شاعران به قافله شهیدان پیوستند

عده‌ای فیلمساز، نقاش، خوشنویس، شاعر و ... برای اینکه از قافله عقب نمانده باشند رفتند، تا اگر قرار شد اسلحه به دست بگیرند؛ بگیرند و اگر قرار شد با هنر خود بجنگند، بجنگند؛ و این چنین هم شد. نقاش‌ها تصویر  روح بزرگ انسان‌های وارسته را کبوتر کشیدند و فیلمسازها آنچه نادیدنی بود دیدنی کردند و خوش‌نویس‌ها روی پیشانی‌بندها نوشتند «یا ثارالله»؛ و این چنین بود که شاعران هم به تبار شهیدان پیوستند؛ و شاعران هم به تبار کبوتران پیوستند و شاعران هم به تبار آسمان پیوستند. از میان آن‌ها اما نام کمی مانده است؛ اگر نگوییم نام‌شان مغفول مانده؛ باید اذعان کنیم که کم‌کاری کرده‌ایم؛ اما کم کاری ما نبوده در نوشتن و تذکر دادن؛ کم کاری متولیان بوده در انجام ندادن و وعده دادن! 
حالا اگر بگذریم از گلایه کردن، می‌رسیم به سال 1384 که در اولین کنگره ادبیات پایداری و در کتاب مقالات آن در یکی از نوشتارها نامی از برخی شاعران شهید برده بود. شاعرانی که میان نوشتن و  و با خون سرشتن؛ دومی را انتخاب کردند و  حالا ما جای‌شان یا کبوتر می‌کشیم یا لاله؛ و کبوترهای شاعر در آسمان پر می‌کشند با پلاک‌هایی که روی‌شان نوشته: مجید حدادعادل، علیرضا فیروزی، قنبر زارع، حسین ارسلان‌زاده (رخشا)، محمدرضا فتاحی، علی صمدیان، علیرضا شریفی حسینی، سیدمحمد سیدعلوی، اسماعیل موذنی، ماشالله صفاری، غلامحسین ضیایی، ابراهیم قنبرزاده و ... .
در میان مفاهیم و مضامینی که شاعران شهید به آن پرداختند، چند مشخصه بیش از سایر موارد دیده می‌شود؛ نخست: تاثیر شرایط اجتماعی – سیاسی روزهای نخست انقلاب و جنگ؛ دوم: آرمانخواهی؛ سوم: شهادت‌خواهی و شهادت‌طلبی؛ چهارم: اطاعت از  اسلام و امام؛
 
شرایط اجتماعی – سیاسی روزهای نخست انقلاب و جنگ

شاعران هم مانند سایر هنرمندان علاقه و گرایش به اتفاقات اجتماعی دارند و یا بهتر است بگوییم تاثیرپذیری از اتفاقات اطراف دارند. در شرایط و روزهای نخست انقلاب هم مردم با شور و علاقه همراه با اتفاقات انقلاب جلو می‌رفتند تا اینکه رژیم بعث به ایران حمله کرد؛ در این شرایط بود که پیر و جوان انرژی خود را به سمت جنگ تغییر دادند و حالا دنبال این بودند که انقلاب را حفظ و نگهداری کنند. این یکی از مضامین اصلی توجه شاعران شهید بود که اگر کتاب مستقلی از آن‌ها منتشر شده بود می‌شد به شکلی ملموس‌تر به شعر آن‌ها هم اشاره کرد.
 
آرمانخواهی
 
یکی از موتورهای محرک در حرکت‌های اجتماعی «آرمانخواهی» است. انسان پدیده‌ای نامکشوف است که ابزارهای متحرک آن هم به مانند خود نامکشوف‌اند؛ آرمانخواهی یکی از آن مواردی است که انسان را به سمت حق و عدالت سوق می‌دهد؛ از آن‌جایی که شاعران فطرتاً آرمانخواه هستند در دوران جنگ هم این آرمان‌خواهی پیوندی با شرایط اجتماعی و روح جمعی مردم مسلمان ایران  پیدا کرد و در شعر شاعران شهید هم نمود یافت.
 
شهادت‌خواهی و شهادت‌طلبی

بیشترین بازتابی که می‌توان در شعر شاعران شهید جستجو کرد «شهادت‌خواهی و شهادت‌طلبی» است. شاعران شهید آرزوی شهادت داشتند و در اغلب شعرهای پراکنده‌ای که از آن‌ها در مجلات و روزنامه‌ها مانده است این مفهوم بیش از سایر مفاهیم در شعرشان بازتاب دارد. البته ذکر این نکته هم ضروری به نظر می‌رسد که « اطاعت از  اسلام و امام » هم همپای این مفهوم بسامد زیادی دارد و بیشتر این دو مفهوم در کنار هم مضمون‌پردازی می‌شوند. مسئله «شهادت» و «جهاد» از آن رو که از  تاکیدات اسلام است در زمانی که ظلم بر مسلمانان سایه افکنده؛ شاعران هم در ابیات‌شان به این موارد اشاره کردند تا هم تاکید موکدی باشد و هم ادبیات مقاومت در تاریخ معاصر هم برگ‌های زرینی داشته باشد
 
پایان سخن اینکه از دیگر موارد کمتر پرداخته شده به آن «شاعران شهید» است. این مساله به اندازه‌ای اهمیت دارد که می‌تواند موضوع کنگره‌ها و جشنواره‌ها باشد؛ اگر جشنواره شعر فجر  هر سال به خانواده یکی از این شاعران نشانی اعطاء کند که پیام‌آور اهمیت شاعران شهید باشد هم جشنواره موقعیتی آیینی‌تر می‌یابد و هم راه این شهیدان پایدارتر می‌ماند.
انتخای پیام/و