نویسندگان و روزهای خوش‌احوالی کتاب‌های دفاع مقدس

به گزارش خبرگزاری فارس، در سال‌های اخیر و پس از شکوفایی ادبیات دفاع مقدس به فاصله دو دهه پس از پایان جنگ تحمیلی، سیل تولید آثار مکتوب در این حوزه به نهادهای فرهنگی مانند حوزه هنری و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سرازیر شد. بسیاری از کسانی که تا پیش از این مایل به بیان خاطراتشان نبودند و این کار را نوعی ریاکاری و تظاهر قلمداد می‌کردند یا حتی از سر تواضع و فروتنی به این قضیه می‌نگریستند، با انتشار آثاری مثل «دا» به صرافت افتادند تا تاریخ شفاهی دفاع مقدس را از گنجینه ذهن خود خارج کرده و آن را روانه صفحات کاغذی کتاب‌های دفاع مقدسی کنند.
 
کتاب‌های پرفروش و پراقبال حوزه دفاع مقدس، با خود آثار تازه‌ای را آفریدند و به دنبال خود به جامعه کتابخوانان معرفی کردند. کارهای تازه‌ای از راه رسیدند و دیده شدند و آنها که سودای انتشار خاطره‌ها و داستان‌های خود را سال‌ها در ذهن داشتند، پیش آمدند و فضا را برای چاپ کتاب‌هایشان مساعد دیدند. برخی از نویسندگان نیز که رویش‌های تاز‌ه‌ای در جهان ادبیات به شمار می‌آمدند و محصول جشنواره‌هایی مانند جشنواره ادبیات داستانی بسیج بودند، دست به قلم بردند و کارهای خوبی خلق کردند. در این میان می‌توان به نویسندگانی چون ساسان ناطق، نویسنده اردبیلی و برگزیده دو دوره جشنواره داستان بسیج اشاره کرد که بعدها علاوه بر داستان بلند «وقتی جنگ تمام شود» 11 کتاب دیگر نیز از سوی چند ناشر معتبر روانه بازار نشر کتاب کرد.
 
نویسندگی در حوزه دفاع مقدس، جان تازه‌ای گرفت و با نزدیک شدن به سال‌های پایانی دهه 80 ناشران خصوصی هم نسبت به انتشار کتاب‌های این حوزه از خود علاقه نشان دادند. منتها این دسته از ناشران، مرز خاصی با ناشران دولتی ترسیم کردند و تصمیم گرفتند که هر کتابی در زمینه دفاع مقدس به دست چاپ نسپارند. شاید سرآغاز نشر این کتاب‌ها در مؤسسات خصوصی و غیردولتی، انتشار کتابی از احمد دهقان در سال 84 با عنوان «من قاتل پسرتان هستم» باشد که با وجود نگارش اثری مانند «سفر به گرای 270 درجه» از سوی او، عکس‌العمل‌ها و انتقادات گسترده‌ای را در میان نویسندگان، منتقدان و مدیران فرهنگی حوزه دفاع مقدس برانگیخت. به این نویسنده خرده گرفته شد که چرا شکاف شگرفی بین این دو اثر وجود دارد و نویسنده باید تکلیف خود را با این دو نگاه به دفاع مقدس روشن کند. حتی در نشستی که جمعی از اهالی قلم با عنوان نویسندگان حوزه ایثار و شهادت و به دعوت بنیاد شهید و امور ایثارگران در هتل هویزه برگزار کردند، احمد دهقان ـ که یکی از مهمانان بود ـ در جمع دوستان خود به سختی مورد نکوهش قرار گرفت و از هر طرف آماج حملات سخنرانان این نشست قرار گرفت.
 
بنا ندارم البته در این یادداشت به موضوع یک کتاب بپردازم. چرا که درباره این اثر به کفایت در رسانه‌ها سخن رفته است. مراد من اما این بود که با وجود ورود ناشران خصوصی و رونق فعالیت ناشران دولتی در حوزه نشر آثار دفاع مقدس، ادبیات خلاق در این ژانر، رشد آنچنانی نداشته و کتاب‌های فاخر، عمدتاً در قالب خاطره جاگیر شده‌اند. کما اینکه رشد تولید کتاب در حوزه خاطرات دفاع مقدس، رونق بازار خاطرات انقلاب را هم به همراه داشته و اخیراً کتاب‌های فراوانی از جمله «سفیر هفت هزار روزه» (خاطرات مرحوم سیدمحمدتقی درچه‌ای) و خاطرات سایر مبارزان انقلاب از سوی حوزه هنری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و ... منتشر شده است.
 
نویسندگان شاخص دفاع مقدس، این روزها با ابتلا به سکوت درازمدت و مزمن، با دو گروه از کسانی که درصدد زدن برچسب به آنها هستند، جدال می‌کنند. این دو گروه، کسانی هستند که اگر نویسنده دفاع مقدسی، اثرش را به ناشر خصوصی و مبلغ جریان روشنفکری بسپارد، سخت مؤاخذه می‌شود که چرا کتابش را به ناشر غیرمتعهد و غیرخودی سپرده و اگر همان نویسنده، کتابش را به ناشران دولتی بدهد، از سوی برخی رسانه‌ها بایکوت می‌شود و کسی جز آن سازمان‌های دولتی برای این دسته از کتاب‌ها نه جلسات نقد برگزار می‌کند و نه سعی می‌کند به تبلیغ و فروش این کتاب‌ها کمک کند.
 
در سال‌های اخیر البته ناشرانی مانند سوره مهر با استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای حوزه هنری، تلاش‌های خوبی برای تبلیغ کتاب‌هایشان کرده‌اند که تحرک، پویایی و نشاط بخش‌های مولد حوزه هنری، مانند دفتر هنر و ادبیات مقاومت، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، مرکز آفرینش‌های ادبی و ... را نشان می‌دهد. با این حال، بعضی نویسندگانی که در همین نهاد دیرپای فرهنگی منشأ آثار و خدمات بسیاری بوده‌اند، امروز کم‌تر در انظار ظاهر می‌شوند و تقریباً تن به رسانه‌ای شدن نمی‌دهند.
انتهای پیام/و