6 دستاورد بزرگ و 4 ناکامی در بخش توسعه میادین،صادرات و گازرسانی

 به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس وزارت نفت ایران به جرات یکی از مهم‌ترین وزارت خانه های دولت است، زیرا براساس لوایح و قوانین بودجه جاری کشور بخش اعظمی از درآمدها و هزینه های کشور توسط این وزارت خانه تامین می شود، اما متاسفانه در دولت نهم و دهم به دلیل تغییر پی در پی وزیران در این وزارتخانه استراتژیک، آن طور که باید نتوانست برنامه های عمرانی خود از جمله افزایش برداشت از میداین مشترک در حوزه نفت و گاز را اجرا کند.
باید گفت تغییرات پی درپی وزیران در مدت کوتاه کمتر از 8 سال موجب شد تا دیدگاه‌های متفاوتی در راس این وزارت خانه قرار گرفته و تصمیماتی گرفته شود که بعضی از آنها به زیان و بعضی نیز منافعی را برای کشور داشته باشد.
به هر حال نباید فراموش کرد که ثبات مدیریتی می تواند موجبات رشد و ترقی را فراهم آورد و از طرفی بررسی نقاط ضعف و قوت وزیر مربوطه راحت تر و سهل الوصول تر باشد.
اما با این شرایط به نظر می رسد دولت در نهایت و هرچند دیرهنگام تصمیم درستی برای انتخاب وزیر نفت گرفت و فردی را انتخاب کرد که چندین سال است مجموعه تحت امرش یکی از پیمانکاران بزرگ صنعت نفت بوده و در هر قسمت از این عرصه که وارد شده است توانسته است کارهای عمرانی را در کمترین زمان ممکن به اتمام ببرد.
اگر چه رستم قاسمی به عنوان وزیر نفت گزینه ای اصلح است،اما در مدت دو سال باقی مانده از عمر دولت نمی توان انتظار زیادی از وی در عرصه صنعت نفت داشت.
وزارت نفت دارای 4 شرکت اصلی است که در این گزارش سعی شد ضمن با اشاره به برخی اقدامات صورت گرفته نقاط قوت و ضعف را بررسی کنیم.

شرکت ملی گاز ایران یکی از 4 شرکت اصلی زیر مجموعه وزارت نفت است که وظیفه گازرسانی  به شهرها و مناطق مختلف کشور و صادرات این حامل انرژی را برعهده دارد در این گزارش برخی از اقدامات شرکت ملی گاز در طول دولت نهم و دهم مورد بررسی قرار میگیرد.

*توسعه 6 فاز پارس جنوبی

انعقاد قرارداد شش فاز توسعه پارس جنوبی(13 ، 14 ، 19 ، 22 ، 23 و 24) در 25 خرداد ماه سال 89 با کنسرسیومی از پیمانکاران داخلی(ایدرو، صدرا و پتروپارس) به ارزش کلی 21 هزار میلیارد تومان و با هدف افزایش روزانه 140میلیون مترمکعب گاز، نقطه عطفی در عقد قراردادهای صنعت نفت و گاز است.
این انعقاد قرار داد درحالی انجام شد که  قطر یعنی همان کشوری که در این حوزه با ما شریک است حدود 11 سال زودتر کار برداشت از این میدان را آغاز کرده و با کمک شرکت های بزرگ نفتی جهان گاز این منطقه را می بلعد و اکنون سهم زیادی برای ایران باقی نگذاشته است،اما نکته حائز اهمیت این است که ایران در برنامه زمان بندی خود برای برداشت اولیه از این میدان 35 ماه زمان در نظر گرفت اما با روند کلی احداث فازهای جدید بعید به نظر می رسد که در این مدت بتوان امید داشت تا فازهای باقی مانده آماده بهره برداری شوند مگر اینکه یک نگاه ویژه و حرکت جدی در این خصوص انجام شود.
در عین حال توسعه میادین با همت پیمانکاران داخلی آن هم در شرایط تحریم دستاوردی است که نباید از آن چشم پوشید.

* امضای تفاهم نامه صادرات گاز به کشورهای عراق و سوریه واروپا

در مرداد ماه سال جاری تفاهم نامه صادرات گاز با حضور سه کشور ایران، عراق وسوریه در پارس جنوبی امضا شد که به موجب این تفاهم نامه گاز ایران از طریق یک خط لوله 5 هزار کیلومتری از مسیر عراق، سوریه، لبنان و مدیترانه به کشورهای اروپایی همچون یونان ارسال شود؛ بودجه مورد نیاز برای احداث این خط لوله 10 میلیارد دلار است که در واقع این خط لوله یکی از بزرگترین خط صادراتی گاز از منطقه پارس جنوبی ایران به اروپا خواهد بود.
اگرچه باید منتظر ماند و دید تفاهمنامه 3 جانبه ایران، عراق و سوریه در عمل به کجا میرسد، اما پیش‌بردن این ایده در این حد نیز نقطه قوتی در دیپلماسی نفت به شمار میآید.

* انجام تعمیرات خطوط لوله گاز در کمتراز 24 ساعت

هنوز 22 بهمن ماه سال 89 از خاطره‌ها نرفته است. زمانی که مردم به راهپیمایی این روز بزرگ رفته بودند دشمنان نظام خط لوله  سراسری گاز ایران را در سه نقطه در منطقه استان قم منفجر کردند، اما مهندسین و متخصصین ایرانی در شرکت انتقال گاز ایران توانستند در کمترین زمان ممکن خط را تعمیر و دوباره گاز را در آن به جریان بیاندازند اما نا گفته نماند که این حادثه دو بار دیگر نیز به وقوع پیوست یک بار در اردیبهشت ماه و دیگری چند وقت پیش بود که در منطقه غرب کشور رخ داد و هربار متخصصین صنعت گاز کشور موفق به مهار و انجام تعمیرات خط در کمترین زمان ممکن شدند. این در حالی بود که که حادثه انفجار خط لوله صادراتی گاز به ترکیه که در خاک آن کشور رخ داده بود حدود یک هفته طول کشید تا توانستند این خط را تعمیر کنند.

*پایان خط لوله صلح در موعد مقرر

خط هفتم سراسری انتقال گاز از دیگر خطوط اصلی انتقال گاز است که گاز را به بخش های جنوب شرقی ایران رسانده و در نهایت به خط لوله صادراتی ایران موسوم به خط لوله صلح متصل می شود و توانایی صادرات گاز به پاکستان، هند و چین را دارا است.
در حال حاضر به گفته مجری خط هفتم سراسری که قرار گاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) است بخش نخست این خط لوله در مسیر عسلویه _ ایرانشهر به پایان رسیده و ادامه آن نیز در سه مسیر ایرانشهر- مرز پاکستان، ایرانشهر – زاهدان و انشعابی از آن برای چابهار با مجموع 640 کیلومتر در دست اجراست و با توجه به پیشرفت کار انتظار می رود در موعد مقرر احداث این خط به پایان رسد.ناگفته نماند که پاکستان هنوز نتوانسته خط موردنیاز برای انتقال گاز ایران به این کشور را احداث کند.

*انجام تعمیرات خطوط لوله گاز به منظور پایداری انتقال گاز در زمستان

اگر از اهالی مناطق شمالی کشور بپرسید که سخت ترین زمستان در چند سال اخیر کدام زمستان بود، حتما از زمستان سال 86 نام خواهند برد.
در آن سال به دلیل مشکلاتی که در منطقه شمال کشور به وجود آمد و همچنین کارشکنی های همسایه شمالی موجب شد تا مردمان این خطه از کشور با مشکل گاز رسانی مواجه شوند.
بعد از آن سال مسئولان شرکت ملی گاز ایران عزم خود را جزم کرده و در طراحی ها خطوط انتقال گاز تغییراتی دادند به طوری که سال گذشته هنگامی که درجه هوا در زمستان مطابق زمستان سال 86 بود در هیچ نقطه از کشور مشکل افت فشار و قطعی گاز به وجود نیامد.
لازم به توضیح است اکنون که فصل تابستان را سپری می کنیم متخصیصن و مهندسین صنعت گاز کشور مشغول تعمیرات و نگهداری خطوط لوله گاز هستند تا بتوان در زمستان از این خطوط به نحو احسن استفاده کرد.

* گازرسانی به مناطق مختلف کشور

از مهمترین اقداماتی که در دوره دولت نهم و دهم انجام شده است، گازرسانی به اکثر مناطق کشور است. به طوری که اکنون بیش از 63 میلیون نفر از جمعیت کشور در قالب 17 میلیون و 300 هزار خانوار شهری و روستایی از گازطبیعی بهره مند هستند ناگفته نماند اگر شاهد کندی روند گازرسانی در روزهای اخیر هستییم علت کمبود بودجه برای این منظور است و به محض برطرف شدن این مشکل مجددا گازرسانی در کشور و به خصوص در شهر های جدید رونق می گیرد.

گذری بر وعده‌های در انتظار اجرا

این گزارش اضافه می کند در میان اقدامات مثبت انجام شده از سوی شرکت ملی گاز ایران که به بعضی از آنها در بالا اشاره شد، اقداماتی نیز  در این صنعت مغفول مانده است که در آنها باید بازنگری ویا مورد توجه ویژه قرار گیرند.

*عدم صادرات خدمات فنی به کشورهای دیگر

همانطور که در بالا اشاره شد ایران در زمینه خدمات فنی توانسته است به جایگاه قابل قبولی دست یابد به طوری که در کمتر از 24 ساعت توانایی تعمیرات خطوط گاز با قطور بالا را دارد.
از طرفی همانطور ایران مالک دومین ذخایر گازی جهان است به همین دلیل در کنار صادرات گاز باید از توانایی خود در خدمات فنی نیز استفاده کرده و اقدام به صادرات این خدمات فنی کند در گفت‌وگویی که اخیرا با رضا الماسی مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران داشتیم وی ابراز تمایل می کرد که شرکت تحت مدیریتش توانایی خود را در خدمات فنی و مهندسی صادر کند، اما متاسفانه هیچ اقدامی تاکنون از جانب ارگان های ذی ربط صورت نگرفته است.

*هدر روی سرمایه ملی تحت عنوان سوخت ارزان

متاسفانه باید گفت حجم بسیار زیادی از گاز تولیدی در داخل کشور تبدیل به گرما شده و از بین می رود که علت این موضوع نیز تبلیغات بسیار زیادی بود که سالیان گذشته و بعد از استفاده از این نعمت در داخل صورت می گرفت.
دولت برای آنکه بتواند در این خصوص اقداماتی را انجام دهد قانون هدفمند کردن یارانه ها را در داخل کشور اجرا کرد تا هرکس بخواهد بیشتر از نیازش گاز مصرف کند پول آن را هم بپردازد.
اگر چه این اقدام در زمینه کنترل مصرف بسیار موثر بود اما در حال حاضر شرایط برای استفاده از این نعمت در صنایعی که ارزش افزوده ایجاد می کنند مهیا نیست، به عنوان نمونه می توان به مشکلات برخی از نیروگاه ها و صنایع اشاره داشت زیرا به گفته مسئولان وزارت نیرو و شرکت ملی گاز به دلیل عدم بهینه بودن تجهیزات به کار رفته در برخی از نیروگاه ها حجم زیادی از گاز تحویلی هدر می رود.

* وضعیت بد جایگاه های سی ان جی

یکی از مصارف گاز در کشور تبدیل آن به سی ان جی در داخل جایگاه های سوخت و استفاده از آن به عنوان سوخت پاک است.
قبل از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها براساس آمار،متقاضیان استفاده از این سوخت در حال افزایش بود، اما بعد از اجرای این قانون به یکباره از متقاضیان این نوع سوخت کاسته شد.
در گفت‌وگو های متعددی که با بهره برداران این نوع جایگاه ها انجام دادیم مشخص شد که  آنها نیز بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها در بعضی از موارد متضرر شدند که در این مدت مسئولان شرکت ملی گاز در برخی از امور مانند کاهش مالیات برارزش افزوده اقدامات مثبتی را انجام دادند اما در حال حاضر مشکل اصلی این جایگاه ها که اختلاف بین میترینگ و کنتور است برطرف نشده که حتی این موضوع در برخی از شهرستان ها منجر به تعطیلی این جایگاه ها شده است.

*هدفمند کردن یارانه و قبوض گازبها

بعد از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها مهمترین بحثی که شاید بیش از 3 یا 4 ماه خبرساز شد نحوه محاسبه گاز بها بود به طوری که شرکت ملی گاز ایران برای محاسبه این قبوض سال را به دوقسمت هفت ماهه گرم و 5 ماهه سرد تقسیم بندی کرد و قیمت گاز را براساس اقلیم های آب و هوایی محاسبه و مبالغ را از مشترکین دریافت می کرد.
اکنون نیز که در شرف فصل سرما هستیم با توجه به اینکه بارها از جانب مسئولان شرکت ملی گاز اعلام شده است در سال جاری به هیچ عنوان افزایش قیمت گاز بها وجود ندارد، اما مردم هیچ گونه اطلاعی در خصوص اقلیم بندی ها ندارند و شنیده ها حاکی است که احتمالا اقلیم های آب و هوایی نیز تغییر کنند که این تغییرات موجبات سردر گمی مشترکان را ایجاد می کند.
ناگفته نماند که شرکت ملی گاز ایران در باز بینی اقلیم بندی ها در فصل گرما بخش زیادی از اضافه پرداختی قبوض را نیز به مشترکان عودت داد اما باید در این خصوص فکر اساسی شود تا مشترکین بتوانند برنامه ریزی لازم را در خصوص میزان مصرف گاز داشته باشند.

گزارش از:محمدحسین سیف‌اللهی
انتهای پیام/م