5 گام وزارت جهاد برای کنترل بازار محصولات کشاورزی و دامی

 طی سال‌های گذشته در آمد‌ کشاورزان و دامداران تعریف چندانی نداشته و سیل مهاجرت‌ به شهرها را رقم زده است، البته دلایل زیادی تاثیرگذار بوده که مهمترین آن شاید درآمد اندک کشاورزان باشد آمارها هم موید این است که به رغم افزایش 99 درصدی جمعیت از 36 میلیون به 5/74 میلیون نفر طی 30 سال گذشته جمعیت روستایی در  22 میلیون نفر متوقف مانده است.اگرچه تولید محصولات کشاورزی در سالهای اخیر 4 برابر شده اما درآمد کشاورزان و حاشیه سود آنها به همین نسبت رشد نداشته که دلیل آن را باید در بالا بودن قیمت تمام شده، بالا بودن قیمت نهاده‌ها و نبودن سیستم بازار رسانی مناسب و نوسان قیمت جستجو کرد.

طی چند سال اخیر این روند روبه بهبود است و دولت تلاش زیادی کرده تا از این بخش حمایت جدی کند و انصافا هم در برخی موارد مانند احداث عملیات زیر بنایی در بخش آب و خاک که بستر اصلی کشاورزی است، حرکت توفنده و گسترده‌ای انجام شده که باعث افزایش 4 برابری تولید در حال حاضر و نوید بخش روشنی در آینده است اما درآمد کشاورزان و دامداران به دلیل برخی مشکلات که عمده‌ترین آن بازاریابی و نوسان قیمت بازار است با همین نسبت رشد نکرده است.
 
نوسان شدید قیمت محصولات کشاورزی باعث شده که در آمد کشاورز بر اساس شانس و اقبال باشد. احتمال دارد سود کنند یا ضرر، اگرچه تولید مناسبی هم داشته باشند، بنابراین همیشه تولید بالا رضایتمندی کشاورز را به همراه ندارد بلکه میزان درآمدی که به جیب  کشاورز میرود تعیین کننده است.

علاوه بر آن نوسان قیمت و بی ثباتی قیمت نهاده‌ها امکان پیش‌بینی تولید را از کشاورز سلب و اجرای هدفمندی یارانه‌ها هزینه‌های تولید را برای فعالان بخش کشارزی افزایش و حاشیه سود آنان را کاهش داده است.

برای بررسی این مشکلات با وزیر جهاد کشاورزی گفت و گوی تفصیلی انجام دادیم که میخوانید:
 

فارس: آقای وزیر اخیرا قیمت نهاده‌های محصولات کشاورزی به ویژه بعد از هدفمندی یارانه‌ها افزایش پیدا کرده اما قیمت فروش محصولات رشد آنچنانی نداشته است. به  همین دلیل حاشیه سود کشاورزان کاهش یافته است که شاید رغبت آنها را برای ادامه کشت کمتر کند، برنامه بازاریابی و بازارسانی هم که سازمان تعاون روستایی دنبال میکند نیز باشتاب کندتری انجام میشود چه برنامه‌ای برای کوتاه شدن دست دلالان و واسطه‌ها و کنترل نوسان قیمت بازار و اعلام یک سال قبل قیمت نهاده‌ها دارید تا کشاورز پیش‌بینی مناسبی از وضعیت تولید خود داشته باشد؟

خلیلیان: همانطور که گفتید، قیمت نهاده‌ها و محصولات کشاورزی باید زودتر پیش‌بینی شود تا کشاورزان با در نظر گرفتن این دو مؤلفه برنامه‌ریزی برای تولید و پیش‌بینی از درآمد سال بعد داشته باشند.
قیمت بخشی از نهاده‌ها به ویژه در دامداریها و مرغداریها که زیاد متکی به ورود علوفه‌های جو، ذرت و کنجاله از خارج کشور بود تحت تأثیر شرایط جهانی افزایش پیدا کرد که این موضوع ارتباطی به طرح هدفمند کردن یارانه‌ها ندارد و افزایش قیمت نهاده‌های وارداتی به تبع افزایش قیمت جهانی بود.


*توزیع 1،2 میلیون تن خوراک دام و طیور برای کنترل قیمت

فارس: آیا برای مقابله با تاثیر این افزایش قیمت، اقدامی کرده‌اید؟

خلیلیان: در شش ماهه اول سال گذشته گندم و جو به صورت یارانه‌ای بین دامداران و مرغداران توزیع‌ شد و با این روش به طور
نسبی قیمت‌ها کنترل شد، امسال نیز شرکت پشتیبانی امور دام برای توزیع 400 هزار تن جو، 400 هزار تن ذرت و 400 هزار تن
کنجاله برنامه‌ریزی کرده که با ذخیره‌سازی و ورود آنها به بازار قیمت نهاده‌های دام کنترل میشود.

فارس: در مورد جلوگیری از نوسان قیمت بازار چه‌برنامه‌ای دارید؟

خلیلیان: در خصوص جلوگیری از نوسان قیمت محصولات کشاورزی در بازار، چند اقدام باید به صورت همزمان انجام شود، توسعه سردخانه‌ها و صنایع فرآوری یکی از این طرح‌هاست که به نگهداری محصول و افزایش میزان محصولات تبدیلی و فراوری شده کشاورزی کمک میکند، با این روش ماندگاری محصول بیشتر شده و و قابلیت استفاده در طول سال را پیدا و به عنوان سوپاپ اطمینان در زمان بینیازی ذخیره شده و در زمان نیاز به بازار عرضه میشود و دیگر با افزایش یا کاهش عرضه در بازار و به تبع آن نوسان قیمت مواجه نخواهیم شد.


*توسعه 19،2میلیون تن صنایع تبدیلی کشاورزی ظرف 6 سال

فارس: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در سالهای گذشته چگونه بوده است؟

خلیلیان: طی سالهای اخیر سالانه ظرفیتی معادل 3 میلیون و 200 هزار تن صنایع مرتبط با بخش کشاورزی توسعه یافته که رقم بسیار خوبی نسبت به گذشته است و این یک قدم رو به جلو محسوب میشود.

فارس: این افزایش از چه سالی است؟

 خلیلیان: طی 6 سال گذشته که سالانه به طور میانگین 3 میلیون و 200 هزار تن به ظرفیت صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی کشور اضافه شده است.


*ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی جدید با ظرفیت 25 میلیون تن

فارس: هدفگذاری وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش ظرفیت صنایع تبدیلی و تکمیلی طی سالهای آینده چگونه است؟

خلیلیان: هدف گذاری این است که در پایان برنامه پنجم توسعه ظرفیت صنایع تبدیلی و تکمیلی  به 25 میلیون تن برسد و این گام اساسی برای این بخش محسوب میشود.


*بنکداری اتحادیه‌ها در میدان تره بار برای کنترل واسطه‌ها

*فارس: به غیر از توسعه صنایع تبدیلی چه برنامه‌های دیگری برای بازاررسانی و کنترل نوسان قیمت محصولات کشاورزی دارید؟

خلیلیان:‌ تشکل‌ها و اتحادیه‌ها باید برای این موضوع ورود پیدا کنند، برنامه‌ای که ما طراحی کردیم و سازمان تعاون روستایی
آن را دنبال میکند یکی این است که محصول از طریق اتحادیه‌ها و تعاونیها در بورس عرضه شود و از امسال اجرای این برنامه شروع شده است.
اقدام دیگر این است که اتحادیه‌ها و تعاونیها در میادین تره‌ بار حالت بنکداری داشته باشند که با این روش واسطه‌ها حذف یا به طور کاملا موثری از تعداد آنها کاسته میشود.از دیگر برنامه‌ها ایجاد غرفه‌های عرضه مستقیم کالاست، از سال گذشته تاکنون 1500 غرفه به عرضه مستیم کالا در شهرهای مختلف به غیر از تهران مشغولند و محصولات در آنجا بدون واسطه به فروش میرسد و قیمت محصولات در این غرفه‌ها 20 - 15 درصد کمتر از قیمت بازار است که هم کمک به تولید کننده و هم کمک به مصرف کننده است و قرار است طی یک سال آینده تعداد آنها به 3 هزار غرفه افزایش ‌یابد.
مجموعه اقداماتی که در این راستا دنبال میشود کمک میکند که بازاریابی و بازار رسانی در محصولات توسط اتحادیه‌ها و تشکل‌ها انجام شده و قیمت محصولات کشاورزی از ثبات لازم برخوردار شود.

همچنین حمایت‌های پشتیبانی کننده بازار را ساماندهی می کنیم. در گذشته بیشتر مسائل فنی در بخش کشاورزی مورد حمایت قرار میگرفت اما اکنون علاوه بر حمایت‌های فنی، حمایت‌های پشتیبان بازار محصولات کشاورزی را نیز ساماندهی میکنیم.


*واگذاری بازرگانی داخلی و خارجی به وزارت جهاد برای کنترل قیمت

خلیلیان: طرحی هم در مجلس در حال تصویب است که مسائل مرتبط با بخش کشاورزی، تجارت داخلی و خارجی محصولات کشاورزی را به وزارت جهاد کشاورزی واگذار میکند که تصویب نهایی آن میتواند در رسیدن به اهدافی که دنبال میکنیم ما را کمک کند.


*تمرکز بورس در تهران مانعی برای ورود محصولات کشاورزی

فارس: فروش محصولات کشاورزی در بورس و خرید تضمینی که از عوامل مهم بازاریابی و کنترل بازار است و در قانون بهره‌وری کشاورزی هم تاکید شده چرا به صورت کمرنگ پیگیری میشود؟

خلیلیان: علت این است که بورس در تهران متمرکر است و تولیدات ما در سطح کشور پراکنده است، طبیعی است که تا این امور ساماندهی شود و کانالهای ارتباطی برقرار شود زمان میبرد.


*خرید توافقی سیاست جدید وزارت کشاورزی

فارس: خرید تضمینی چطور؟

خلیلیان:‌ امسال بیش از 7 میلیون تن گندم توسط بخش خصوصی و دولتی خریداری شد اما نظام خرید گندم به دلیل آزاد‌سازی قیمت آرد متفاوت شده، گندم خود مصرفی در سطح روستاها افزایش پیدا کرده است، در برخی استان‌ها تنورهای روستایی احیا شده و کشاورزان به این دلیل همه گندم تولیدی را به دولت تحویل نمیدهند تا مجبور شوند به قیمت بالاتری از کارخانجات خریداری کنند. خرید تضمینی یکی از عوامل موثر در بازاریابی محصولات کشاورزی است و سیاست ما این است که خرید تضمینی را به سمت خریدهای توافقی سوق دهیم  که نتیجه بسیار مطلوبتری خواهد داشت.
حسن خریدهای توافقی این است که تولید کننده میتواند با قیمت بالاتر از خرید تضمینی محصول خود را بفروشد و معنای آن این است که داد و ستد در بازار مسیر مناسبی را به نفع تولید طی میکند.
امسال هم خریدهای تضمینی به طور متوسط  180 هزار تن توسط سازمان تعاون روستایی انجام شده است و این نشان میدهد که کشاورزان محصولات خود را در بازار به قیمت بیشتری میفروشند و تمایل چندانی به خرید تضمینی ندارند و هدف ما هم بیشتر همین است. 

فارس: آیا مفهوم این است که میزان خرید تضمینی نسبت به سال‌ گذشته کاهش پیدا کرده است؟

خلیلیان: به عبارتی کشاورزان به قیمت مناسب‌تری توانسته‌اند محصول خود را در بازار بفروشند.

گفت و گو از: بهروز نوری
انتهای پیام/م