ابا عبدالله علیه السلام وادار گردد و از شقاقی یک متشیع بسازد. این همه از شجاعت علوی و حسینی سید مجتبی بود، از هوش و عقلانیتی که در او سراغ بود، پس از سخنرانی در بیت المقدس شرقی شور بپا کرد و با دعوت سید قطب و شجاعان اخوان برای حضور در قاهره و الازهر مواجه شد.اما او با تنگدستی‌های مالی مواجه بود و نمی توانست بار سفر بر بندد، وقتی اکابر شیعه عراق بر موضوع وقوف یافتند تاجری متدین را مامور کردند تا هزینه ها و حمایت های سفر انقلابی سید را به مصر فراهم کند.
سید مجتبی وقتی در جایگاه ویژه مراسم سالگرد انقلاب نشست، جوانان با حرارت مصر در احترام به سید شعار سر دادند که زنده باد مصر، زنده باد عرب،اما سید که اهل تعارف سیاسی و ژست های چریکی نبود! دالّ برتر او و واژگان نهایی اش اسلام بود، پشت تریبون قرار گرفت و گفت: حی الله مصر، حی الله مصر لکن تحت اللواء الاسلام! و آنها فریاد کردند حی الله ، حی الاسلام، حی الله نواب! دراین باره نواب بعدها گفت می خواستم در آن لحظات پرواز کنم، غوغایی بپاشد دیری نگذشت مأموران حکومت سررسیدند اما اخوانی های جوان آنها را از اتومبیل ها پیاده کردند و ماشین را به آتش کشیدند، نواب را برای بازجویی به وزارت کشور حکومت سرهنگ ها می برند، سید در بازجویی شجاعانه از اقدامات و نطق خود دفاع کرد و گفت مصر وطن دوم اوست! یک سال بعد؛ انحلال سازمان اخوان و دستگیری برادران مبارز مصری به دست سرهنگ ناصر نواب را به خروش در آورد، تلگرافی شدید اللحن خطاب به ناصر می نگارد و به او تشر می زند که رفتار تو غضبی شدید در قلوب مومنین ایجاد کرده است، سریعاً در رفتار خود تجدید نظر کن! و کاری نکن! که موجب پشیمانی دردناک برای تو گردد.
شریعتی ؛ اهرام مصر و حسینیه ارشاد/آری! اینچنین بود برادر...
مرحوم شریعتی را شاید بتوان بخش جامعه شناختی تبادل تفکر در ایران و مصر ارزیابی کرد. اگر چه بنظر می رسد جامعه شناسی نتواند سعه وجودی مصریان و ایرانیان را گزارش کند اما گزارش جامعه شناسانه قریب به چهل سال پیش شریعتی از اهرام ثلاثه مصر و سرزمین مصر، گزارشی اسلامی ـ ایرانی از درد جانکاه مردمان مصر در سپهر تاریخ است. امام خامنه ای مدظله العالی شریعتی را اگر چه دارای اشتباهات اما برخوردار از برجستگی ها و زیبایی ها می شناسد، معظم له بر آن است که گویا فرازهای یکی از نوارهای کاست وارده به کشور از امام خمینی(ره) در تبعید گویای آن است که امام درباره مرحوم شریعتی معتقد بود: نباید بخاطر چهار تا اشتباه در کتابهایش (او را) بکوبیم، این صحیح نیست لذا "آقا" معتقدند شریعتی یک چهره پر سوز پی‌گیر برای حاکمیت اسلام بود.
نگارنده بر آن است گزارش شریعتی از اهرام ثلاثه مصر درد آلودترین و جامعه شناختی‌ترین گزارش یک روشنفکر از تجدد و تمدن شرقی و اسلامی در بستر تاریخ است. خیلی ها اهرام را از نزدیک دیده اند اما توریستی و گردشگرانه دیده اند، عکسی یادگاری درانداختند و ضجّه برادران مصری ما را از لابلای خشتها و شلاق‌ها نشنیدند، شریعتی اما ستم فرعونیان مصر را از پنج هزار سال پیش به مثابه یک گارگاه آموزشی به نسل جوان می شناساند، و دست آخر پیامبر(ص) و علی(ع) را گمشده انسان قدیم و جدید معرفی می کند، او به مصر می رود وقتی بر می گردد مثل راویان دفاع مقدس، جدال بردگان وپ ادشاهان را بر روی خشت های سنگی اهرام روایت می کند، حتی در سخنرانی تاریخی خود از اهرام در حسینیه ارشاد مقابل دیدگان مستمعین اشک می ریزد، او روایت خود از اهرام را خطاب به یک برد همدفون مصری می نویسد، شریعتی می گوید آری! اینچنین بود برادر! شریعتی شرح می دهد که چگونه برادران مصری اش 000/000/80 میلیون قطعه سنگ را از اسوان به قاهره آوردند، مسافتی به در ازای 980 کیلومتر! تا جسد مومیایی فرعون را در قاعده هرم بر جای گذارند. روزی 30 هزار برده در سایه شلاق‌ها و نیزه ها کار کردند تا این تمدن فرعونی سر بر آورده، و ادامه می دهد که ای بردار! دیدم که تمدن یعنی دشنام ، یعنی آثار ستم هزاران سال بر گرده و کشته اجداد من!او در مصر فقط اهرام سر به فلک کشیده را ندید بلکه بقول خود او، علی رغم میل راهنمای سفر، پستوها و دخمه های اهرامی را نیز کاوید که بردگان شهید شده کارگر را در آن دفن می کردند.
ولی چه کند که این عرف و عادت خدایگان در تاریخ بود و ادامه می دهد... اما برادر ! ناگهان خبر یافتیم مردی از کوه سرازیر شد و در پیرامون یک معبد فریاد زده است که من از جانب خدا آمده ام..... و من باز ترسیدم که فریبی تازه در کار باشد، گفتم او نیز همچون پیامبران دیگر در ایران و چین و هند شاهزاده ایست که به نبوت! معبوث شده است تا با قدرتمندی هم پیمان شود و قدرتی تازه بیافریند...... اما گفتند نه! او نیز مرد یتیمی بوده است و پشت همین کوه، گوسفند چرانی کرده است..... بر خود لرزیدم برادر، بخصوص هنگامیکه همه برادرانم را گرد او دیدم ، بلالِ برده از حبشه، سلمان را از ایران و ابوذر؛ فقیر و درمانده ای از صحرا، او را باور کردم بخصوص وقتی دیدم که کاخی که او برای خود ساخت چند اتاق از گل بود که خودش نیز در گل کشیدن و خاک کشیدن کمک می کرد و بارگاه و تختی که برای خود ترتیب داد یک تکه چوب بود که رویش برگ های خرما انباشته بود.
آمدم از ایران گریختم از نظام موبدان، از نظام تبارهای بزرگ، آمدم به شهر او، باز ناگهان دیدم برادر! باز معبد های پرشکوه و عظیم بنا شد بنام او، شمشیرهای فرعون باز برسر ما... باز بر جان ما و بشریت تازیانه شرق نواختند باز ما به بردگی افتادیم تا مسجد بزرگ دمشق را بسازیم، باز مناره های عظیم، به کجا برم ای برادر! برگردم به معبدان خودم برادر! چگونه می توانستم برگردم، معبدهایی که همواره همدست و همدستان قدرت ها و فریب ها بوده اند، می بینم چه فرقی است بین این مسجد ها و آن معبدها؟ علی (ع) برادر! خویشاوند آن مرد پیام آور بود و در محراب همین عبادت الله کشته شد، خانواده او پیش از خانواده من و پیش از خانواده برده ها و ستم دیده های تاریخ نابود شدند و خانه او پیش از خانه ما بنام سنت جهاد و ذکات غارت شد، این بود که برادر! یافتم، مردی راپیدا کردم بعد از پنج هزار سال که از خدا سخن می گوید، اما نه برای خواجگان که برای بردگان، نیایش می کند برادر؛ نه همچون بودا که به "نیروانا" برسد و یا همچون راهبان مردم را بفریبد یا همچون پارسایان خود را به خدا برساند! و می‌جنگد برادر! مرد جهاد است مردی که پیدا کردم، مردی است که همسر او که دختر آن پیام آور است همچون خواهر من کار می کند و رنج می برد و پسرش وارث پرچمی است سرخ رنگ که در طول تاریخ در دست ماها بوده.
این است که برادر بعد از پنج هزار سال از ترس آن معبدها و آن بناهای عظیم که تو قربانیش شدی و من قربانیش و از ترس آن قدرت های وحشتناک ، من اکنون برادر آمده ام از کنار یک خانه گلی، یاران آن پیام آور از پیرامون این خانه کنار رفته اند و او تنهاست. همسرش تن به مرگ داده است و خودش در نخلستان های بنی نجار، همه رنج ها و درد های من و تو را با خدایش می گوید، آری! ای برادر همه کسانیکه به او وفادار مانده اند از تبار ونژاد ما رنج دیده اند او نه"لویی" یا "اسپارتاکوس" و نه وارث "فرعون" ها و "قارون" ها وارث "موبدان" که او مظهر عدالت است، اکنون نیز برادر در عصری و وضعی و جامعه ای زندگی می کنم که باز به او محتاج هستم. و علی سه شعار گذاشت، سه شعاری که همه هستی خودش و خاندانش قربانی این سه شعار شدند: "مکتب"، "وحدت" و "عدالت".آری! نگاه جامعه شناسانه مرحوم شریعتی گزارشی است که در آن دردمندی ایرانیان برای مصریان موج می زند، تبادل آرا و افکار انقلابی تشیع و تسنن در حوزه روشنفکری است. و این روشنفکری اگر چه از لایه های اجتماعی امت اسلام دور افتاده و در بند طبقات و نخبگان است اما حاصل دردهای تاریخی است، لذا وقتی ابراهیم دسوقی به ترجمه آثار شریعتی در مصر مبادرت می کند چه بسا گفته شد تا تیراژ یکصد هزار نسخه ای اثر هم پیش رفته اند.
امام خمینی (ره) در مصر
آشنایی مصریان و امام خمینی (ره ) از یکدیگر اما تجربه منحصر به فردی در تاریخ معاصر است که در تداوم نهضت احیاء گری اسلامی و استکمال آن در ساحت انقلاب اسلامی صورت پذیرفت، تجربه ای بسیار فراتر و استکمالی از تجارب سید جمال، شیخ محمد عبده، کواکبی، مودودی، اقبال و سید مجتبی نواب ود یگر پیشگام نهضت های اصلاحی؛ چه اینکه اسلام گرایی امام از حیث اندیشه ای نه حالتی تدافعی داشت و نه از بافت های التقاطی برخوردار بود، اما فراتر از تمامی گفتمان های پهلویستی، ناصریستی، عربیستی، بعثیستی، و روشنفکری اسلامی ونیز احیا گری ظاهر شد، لذا خیلی زود تمامی مبارزان جهان اسلام و به خصوص جهان عرب و نیز مصر را تحت تاٌثیر قرار داد. از ازدواج سیاسی فوزیه، خواهر فاروق شاه، با محمد رضا؛ ولیعهد وقت نیز کاری بر نیامد و خط شاهان و ملت‌ها در مصر و ایران از اوّل جدا بود!
همانطور که سادات نتوانست از میزبانی شاه و نیز پرستاری شاه بیمار در قاهره طرفی بربندد، لذا همین که انقلاب ایرانی با معماری امام خمینی(ره) به پیروزی رسید، اخوانی ها در بیانیه ای انقلاب ایران را بهترین الگو و مانیفست مبارزه اعلام کردند. عمر تلمسانی رهبر فقید الازهر بر رژیم فریاد بر آورد که از چه روی امت مصر را در پذیرایی از شاه مخلوع ایران ذلیل کرد، برادران اخوانی به رغم مخالفت گروه‌های وهابی علیه انقلاب اسلامی و شیعی خواندن آن، به صراحت اظهار داشتند که انقلاب ایرانی ها و برنامه امام خمینی(ره) انقلاب یک فرقه علیه فرقه ای دیگر نیست، بلکه مرکز ثقل ارزش‌هاست، امام خمینی ره نیز در سال 1358 با همان ادبیاتی که با ایرانیان حرف می زد با مردم مصر سخن گفت و آنها را به قیام علیه رژیم دیکتاتوری سادات دعوت کرد.
از ادبیات امام خمینی (ره) بخوبی می‌توان دریافت که مصریان و ایرانیان از محکمات و متشابهات فکری، فلسفی و مبارزاتی برخوردارند امام خمینی (ره) فریاد برآورد که "ملت مصر این مطلب را بداند که اگر قیام کند؛ همانطور که ایران قیام کرد، آنجا هم پیروز خواهد شد. ملت مصر از حکومت نظامی نترسد و به او اعتنا نکند، همانطور که ایران حکومت نظامی ها را شکست و به خیابان ها ریخت ، آنها هم بشکنند و به خیابان ها بریزند و این تفاله های آمریکا را بیرون بریزند". امام در ادامه به همان دانش واژه های مبارزه که با ارتش مسلمان ایران سخن می گفت درباره ارتش مصر نیز گفت:" ارتش مصر معلوم نیست که با دولت باشد مگر آنهایی که جیره خوار آمریکا هستند، این ننگ را ارتش مصر بخود راه ندهد، ملت مصر بداند که اسلام در مصر در خطر است و واجب است بر زن و مرد مصری که قیام کنند واین حکومت فاسد را که از اول اعلام جنگ به اسلام داده است سرکوب کنند".
اما قیام شکل نگرفت و مثلث آمریکا، اسراییل و حکومت دیکتاتور مصر همه اعتراضات را سرکوب کردند و مصر عزیز را در کمپ دیوید از اردوگاه اسلام ناب و اسلام مبارز اخراج کردند، امام امّا امت مسلمان مصر را تنها نگذارد و بیانیه ای توفنده خطاب به دولت موقت مرحوم بازرگان صادر کرد: "بسم الله الرحمن الرحیم؛ با در نظر گرفتن پیمان خائنانه مصر و اسراییل و اطاعت بی چون و چرای دولت مصر از آمریکا و (رژیم) صهیونیست، دولت موقت جمهوری اسلامی ایران قطع رابطه دیپلماتیک خود را با دولت مصر بنماید. روح الله الموسوی الخمینی".
ملاحظه می کنید، آنوقت که نه از عمر سلیمان خبری بود و نه سعود الفصیل و نه از تغلّب تکفیری ها، همه نگاه ها بر الگوی مشترک مبارزه استوار بود، اسلام ناب محمدی( ص) عرصه را بر اسلام امریکایی تنگ کرده بود، اگر چه برخی گروه های فرقه بنیاد، جنگ تحمیلی غرب علیه ایران با مزدوری حزب بعث حاکم بر عراق را نوعی گسترش تفکر شیعی می خواندند اما قاطبه برادران اصیل اخوانی، عراق را متجاوز و جنگ را پروژه دشمنان اسلام در منطقه ارزیابی می کردند، موضوعی که بعدها در تعامل تبلیغاتی صدام و حسنی مبارک به پیوست تعداد اندکی از افراد فریب خورده و مزدور افراطی به ارتش بعثی برای مشارکت در جنگ علیه ایران انجامید، اما رژیم سعی کرد با اقدامات سرّی دیگری نظیر کمک 5/3 میلیارد دلاری به حزب بعث و مشارکت در پروژه موشکی کندور2 از قاطبه مصر انقلابی و ملت ایران انتقام بگیرد.
به رغم این، بلا فاصله پس از پذیرش قطعنامه 598 همان تعداد اندک فریب خوردگان اسیر مصری مشارکت کننده در جنگ ایران با پا در میانی شیخ محمد غزالی روحانی برجسته مصری در حرکتی اسلامی و بشر دوستانه به کشورشان بازگردانده شدند. به هر روی بیان وآثار امام خمینی ره بخصوص فقه حکومتی امام راهنمای مبارزه گروه های مصری و بلکه تمامی مسلمانان شمال آفریقا گردید.
حتی گروه الجهاد و شخص خالد اسلامبولی که در اقدامی استشهادی به اعدام انقلابی دیکتاتور مصر مبادرت کرده بودند عمیقاً تحت تاثیر اسلام ناب محمدی عرضه شده از سوی امام خمینی بودند، اسلامی که خود را در برابر سرنوشت مسلمانان جهان مسئول می دانست. امام خمینی درباره مختصات این اسلام در سال 66 به مسلمانان پیام داده بود که "فریاد برائت ما از مشرکان و کافران، فریاد از ستم ستمگران و فریاد امتی است که جانشان از تجاوزات شرق و غرب و در راس آنان آمریکا و اذناب آن به لب رسیده است وخانه و وطن و سرمایه اش به غارت رفته است، فریاد ملت مظلوم و ستم کشیده افغانستان است.
فریاد برائت ما فریاد مسلمانان آفریقاست. فریاد مردم لبنان و فلسطین و همه ملت ها، کشورها و همه مردمانی است که دیگر تحمل تفرعن آمریکا و حضور سلطه طلبانه آن را از دست داده اند و نمی خواهند صدای خشم و نفرت شان برای ابد در گلوهایشان خاموش و افسرده بماند .. هیهات! که خمینی در برابر تجاوز دیو سیرتان و مشرکان و کافران بحریم قران کریم و عترت رسول خداو امت محمد و پیروان حنیف ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه های ذلّت و حقارت مسلمانان باشد من خون وجان ناقابل خویش را برا ادای واجب حق وفریضه دفاع از مسلمانان آماده نموده ام ود ر انتظار فوز عظیم شهادتم.. عجبا که هر روز از فاجعه خونبار غصب فلسطین بیشتر می گذرد سکوت و سازش سران کشورهای اسلامی و طرح مماشات با اسرائیل غاصب بیشتر و حتی از تبلیغ و شعار رهایی بیت المقدس هم خبری به گوش نمی رسد .. من با اطمینان می گویم اسلام ابر قدرت ها را به خاک مذلّت می نشاند و سنگرهای کلیدی جهان را فتح خواهد کرد".
یکسال بعد نیز امام به اسلام آمریکایی شدیدا یورش برده و مثلث پیوند وهابیت، غرب و پادشاهان مرتجع و محافظه کار عرب را بر ملا می کند: مگر مسلمانان نمی بینند که امروز وهابیت در جهان به کانون های فتنه و جاسوسی مبدل شده اند که از یک طرف اسلام اشرافیت؛اسلام ابوسفیان؛ اسلام ملّاهای کثیف درباری؛ اسلام مقدس نماهای بی شعور حوزه های علمی ودانشگاهی؛ اسلام ذلت و نکبت؛ اسلام پول و زور؛ اسلام فریب و سازش و اسارت؛ اسلام حاکمیت سرمایه وسرمایه داران بر مظلومین و پابرهنه ها و در یک کلمه اسلام آمریکایی را ترویج می کنند و از طرف دیگر سر بر آستان سرور خویش؛ آمریکای جهانخوار می‌گذارند". پر واضح بود جوانان مصری؛ لبنانی و فلسطینی؛تونسی و... بخاطر رهایی از تحقیر مفرط، اسلام امام خمینی ره را بر اسلام آل سعود ترجیح دادند و موتور جهاد با صهیونیسم بین الملل را روشن کردند.
امام خامنه‌ای؛ جوانان مصری و شعر ابوفراس
تعامل مصریان و ایرانیان در اندیشه امام خامنه ای از دیگر قطعات درخشان تاریخ است. امام خامنه ای تجربه ها و آموزه های احیا گران اسلام و نهضت بیداری را از آغاز تاکنون در دست دارد و بین او و انقلابیون مصری سرمایه اجتماعی عظیمی حکم فرماست، اگر امام خمینی مصریان را به قیام و انقلاب اسلامی علیه دیکتاتور فرا می خواند اینک خلف صالح او در تعاملی نزدیک با متفکرین عالم اسلام و به خصوص دانشوران و اندیشمندان مصری، راهنمای عمل مبارزه و ساخت یک نظام اسلامی و چگونگی گذار از اداره سکولار مصریان را به بحث می نشیند وراه "انقلاب" و "ضدهای" انقلاب را برای ایشان بر می شمارد.
از آغاز بیداری متاخر اسلامی، معظم له هرگاه بنام مصر و مصریان رسید عظمت تاریخی آنها را بر زبان آورد، از افتخارات بزرگ ملت مصر نکته هایی می گوید که چه بسا از دید انقلابیون مصری مغفول واقع باشد از مصر برخوردار از پشتوانه تاریخی غیرت و حاصل افکار نو سخن می گوید، از مصری که حاضر نیست خیانت های سران خود را تحمل کند، او برای مصر آرزوهای بزرگ دارد، آرزوهایی نه برای ایران که از درون خانه های مصر و قلوب مصریان که سالها درد حقارت چشیده اند و بار ذلّت آن را بر دوش کشیدند.حقارتی که مهدی عاکف رهبر سابق اخوانی آن را حقارتی شصت ساله می نامد! آری ! امام خامنه ای نگران بود که مبادا انقلاب مردم مصر به انحراف کشیده شود اما خود می گوید که وقتی حضور توفنده ملت مصر را دید به پیروزی مصریان یقین پیدا کرد، یقینی که قبل از آن صدای واضحی از آن بگوش نمی رسید، "آقا" خود گفت که شعر ابو فراس را در دل تمنا می کرد که: "من وقتی پیکر دلاور ملت پر افتخار مصر را از تلویزیون در میدان تحریر دیدم یقین کردم که این انقلاب پیروز خواهد شد.
حقیقتی را بگویم! پس از پیروزی انقلاب اسلامی ما غالباً انتظار داشتیم که مصر پیش از همه جا بپاخیرد، سابقه جهاد و روشن فکری و تربیت شخصیت های بزرگ مجاهد و متفکر در مصر این توقع را در دل ما بر می انگیخت، اما صدای واضحی شنیده نمی شد من در دل خطاب به ملت مصر این شعر ابوفراس را زمزمه می کردم: اراک عصیّ الدمع شیمتک البصر اما للهوی علیک ولا امر...؟ وقتی ملت مصر را در میدان تحریر و میادین دیگر شهرهای مصر دیدم، پاسخ خود را شنیدم، ملت مصر با همان زبان دل به من می گفت: بلی انا مشتاق و عندلوعه ولکن مثلی لا یذاع له سرّ. این سرّ مقدس یعنی انگیزه و عزم قیام به تدریج در ذهنیت ملت مصر قوام یافت و شکل گرفت و در لحظه مناسب تاریخی، عریان در صحنه پرشکوه به میدان آمد. تونس و یمن و لیبی و بحرین هم دقیقاً محکوم به همین حکم اند. "و منهم من ینتظرو ما بدلوا تبدیلا".
آشکار شدن غوغای دل امام خامنه ای از خروش میدان تحریر مصر اوج هم زبانی وهم سخنی او با مردمان وبه خصوص جوانان مصری است امّا رهنمود امام خامنه ای به جوانان مصر وب لکه تمامی جوانان مبارز تازه از بند رهیده ی حکام مرتجع این بود که این خروش و شور را به معرفت بدل کنند، آنجا که با دل سوزی میگوید: "توصیه ای دیگر بازخوانی دائمی اصول انقلاب است. شعار واصول باید تنقیح وبا مبانی و محکمات اسلام تطبیق داده شود؛ استقلال؛ آزادی؛ عدالت خواهی؛ تسلیم نشدن در برابر استبداد و استعمار،نفی تبعیض های قومی و نژادی و مذهبی، نفی صریح صهیونیزم"
معظم له تا آنجا برای کرامت و مجد مصریان و جوانان انقلابی منطقه دل می سوزاند که می گوید: "اصولتان را روی کاغذ بنویسید ، اصالتهای خود با را حساسیت بالا حفظ کنید نگذارید اصول آینده شما را دشمنان شما بنویسد. و نگذارید اصول اسلامی در پای منافع زود گذر قربانی شود . انحراف در انقلابها از انحراف در شعارها و هدف ها آغاز می شود، هرگز به آمریکا و ناتو و به رژیم های جنایت کاری چون انگلیس و ایتالیا و فرانسه که زمانی دراز سرزمین شما را میان خود تقسیم و غارت کردند اعتماد نکنید و به آنها سوءظن داشته باشید و لبخند آنها را باور نکنید پشت این لبخندها و وعده ها توطئه و خیانت نهفته است، راه حل خود را با بهره گیری از سرچشمه های فیاض اسلام بدست آورید و نسخه های بیگانه را به خودشان پس دهید .
تفاوت ها را به رسمیت بشناسید و آن را مدیریت کنید."علاوه بر این، امام خامنه ای با تأکید بر سرمایه اجتماعی تقریب بین المذاهب بار دیگر نیز بر آن پای می فشرد و خطاب به نخبگان و دیگر کشور های اسلامی در اجلاس تهران می گوید: توصیه مهم دیگر پرهیز از اختلافات مذهبی ، قومی، نژادی، قبیله ای و مرزی است، تفاوت ها را به رسمیت بشناسید و آن را مدیریت کنید تفاهم میان مذاهب اسلامی کلید نجات است، آنها که آتش تفرقه مذهبی را با تکفیر این و آن دامن می زنند اگر خودشان هم ندانند مزدور و عمله شیطان اند".
مرحله استکمالی تبادل فکری امام خامنه ای با مصر و تونس و لیبی ، یمن و بحرین پس از ادوار احیا گری فکر دینی در متقدّمین مرحله نظام سازی و ساخت کشور های اسلامی و غیر سکولار است لذا خطاب به نخبگان انقلابی اجلاس تهران می گویند: "نظام سازی کار بزرگ و اصلی شماست، این کاری پیچیده و دشوار است ، نگذارید الگوهای لاییک یا لیبرالیسم غربی یا ناسونالیسم افراطی یا گرایشات چپ مارکسیستی خود را بر شما تحمیل کند، اردوگاه شرق چپ فرو ریخت و بلوک غرب فقط با خشنونت و جنگ و خدعه بر سرپا مانده و عاقبت خیری بر آن متصور نیست گذشت زمان به زیان آنها و به سود جریان اسلام است. هدف نهایی را باید امت واحده اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی جدید بر پایه دین و عقلانیت و علم و اخلاق قرارداد".
روابط سیاسی یا سرمایه اجتماعی - فرآیندی
از گزارش پیش روی معلوم شد که تعامل ایران و مصر متأخّر، تعاملی است تاریخی و ابتنا یافته بر اسلام غیر آمریکایی که از گزند حوادث و دستکاری های دشمن نسبتاً مصون بوده است و این امری غیر سیاسی و به سرشت دو ملت و حنیفیّت آنها بازگشت دارد، اگر چه این سرشت در برخی ادوار از سوی حاکمان ایران و مصر نادیده انگاشته شد اما هیچگاه متبدّل نگردید چه اینکه ماهیت تسنن و تشیع در مصر و ایران با عقلانیت و حرّیت ممزوج شده و کمتر دستخوش اهواء‌های رهزنان فرقه ای واقع بوده و کمتر از سیاست متابعت کرده است. به نظر می رسد با نضج گرفتن و تکوین دیپلماسی وحدت مذاهب اسلامی مورد تاٌکید امام خامنه ای از یک سو و نیز خلع ید از دیکتاتور دست نشانده مصر و همچنین کم فروغ شدن توطئه دستگاهای امنیتی آل سعود و نظامیان مصر، دوره ای متکامل و بسط یافته تر تقریب بین المذاهب در مردمان و نخبگان ایران و مصر پیش روی خواهد بود.
گفتگو و مفاهمه عالمان، نخبگان و گروه‌های اجتماعی پیش نیاز روابط سیاسی دو کشور است چه اینکه روابط سیاسی، "ایجادی" است و از کامیابی‌ها، ناکامی ها و نیز ناتوانی و توانایی های دیپلمات ها متابعت می کند، اما مفاهمه و هم سخنی در افق اسلام ناب محمدی (ص) و دوری از اسلام آمریکایی، همانی است که به سرمایه اجتماعی دو ملت در قریب به هفتاد سال اخیر بازگشت دارد، رابطه ای است که در طول تاریخ معاصر "ساخته" شده و موضوعی "فرایندی" می باشد. لذا روابط سیاسی که صد البته جزو ظهورات و نشانه های رسمی روابط مذهبی و اجتماعی - فرآیندی می باشد ممکن است از طریق متغیر های فرا ملی و دیگر دستکاری های رایج، نشیب و فراز یابد، کما اینکه "فهمی هویدی"؛ اندیشمند معاصر و شخصیت برجسته مصری غلتیدن احتمالی مقامات سیاسی مصر جدید را در زمین شوره زار برخی حاکمان مرتجع عرب برای عدم گشایش روابط عمیق سیاسی با ایران اسلامی، اقدامی "خجالت آمیز" و "شرم آور" ارزیابی کرد.
از این رو بالفعل شدن ظرفیت های دو ملت بزرگ ایران و مصر مأخوذ از هنر نمایی های دیپلمات ها و دیپلماسی رایج نخواهد بود بلکه چنانچه پیش تر نیز گفته شد، مؤلّفه های تقریب بین المذاهب و مفاهمه و نیز هم افقی فقهای تسنن و تشیع برای حصول به تمدن اسلامی جدید بر پایه دیانت، عقلانیت و علم و اخلاق که در شبکه های اجتماعی و جامعه مدنی دو کشور تعمیق خواهد یافت از ارکان روابط نوین مصر و ایران می باشد، از این رو مشروط کردن بسط مناسبات به گشایش دفاتر سیاسی از طریق سازمان های ریاست جمهوری ایران و مصر، به نوعی کمک به تداوم تأخیر تاریخی تقریب دو ملت است. مثلث اسراییل، غرب و حکام مرتجع بخواهند و نخواهند روابط دو ملت ، معرفتی ، مذهبی و باز اندیشیده شده سیاست های تقریب بین المذاهب در طول تاریخ معاصر است، آن روز که امام خمینی ره برای قطع روابط با مصر سکولار و حامی اسراییل و آمریکا حکم حکومتی را خطاب به دولت موقت صادر کرده بود، آن روز، روح کمپ دیوید بر مصر مستولی بود و حاکمش نیز دست نشانده آمریکا بود، اما امروز به رغم اظهارات منفعلانه و سراسیمه خانم کلینتون، روح کمپ دیوید از کالبد مصر خارج شد و عنقریب شیشه عمر انرژی گاز رژیم جعلی اسراییل نیز با دستان جوانان مصری شکسته خواهد شد، در این صورت اکنون سفیران مصر و ایران مبادله شوند و یا در تبادلشان تاخیر افتد، مصر انقلابی به دامان امت اسلام بازگشت و از کمپ دیوید کاریکاتوری بیش باقی نمانده است.
کمپ دیوید قبض روح شد؛ دولت دهم اگر "بخود" آید "هرمز" و "سوئز" را یکجا خواهیم بست!
دولت دهم که تاکنون در سطح انقلاب های منطقه فاقد ابتکار و خلاقیت بود اینک باید برای پیوست عالمان ،جوانان و پیوست شبکه های مذهبی و اجتماعی دو کشور برنامه هایی عالمانه ،عقلانی و بر مدار اسلام ناب محمدی(ص) ارائه کند؛ از "کوروش بازی" و هر قسم دیگری از دریافت های رمانتیک ایرانیت پرهیز نماید چه ایران و مصر سالهاست که از پهلویسم، ناصریسم و دیگر اقسام التقاطی و ترکیبی ناسیونالیسم و اسلام عبور کرده است، گو اینکه اگر عقلانیت ابتنا یافته بر شریعت، محور گفتگوهای فقهی، اجتماعی و سیاسی دو ملت و دو دولت باشد چه بسا مصر عصیان کننده بر روح کمپ دیوید، از چندین سوریه دوست وانقلابی، کار ساز تر باشد، شاید لازم آمد تا در آینده ای نزدیک شبیه آنچه که در باز پس گیری بیت المقدس به فرماندهی "صلاح الدین" اتفاق افتاد این بار، در محوری مشترک و از قرارگاه و اتاق جنگی مشترک "تنگه هرمز" و "کانال سوئز" را توأمان بر اجنبی بستیم و در بیت المقدس "نماز وحدت" اقامه کردیم. مشروط به اینکه دولت دهم به "اصل" و "تبار" خویشتن خود در دولت نهم برگردد.
مصر کنونی، در عصر ایران روزها و سال نخست انقلاب ما به سر می برد، چه بسا حوادث، اتفاقات و مسایل داخلی مصر، انقلاب اسلامی اش را بصورت مقطعی تحت الشعاع قرار دهد و مگر ما از این اتفاقات در صدر انقلاب کم داشتیم!؟ پس باید با صبر و حوصله و انصاف جامعه مدنی اسلامی و شبکه های اجتماعی و مکتبی دو ملت را به یکدیگر پیوند داد و از تبلیغات غرب و مرتجعین عرب نهراسید، کمپ دیوید قبض روح شد و جانی دوباره در کالبد مصر دمیده شد در این صورت ایرانیان و مصریان سوار بر اریکه ی هرمز و سوﺋز دور نخواهد بود که بیت المقدس را به دامان اسلام برگردانند.
*عضو هیئت علمی دانشگاه تربیتمدرس
انتهای پیام/
