نقش بهائیت در آغاز پروژه «کشف حجاب» رضاخان

موسی حقانی رئیس مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس در سالروز صدور فرمان کشف حجاب توسط رضاخان و عوامل زمینه‌ساز کشف حجاب خاطرنشان کرد:‌ رضاخان چهره مذهبی نبود که مطابق شرع مقدس اسلام زندگی کند، جز در یک دوره کوتاه که آن هم استفاده ابزاری از قدرت برای ریا بود. بعد از سلطنت رضاخان چهره واقعی خود را به مردم نشان داد.
وی افزود: مقوله کشف حجاب از ابتدای مواجهه ایرانیان با غرب مطرح شد و غربیان به فراست دریافتند که راه ورود به سرزمین اسلامی با از بین بردن فرهنگ خانواده به وسیله کشف حجاب است.
حقانی ادامه داد: زمانی که زنان بی‌هویت می‌شوند خود به خود فرزندان آنان نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و به این طریق، تربیت اسلامی سست و راه برای ورود آنان هموار می‌شود.
وی گفت: اروپاییان بعد از بستن هر قرارداد نگنینی با شاهان فاسد ایرانی، اقدامات فرهنگی در جهت کشف حجاب صورت می‌دادند به طور مثال بعد از بستن قرارداد تنباکو دختران اروپایی را از اروپا به صورت بی‌حجاب به ایران آوردند و در مراکز خرید این دختران به فروش تنباکو به صورت بی‌حجاب می‌پرداختند.
حقانی با بیان اینکه جریان منورالفکری نیز برای اینکه تفکر غربی را در کشور نهادینه کنند به صورت غیر مستقیم و با شعار پیشرفت، مشارکت و ترقی زنان به ترویج بی‌حجابی و کشف حجاب می‌پرداخت، ادامه داد: ‌البته فرق ضاله بهائیان و بابیه نیز مدت‌ها قبل به زمینه‌سازی کشف حجاب پرداختند، و نخستین زنی که در ایران به کشف حجاب پرداخت، «طاهره قرة ‌العین» نام داشت که یک بهایی بود.
این استاد دانشگاه افزود: قبل از رضاخان، گروه ضاله بابیه و بهائیه پروژه تدریجی کشف حجاب را با اقدامات ساختارشکنانه فعال ترویج می‌کردند و زنانی مانند «صدیقه دولت‌آبادی» نیز دست به چنین اقداماتی می‌زدند.
وی ادامه داد: زنان شخصیت‌های تندرو و غرب‌گرا و افراطی غرب‌گرا در جریان مشروطه نیز به کشف حجاب پرداختند و به طوری که قبل و بعد از استقرار سلسه پهلوی گروههای منورالفکر و ضاله همکاری می‌کردند تا به کشف حجاب در ایران بپردازند اما ایمان مذهبی مردم باعث شد این پروژه‌ها نتواند به خوبی پیش رود.
این کارشناس تاریخ معاصر گفت: قبل از کودتا افرادی مانند علی اکبر سیاسی و تیمورتاش در کودتای ۱۲۹۹ به تشویق رضاخان برای انجام تغییرات مورد نظر آن پرداختند جریان پیشرفتگی به دنبال این بود تا با استفاده از فرصتی که کودتا به آنان داد تغییرات مورد نظر خود را سامان دهند به همین جهت مراجعات متعددی به رضاخان داشتند و از وی خواستند تحولات را آغاز کند. رضاخان به دلیل اینکه در اوایل کار هنوز نخست‌وزیری وی تصویب نشد نخواست پروژه مهمی مانند کشف حجاب را انجام دهد اما به نیروی انتظامی توصیه کرد اگر زن بی‌حجابی توسط مردم مورد تعرض قرار گرفت نیروی انتظامی به حمایت زن بپردازد.
وی ادامه داد: وقتی قدرت را به طور کامل به دست آورد سیاست خود را در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی علنی کرد ابتدا با تغییر لباس مردان به حمایت از نیروهای ساختارشکن که قصد کشف حجاب داشتند و ترتیب دادن مجامعی که در ایران سابقه نداشته‌ است مانند باشگاه ایرانیان توسط علی‌ اکبر سیاسی و تیمورتاش تشکیل شد بزم زنان به راه انداختند.
حقانی گفت: ‌اقدامات ساختارشکنانه کشف حجاب نیاز به مقدماتی داشت که جریان منورالفکری و گروه ضاله آن مقدمات را فراهم آوردند و سفر رضاخان به ترکیه و سفر امان‌الله پادشاه افغانستان به ایران به همراه زن بی‌حجاب خود به ایران آمده بود بازتاب گسترده‌ای در ایران پیدا کرد، در واقع منبع کشف حجاب به حساب نمی‌آمد بلکه محرک رضاخان در کشف حجاب بود.
وی ادامه داد: رضاخان وقتی تغییرات مورد نظر آتا تورک از جمله کشف حجاب در اقدام خود مصمم‌تر شد و طی بخشنامه‌ای در ایران اعلام کرد حجاب در ایران ممنوع است و سخت‌گیری‌های انسانی توسط رضاخان به مردم تأمین شد یک دوره ۶ ساله سیاه را برای زنان شاهد هستیم، طی ۶ سال زنان مؤمن با وجود بسیاری از نیازهایی که خارج از خانه مرتفع می‌شد از خانه خارج نمی‌شدند.
حقانی در پایان گفت: احمد کسروی و جریان وابسته به او از اقدامات رضاخان حمایت می‌کردند بعد از ۶ سال که رضاخان مجبور به تبعید شد این سیاست علی‌رغم میل باطنی پهلوی دوم به ادامه این کار، ادامه نیافت و در دوره دوم با ابزار فرهنگی به مقابله با حجاب پرداختند.
انتهای پیام/ک