به گزارش خبرگزاری فارس از زابل، به شهرستان زابل که سفر می‌کنیم در 55 کیلومتری آن شاهد منطقه تاریخی "حوض‌در" با آثار و بناهای تاریخی فراوان هستیم که هر بنا هم از نظر گردشگری و هم از نظر نوع معماری انظار را به خود جلب می‌کند.
با یک ساعت کویرنوردی به شهر سوخته،به یک دنیا حرف‌های تازه می‌رسیم، شهری که بهشت باستان‌شناسان است.
شهر سوخته با تمدن هوشمند و خلاق آن با 5 هزار سال قدمت به عنوان استقرار شهرنشینی در نیمه شرق فلات ایران، نمونه‌ای منحصربه فرد و حکایت‌گر واقعی علم و فرهنگ و صنعت گذشته‌های دور سیستان است.
هنوز از شهر سوخته دور نشده‌ایم که بنای گردشگری و تاریخی دیگری از دور جلوه‌گری کرده و ما را سمت خود فرا می‌خواند.
این منطقه شاید در نگاه اول یک مکان تاریخی باستانی به حساب آید اما وقتی بیشتر نزدیک می‌شویم و بر بلندای برج فلک‌سر قلعه سه کوهه قرار می‌گیریم، منظره‌ای زیبا به ویژه در این فصل از سال چشمانمان را خیره می‌کند.
یعنی زمین‌ها و مزارع گندم این همه زیبایی را به این منطقه بخشیده؟
آری همین زمین‌های کشاورزی مردم روستای سه کوهه، این قلعه را در محاصره قرار داده و در کنار ارزش تاریخی آن ارزش گردشگری نیز به آن بخشیده است.
"سکوه یا سه کوهه" یکی از آبادی‌های بسیار قدیمی سیستان مربوط به دوران صفویه قاجار و معاصر است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی زابل واقع شده، بنای اصلی آن از سه قسمت به هم پیوسته ارگ جنوبی (متعلق به دوره صفویه)، ارگ شمالی (دوره‌قاجاریه) و ارگ میدانی تشکیل شده است.
ارگ جنوبی، شامل یک حیاط مرکزی با مجموعه‌ای از اتاق‌ها در اطراف و یک ایوان بلند و باریک در ضلع شمالی بوده و متعلق به حاکم آن زمان است.
ارگ شمالی، معروف به فلک‌سر (ملک سار) بوده و از وسعت کمتری نسبت به ارگ جنوبی برخوردار است، این قسمت استراحتگاه حاکم و همراه وی است.
نمای بیرونی آن چند ضلعی و تمام سطح گنبد و طاق‌های آن پوشیده است.
ارگ میدانی، قلعه نسبتاً بزرگی است که حدفاصل ارگ جنوبی و ارگ شمالی قرار دارد و در داخل آن اتاق‌هایی است که جایگاه خادمان و محافظان حاکم بوده است.
مصالح مورد استفاده در این بنا از کاهگل، خشت خام و آجر در نما، ملات گل و کاه گل و گچ است.
این قلعه در تاریخ پر حادثه خود به مرور زمان تغییر و به عنوان میراثی برای آیندگان بر جای مانده، هر گوشه این قلعه نشان از تاریخ عظیم و کهن دارد، یکی از نکات قابل تامل در این بنا معماری قدیمی آن است که بخشی از تاریخ معماری این منطقه را در حدود 300 سال پیش به تصویر می‌کشد.
این بنا در زمینی مرتفع و مستطیل شکل با مساحت 3 هزار و 700 متر مربع زیر بنا است.
تنها راه ورودی آن از قسمت شرق است که با یک سراشیبی تند به میدان روستا راه پیدا می‌کند ورودی دیگر آن در قسمت غربی است که نسبتا تخریب گشته و در میان خانه‌های روستا محصور شده است.
بنیانگذار این قلعه خاندان سرابندی بوده‌اند که در فرآیند مهاجرت در دوره نادر شاه وارد سیستان می‌شوند.
اوج حیات سیاسی و نظامی این قلعه مربوط به زمان ناصرالدین شاه قاجار است به گونه‌ای که در جریان تکاپوهای استعماری دولت انگلستان و جداسازی بخش‌هایی از ایران نقش بازدارنده مهمی را ایفا نموده و در لشکرکشی به هرات نقش فعالی را عهده‌دار بوده است.
"سردار علیجان سربندی" نخستین کسی بود که به حکومت مرکزی دولت ایران گردن نهاد و پرچم ایران را در سال 1231ه.ش بر فراز قلعه سه کوهه بر افراشت.
حاکم قلعه در زمان افشاریه "میرقنبر خان " بوده و پس از وی میرزاخان که قلعه جنوبی به نام اوست و فرزندانش لطفعلی خان و بعد برادرش علیخان که اولین کسی است که نسبت به ایران اظهار تابعیت کرده و دختر بهرام میرزا یکی از شاهزادگان خانم‌های ایرانی را به همسری گرفته و به خانواده سلطنتی متصل شد و برج فلک‌سر را برای این نو عروس بپا کرد.
شواهدی به دست آمده که در این قلعه ضرابخانه سکه وجود داشته که در آن زمان بنام حاکم سکه ضرب می‌شده است.
کارشناس مرمت بناهای تاریخی سیستان و بلوچستان گفت: در سال جاری 180 میلیون تومان برای مرمت این قلعه در نظر گرفته شده است.
محمدرضا سند گل افزود: حصار کامل و مرمت برج فلک‌سر هم‌اکنون به اتمام رسیده است.
وی ادامه داد: از جمله کارهای مرمتی در سال جاری، مرمت و بازسازی بخش‌هایی از قسمت جنوبی قلعه و فضای میانی قلعه است.
به گردشگران عزیز توصیه می‌کنیم پس از اینکه منطقه تاریخی "حوض‌در" را با آن همه بنای تاریخی دیده و با نوع معماری مردم در گذشته آشنا شدند، پس از آن که نقاشی‌ها، سفالگری‌ها و آثار باستانی 5 هزار سال قبل را در شهر سوخته نظاره کردند، با طی کردن مسافتی چند دقیقه‌ای از "قلعه سه کوه" نیز بازدید کرده و از بلندای برج "فلک سر" تماشای یک منظره زیبا را تجربه کنند.
قطعا برای چند دقیقه به قدرت خداوند در خلق این همه زیبایی در دل کویر تامل می‌کنند.
----------------------------
گزارش از: شیوا سرگزی
----------------------------
انتهای پیام/صا10
