آبادان شهری که نام و نشان شهدا را با خود ندارد

به گزارش خبرگزاری فارس از آبادان، شهر من در گذر تاریخ و تحولات ناشی از آن مشقت‌های فراوان دیده و خم به ابرو نیاورده است.
هشت سال جنگ و دربدری برای مردم این دیار یادآور لحظات بسیار سخت و فراموش ناشدنی‌ است که در تخیل من که نه در تخیل تو نیز نمی‌گنجد، با اینکه زخم‌های عمیق مهجوریت هنوز بر تن و بدن نحیفش به جا مانده اما همچنان صدایش پشت صدای مردمش پراصالت و باصلابت است.

* آبادان در یک نگاه
این شهر مهم‌ترین شهر استان خوزستان پس از شهر اهواز است، دارای فرودگاه و بندر بوده و به دلیل داشتن پالایشگاه نفت و راهبردی بودن و هم‌مرزی با کشور عراق، از زمان جنگ جهانی دوم یکی از مهم‌ترین شهرهای خاورمیانه و ایران محسوب شده ‌است.
این منطقه که در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان واقع شده دارای یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت جهان در قلب خود است؛ نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر می‌رسد و پس از تصفیه به کلیه جهان صادر می‌شود.
نزدیکترین شهر به آبادان، خرمشهر است که حدود ۱۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد.
جمعیت شهر آبادان طبق سرشماری سال جاری برابر با 320 هزار نفر عنوان شده و جمعیت نسبی در هر کیلومتر مربع ۱۷۱ نفر است؛ روستاهای اطراف شهر ۶۰ درصد عرب نشین و مابقی فارس، لر و بختیاری هستند و برخی از آنها پس از جنگ در شهر به‌ویژه در کنارهٔ ساحلی بهمنشیر ساکن شده‌اند.
بیشتر مردم این شهر از آغاز ساخت پالایشگاه در این شهر از گوشه گوشه ایران و به‌ویژه از بخش‌های جنوبی، مرکزی و غربی کشور به این شهر کوچ کردند و با هم جامعه و فرهنگ این شهر را ساختند، این مهم در اوایل قرن بیستم اتفاق افتاد که از دهه نخست آن دهه با شکل‌گیری فعالیت‌های نفتی در منطقه آبادان مهاجرت مردم از سرتاسر ایران به آن منطقه آغاز شد.
تقریباً تمام اقوامی که به آبادان کوچ کردند مساجد و معابد و کلیساها و حسینیه‌هایی برای خود تدارک دیدند که بسیاری از آنان تا به امروز پابرجاست مانند حسینیه و مساجد لاری‌ها، بلوچ‌ها، زنگویی‌ها، بوشهری‌ها، عرب‌ها، اصفهانی‌ها، دوانی‌ها، آذربایجانی‌ها، بهبهانی‌ها، بختیاری‌ها و...
بیشترین مردمانی که در شهر آبادان جاگیر شدند از شمال خوزستان و منطقه نفتی مسجدسلیمان بودند و با رونق بیشتر این شهر مردم در جستجوی کار از جاهای دورتر به این شهر آمدند که بیشتر آنها نیزاز استان فارس، بوشهر و چهارمحال و بختیاری بودند؛ از آمیزش این مردمان جامعه، لهجه آبادانی پدید آمد؛ چنانکه لهجه آبادانی آمیزه‌ای از لهجه‌های مردمان نقاط یاد شده ‌است.
اشغال ایران در جنگ دوم جهانی بر رونق و اهمیت این شهر استراتژیک افزود و با رویداد انقلاب اسلامی و پس از آن جنگ ایران و عراق این شهر رو به ویرانی نهاد و بسیاری از مردمش به شهرهای دیگر و به‌ویژه به بیرون از کشور کوچیدند و بیشتر آنان نیز دیگر بازنگشتند.
از محله‌های مشهور آبادان می‌توان به احمدآباد، امیری، کوی کارگر، بریم، بوارده (شمالی و جنوبی)، (اروسیه)، کوی لاله، هزاری‌ها، هلندی‌ها اشاره کرد؛ کوی بهار، کوی قدس، کوی بهارستان، کوی گلستان، کوی ذوالفقاری، کوی ملت، کوی بهمن، کوی ولی‌عصر، تانک فارم، جمشیدآباد، سرویس قنواتی، هلال بریم، و ۷۰۰ دستگاه از دیگر محله‌ها و کوی‌های این شهر هستند.
اقتصاد در آبادان عمدتاً برپایه شرکت نفت است همچنین از تاریخ چهارم خرداد سال ۱۳۸۳ منطقه آزاد تجاری اعلام شد که باعث ورود سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی به درون شهر شد.
 
* آبادان در گذر انقلاب و جنگ تحمیلی
یکی از مهمترین حوادث سال ۵۷ که باعث خشمگین کردن مردم و سرعت بخشیدن به انقلاب ۵۷ شد، فاجعه به آتش کشیدن سینما رکس آبادان بود. 
دلیل خشمگینی مردم، نسبت دادن این فاجعه به عوامل حکومت پهلوی بود؛ در حدود ساعت ۲۱:۴۵ شب بیست و هشتم مرداد، ۳۳۷ نفر از کسانی که به تماشای فیلم گوزن‌ها در آخرین سانس به سینما رفته بودند در آتش سوختند، تعداد کشته‌شدگان بعداً به بیش از ۴۰۰ نفر افزایش یافت.
در زمان جنگ نیز آماج تهاجم‌های هوایی و زمینی ارتش عراق قرار گرفت و خسارات جانی و مالی فراوانی به آن وارد شد؛ این جنگ به پالایشگاه، تأسیسات نفتی، بندرگاه‌ها، فرودگاه و دیگر مراکز صنعتی و اقتصادی، شبکه آب‌رسانی، تأسیسات برق و نیز به ساختمان‌ها، آسیب فراوانی رساند و موجب کاهش جمعیت شهر شد، تولید نفت پایین آمد و فعالیت‌های اقتصادی راکد شدند.
بر اثر فروریختن انواع مواد آتش‌زا و مخرب و نیز به دلیل بی‌آبی، بخش مهمی از فضای سبز از بین رفت و این اتفاق، برای شهری مثل آبادان که آب و هوایی گرم دارد، بسیار زیان‌بار بود، افزون بر این، استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی، فضای شهر را دچار آلودگی‌هایی کرد که در راندن مردم از شهر، تأثیر بسزایی داشت سرانجام آبادان پس از عملیات ثامن‌الائمه و در سال ۱۳۶۰ از محاصره آزاد شد.
طرح عملیات ثامن الائمه در ۱۵ شهریور ۱۳۶۰، تکمیل و سرانجام در ساعت یک بامداد روز پنجم مهر ۱۳۶۰ نیروهای ایران با رعایت اصل غافلگیری کامل و پس از گسترش روی خط، به‌طور ناگهانی بر مواضع مقدم دشمن هجوم برده و خاکریزهای اولیه دشمن را بدون زد و خورد اشغال کردند.
با سپری شدن تاریکی، نیروهای هوایی طرفین وارد کارزار شده و هلیکوپترها نیز به پرواز در آمدند و پشتیبانی آتش‌های توپخانه هر دو طرف با شدت هر چه تمامتر به مرحله اجرا در آمد و دشمن نیروهای احتیاط خود را در منطقه شمال محور ماهشهر آبادان وارد عمل کرد؛ رزمندگان با وجود گرمای شدید، مقاومت سرسختانه دشمن را در هم شکستند و بعد از ۴۲ ساعت تلاش مداوم لشگر ۷۷ خراسان، سپاه و نیروهای مردمی، عملیات با موفقیت کامل به پایان رسید و نیروهای دشمن در منطقه عملیاتی خسارات سنگینی را متحمل شدند و جزیره آبادان از محاصره آنان خارج شد.
اینک آبادان، امروز میراث شهدای آنروز بزرگ و روزها قبل و بعد آن است، آری دوستان و یاران پاسداری و همراهی برای آبادانی آبادان امروز، در حقیقت پاسداشت خون شهدایی‌ست که در آنروزهای خون و آتش و دود، مظلومانه و گمنام جان دادند، بدون آنکه منتی بر سر من و تو بگذارند و ادعایی داشته باشند.
امروز در کوچه پس کوچه‌های شهر ما نه دیگر نامی از یاد شهداست و نه دیگر یادی.
بوی غربت و اسامی بی‌پایه و اساس به خیابان‌های اصلی این منطقه پرلاله، سردی بی‌حد و حصری بخشیده است.
در حالیکه شهرستان آبادان بیش از 400 شهید دانش‌آموز، 2 هزار شهید مردمی و 177 شهید گمنام دارد باز در میادین و معابر اصلی شهر نمی‌توان رد و نشانی از این بزرگمردان زنده تاریخ یافت. با اینکه یادواره دو هزار شهید آبادانی و همایش‌های جانبازان و شهدای هشت سال دفاع مقدس در این منطقه به کرات برگزار می‌شود اما اماکن این خطه هنوز با ثبت‌نام شهدایش ناآشناست.
بی‌اساس نگفته‌اند "از دل برود هر آنکه از دیده رود" و این مصداق برای شهر شهیدپرور آبادان چندان خوشایند نیست و نخواهد بود.
و اما این در حالی‌ست که کوچه‌ها و خیابان‌های جدید نیز به نام شهدا متبرک نمی‌شوند.
بوی استعمار و غربی که زمانی اموال ملی کشور را به یغما می‌بردند در گوشه کنار این شهر به وضوح به چشم می‌خورد. اموال و سرمایه‌های ملی و نفتی که دنیا را انگشت به دهان نگاه داشته و آنها را به سوی دست درازی به این منطقه وسوسه می‌کند.
در این راستا گفت‌وگویی با چند شهروند آبادانی و ارائه نظر آنها در این خصوص داشتیم که به اختصار می‌خوانیم:

* از دل برود هر آنکه از دیده رود
تهمینه پیرمرادیان امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در آبادان چنین عنوان کرد: لازم است کمیته نام‌گذاری استان و شهرستان برای نام‌گذاری کوچه‌ها و خیابان‌ها از نام شهدا و شخصیت‌هایی که مایه افتخار ایران اسلامی بوده‌اند، استفاده کند.
وی افزود: نامگذاری خیابان‌ها و معابر در سطح شهرهای استان موجب زنده نگهداشتن نام و یاد این شهدای بزرگوار می‌شود.
این دختر شهید نام‌گذاری خیابا‌ن‌ها و کوچه‌های شهرستان به نام شهدا را در راستای زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و شهادت و همچنین گرامیداشت یاد و خاطره رشادت‌ها و دلاورمردی‌های شهدای کشورمان در هشت سال دفاع مقدس بسیار ضروری دانست.
بابک بهمنی نیز در ادامه تصریح کرد: هیچ پست و مقامی بالاتر از خدمت کردن و کار کردن برای شهدا نیست و وقتی این خدمت کردن با خلوص نیت و برای رضای خدا همراه باشد حتماً در پیشگاه خداوند مورد قبول واقع خواهد شد.
وی با بیان این مطلب که جنگ علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هنوز ادامه دارد و فقط شکل و فضای جنگ عوض شده است، خاطرنشان کرد: باید دقت داشته باشیم که دشمنان از هیچ کوششی برای لطمه زدن به نظام مقدس دریغ نخواهند کرد و فهمیده‌اند که با قدرت نظامی توان برخورد با ایران را ندارند.
این شهروند آبادانی تصریح کرد: دشمن امروز  وارد مقوله‌ای به نام جنگ نرم شده و جنگ را وارد خانه‌های ما کرده‌اند و با استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای، سایت ‌ها و کانال‌‌های مختلف ضدارزش‌‌های دینی و اخلاقی برای براندازی نظام فعالیت می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه کوچه و خیابان‌های شهدا باید به نام پربرکت شهدا مزین شود، گفت: باید با ثبت‌نام شهدا در کوچه و معابر اصلی شهر همیشه یاد آنها را زنده نگه داشته و آن بزرگواران را چون آینه‌ای تمام قد در برابر دیدگان جوانان برای الگوگیری ایستاده نگه داشت.
احمد امیری نیز در این خصوص اینگونه اظهارنظر کرد: در بسیاری از میادین و معابر اصلی شهر نمادهایی بی‌معنا و نامفهوم وجود دارد که به جای آنها می‌توان از تصاویر و مجسمه‌های شهدای جنگ تحمیلی و آنهایی که جان و مال خود را فدای اسلام، انقلاب و حفظ این خاک کردند استفاده کرد.
وی اضافه کرد: نباید الگوگیری از شهدا و رزمندگان این دوران را به باد فراموشی سپرد و تنها با برگزاری مراسم و یادواره‌ای زودگذر از آنها یاد کرد.
این شهروند آبادانی گفت: نامگذاری خیابان‌های و نصب تصاویر شهدا در جای جای این شهرستان خالی‌ست و مسئولان مرتبط باید در این خصوص همتی ویژه داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه بوی عطر شهدا تنها در موسم تردد کاروان‌های راهیان نور به این خطه قهرمان‌پرور شنیده می‌شود خاطرنشان کرد: باید در همه لحظات و دقایق شهدا و رزمندگان دوران دفاع مقدس را بر ذهن، قلب و دیده خود ثبت و ارج نهیم.

* نصب تصاویر 400 شهید در آبادان
شهردار آبادان نیز در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در آبادان با تقدیر از اهتمام این خبرگزاری در پیگیری این موضوع اظهار داشت: در حال حاضر برنامه‌های بلندمدت و قابل ملاحظه‌ای را در راستای ترمیم میادین شهرستان در دستور کار قرار داده‌ایم.
وی افزود: این تغییر ساختار و ترمیم با نصب آبنما، تندیس و تصاویری متناسب با فرهنگ بومی شهرستان و روزهای پرافتخار و مقاوم مردم در طول جنگ تحمیلی رقم خواهد خورد.
محمودرضا شیرازی با وارد دانستن عدم توجه جدی به نام‌گذاری معابر و زنده کردن نام شهدا تصریح کرد: البته در زمینه زنده نگه داشتن یاد و تصاویر شهدا در منطقه اقدامات مؤثری صورت گرفته که از جمله آن می‌توان به نصب 400 تصویر شهدا با پایه‌های مخصوص در بلوارها اشاره کرد.
وی ادامه داد: همچنین ساخت سه زمین چمن مصنوعی و نام‌گذاری آنها با عنوان شهدای ورزشکار از دیگر اقدامات صورت گرفته توسط این ارگان است.
شهردار آبادان با اشاره به اینکه در سال‌های پیشین نیز برای این مهم هیچگونه اقدامی صورت نگرفته است، گفت: البته به‌زودی بسیاری از نام‌ها و اسامی غیرمرتبط و بیگانه معابر و خیابان‌های شهرستان را در شورای نامگذاری اصلاح کرده و آنها را به نام شهدای گرانقدر شهرستان تغییر خواهیم داد.
وی افزود: همچنین درصدد هستیم که نام پروژه‌های اجرایی را در خیابان‌ها و محلات شهرستان با نام شهدای گلگون کفن مزین و متبرک کنیم.
شیرازی در ادامه با بیان اینکه بی‌شک هر چه امروز در دامان ما گسترده شده حاصل فداکاری و ایثار شهدا و رزمندگان جنگ تحمیلی هشت ساله است اظهار داشت: به‌زودی شهروندان متدین و متعهد آبادانی شاهد نصب دو تندیس بزرگ در میادین "انقلاب" و "ثامن‌الائمه" این شهرستان خواهند بود.
یادشان گرامی آن بهشتیان، شهید دریاقلی با قدم‌های آسمانی‌اش، شهید قنوتی اولین شهید روحانی، شهید رهبر نخستین شهید رسانه حتی در نصب تابلوی میدانی که به اسمش مزین شده از گماردن کلمه والای شهید پیش از اسمش دریغ شده و آیت‌الله جمی روحانی که سال‌های سال تنها عمر خود را صرف مبارزه علیه دشمن بیگانه و پایداری نظام، انقلاب و اسلام کرد...
آن گلگون کفنان و سرخ‌پوشان شهادت رفتند و نیازی به توجه و دیده منت من و تو ندارند، این ما هستیم که باید به آنها اقتدا کنیم و با تکرار نامشان و نظاره بر دیدگانشان، ابهت و مردانگی‌شان را برای خود و نسل‌های پس از خود فریاد زنیم.
-----------------------
گزارش از مریم خبازی
-----------------------
انتهای پیام/غ10