به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در آسیای مرکزی، دفتر مطبوعاتی مرکز حمل نقل ترانزیت (پایگاه) آمریکا در فرودگاه بین‌المللی "ماناس"پایتخت قرقیزستان اعلام کرد که این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده و دیدار و گفتگوهای "پانتا" با مقامات عالی‌رتبه قرقیزستان از مهم‌ترین محورهای آن خواهد بود.
در حقیقت در نظر اول این سفر غیرمنتظره و خیلی اضطراری به چشم می‌رسد که عدم وجود هرگونه اطلاعی در رسانه‌ها نیز این برداشت را تقویت می‌کند اما مسلم است که سفر پانتا با بحث پایگاه نظامی آمریکا در قرقیزستان که ضرورت خروج آن در سال 2014 به طور مکرر از سوی "الماس بیک آتامبایف" مطرح شده است، مرتبط می‌باشد.
نکته جدیدی که از احتمال قوی وجود پشت پرده بحث خروج پایگاه آمریکا از قرقیزستان حکایت می‌کند، این است که سفیر آمریکا در بیشکک خانم "پاملا اسپراتلین" چند روز پیش ضمن مصاحبه با تلویزیون ملی ترکیه TRT گفت: واشنگتن آماده مذاکرات با بیشکک در رابطه با آینده مرکز حمل و نقل ترانزیتی، بعد از سال 2014 می‌باشد.
سفیر آمریکا به صراحت گفت؛ ما نباید جلوتر از خودمان قرار بگیریم و در رابطه با بحث آینده این مرکز نبایدحقه‌بازی درآوریم ضمن اینکه ما در موضوع آینده مرکز حمل و نقل ترانزیت به بحث و بررسی واقع‌بینانه با دولت قرقیزستان امیدواریم و در این زمینه وضع افغانستان را نیز مد نظر قرار خواهیم داد.
از صحبت‌های سفیر آمریکا می‌توان به این نتیجه رسید که قبلا پیام‌هایی در رابطه با احتمال حفظ حضور نظامی آمریکا با شرایط و توجیه دیگری از سوی دولت قرقیزستان، داده شده است که پانتا به خاطر بحث بررسی‌های عمیق‌تر آن در بیشکک حضور یافته است.
حالا بحث مهم این است که با تغییر نظام مدیریتی قرقیزستان و برجسته شدن نقش پارلمان و دولت، بخش مهمی از تصمیم‌گیری‌های کلان این کشور از حوزه مدیریتی ریاست جمهوری خارج شده و حد اقل به هماهنگی 3 قوا نیاز دارد.
یعنی چنانچه آتامبایف بحث اخراج پایگاه آمریکا در سال 2014 را از چند ماه به این طرف مطرح می‌کرد، باز هم از قبل می‌دانست به تنهایی و بدون جلب موافقت نخست وزیر و پارلمان قادر به اقدامات جدی در این زمینه نخواهد بود.
علاوه بر این در پارلمان قرقیزستان برخی از احزاب و نمایندگانی حضور یافته‌اند که سال‌های طولانی با واشنگتن ارتباط داشته و در صورت لزوم در موقعیت حمایت از منافع آمریکا قرار خواهند گرفت که این امر در پارلمان‌های قبلی این کشور نیز مشاهده می‌شد.
حد اقل حزب "آته مکین" از جمله احزابی است که هم در سال گذشته و هم در سال جدید میلادی به صراحت با طرح موضوع اخراج پایگاه آمریکا در سال 2014 مخالفت کرده و چنین تصمیمی را مغایر منافع ملی قرقیزستان می‌داند.
بنا بر گزارش مرکز تحلیلی قرقیزی «Prudent Solutions» رئیس حزب "آته مکین" در اواسط ماه فوریه در پارلمان کشورش به‌طور غیررسمی اعلام کرده بود که به منظور بررسی بحث بقای پایگاه نظامی آمریکا، در آینده نزدیک مقامات بلندپایه آمریکایی احتمالا وارد بیشکک خواهند شد.
"آموربیک تکی‌بایف" همچنین به این موضوع اشاره کرده است که میزان کمک‌های پیشنهادی اقتصادی و یا نظامی آمریکا تنها بستگی به اراده رئیس جمهور نخواهد داشت بلکه جلب نظر مثبت نخست وزیر و پارلمان نیز مهم خواهد بود.
مرکز یادشده این احتمال را نیز بعید ندانسته که سفر وزیر دفاع آمریکا از قبل با دستگاه نخست‌وزیری قرقیزستان هماهنگ شده باشد.
باید گفت که کارشناسان منطقه‌ای بر این نظرند که سفر موفقیت‌آمیز نخست وزیر قرقیزستان "آموربیک بابانف" در هفته گذشته به قطر نیز با این موضوع بدون ارتباط نخواهد بود زیرا برخی از گروه‌های سیاسی و مالی بانفوذ قرقیزی با توجه به جایگاه امروزی قطر به عنوان شریک استراتژیک آمریکا در خلیج فارس، به دنبال به دست آوردن چنین موقعیت از سوی قرقیزستان در آسیای مرکزی می‌باشند.
مورد دیگر که بر حدث و گمان‌های احتمال بازی بیشکک بر سر حضور نظامی آمریکا در قرقیزستان افزوده است، این است که رئیس جمهور این کشور ضمن سفر کاری خود در پایان ماه فوریه به مسکو و مصاحبه با رسانه‌های گروهی روسی احتمال تعطیلی پایگاه هوایی روسیه در این کشور را نیز بعید ندانست.
فراتر از این آتامبایف ضمن صحبت با شبکه 5 تلویزیون قرقیزستان نهادهای اطلاعاتی روسیه و قزاقستان را متهم به مداخله در امور داخلی کشورش کرد که به نحوی بازگوکننده گام‌های حساب‌شده و تدریجی بیشکک برای فاصله گرفتن از مسکو و در صورت لزوم تغییر خط‌مشی سیاست خارجی این کشور به نفع آمریکا و غرب می‌باشد.
به باور تحلیلگران منطقه‌ای و از جمله مرکز قرقیزی «Prudent Solutions» بحث افزایش میزان اجاره پایگاه نظامی آمریکا از محورهای اصلی مذاکرات بیشکک-واشنگتن نبوده بلکه موضوع مهم‌تر در میان است که احتمال از صورت‌حساب خارج کردن بخش مهمی از بدهکاری‌های خارجی قرقیزستان می‌باشد که ظاهرا پیام‌های امیدوارکننده‌ای در این رابطه از سوی واشنگتن رسیده است.
مقامات بیشکک بیشتر از این بابت ناراحتند که در سال 2011 روسیه برخلاف وعده قبلی، از اعطای اعتبار 106 میلیون دلاری برای این کشور منصرف شد که دولت جدید قرقیزستان را در سال گذشته میلادی با شرایط سنگینی رو به رو کرد.
حالا سفر "غیرمنتظره" وزیر دفاع آمریکا به قرقیزستان با اینکه بدون تردید ناراحتی مسکو را به بار می‌آورد، از سوی آتمبایف به عنوان فرصت تقویت جایگاه خود در داخل و خارج از قرقیزستان شناخته می‌شود.
این موضوع به‌خصوص در آستانه سفر رسمی وی به مسکو (19 مارس) و دیدار با رئیس جمهور جدید این کشور "ولادیمیر پوتین" بسیار معنی‌دار می‌باشد.
پس مسلم است که پانتا برای بیشکک پیشنهادهایی را خواهد داشت که در مذاکرات پیش روی آتامبایف با پوتین در مسکو به اصطلاح به نقطه قوت بیشکک تبدیل خواهد شد.
بر اساس اطلاعات موجود دولت بابانف طرح کمک مالی آمریکا به قرقیزستان را آماده کرده و چنانچه موافقت واشنگتن با آن اعلام شود، میزان زیادی از فشارهای مخالفین دولت و بخصوص حزب "آته ژورت" به طور چشم‌گیر یکاهش خواهد یافت.
با توجه به وجود چند مرکز تصمیم‌گیری در قرقیزستان و عدم علاقمندی آن‌ها به وابستگی از یک قدرت خاص (روسیه)، می‌توان گفت که بیشکک و واشنگتن درصدد آن برآمده‌اند تا با عوض کردن وضع حقوقی پایگاه نظامی آمریکا، بقای آن بعد از سال 2014 را حفظ کنند.
با این حال پشت پرده مذاکرات بیشکک-واشنگتن بر سر پایگاه "مناس" منافع کلانی در جریان است که هنوز معلوم نیست تا کجا قرقیزستان در بهره برداری از آن به موفقیت دست خواهد یافت.
به این دلیل که حد اقل تلاش بیشکک برای بازی همزمان با روسیه و آمریکا در کمتر از هفت سال گذشته منجر به وقوع 2 انقلاب در این کشور شده است.
انتهای پیام/م
