از "حنابندان" تا "تیراندازی" برای شادی روز عید

به گزارش فارس، در کشورهای عربی تعداد روزهای عید فطر از یک تا سه روز است اما دولت‌ها تعطیلات پنجشنبه و جمعه هر هفته را جزء سه روز تعطیلی عید سعید فطر به حساب نمی‌آورند و در طول این مدت همه ادارات و مراکز دولتی و خصوصی تعطیل است.

مسلمانان در کشورهای عربی از چند روز پیش از فرا رسیدن ایام عید سعید فطر خود را برای برگزاری جشن و استقبال از عید آماده می‌کنند.

مراسم و جشن‌های عید سعید فطر در کشورهای اسلامی دارای مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی است که بر زیبایی این عید می‌افزاید. مردم کشورهای عربی به طور کلی دو بار در سال خانه تکانی می کنند که یک بار قبل از فرا رسیدن عید سعید فطر و یک بار هم قبل از فرارسیدن عید سعید قربان است و زنان و دختران در روزهای باقی مانده به عید به تمیز کردن اسباب و وسایل خانه و شستن فرش‌ها می‌پردازند و در این میان برخی هم دکور خانه‌ها را عوض کرده یا وسایل نو خریداری می کنند.

در این میان، عید سعید فطر نسبت به سایر اعیاد از اهمیت بسیاری بالای در نزد مردم کشورهای عربی برخوردار است.یکی از شاخصه های مهم کشورهای عربی در روزهای مانده به اعیاد سعید فطر بازارهای شلوغ و متنوع آن است چرا که مردم براساس سنت همیشگی خود به خرید می‌روند و برای خود و فرزندانشان لباس و کفش نو تهیه می‌کنند.

خرید شیرینی‌های مختلف برای پذیرایی از مهمانان از دیگر رسوم چند روز مانده به عید سعید فطر است.شیرینی ها در کشورهای عربی از تنوع زیادی برخوردار است اما بعضی از آنها فقط مختص روز عید سعید فطر است. این شیرینی‌ها در برخی موارد تقریبا شبیه به هم هستند اما اسامی آنها در کشورهای عربی از خاورمیانه گرفته تا شمال آفریقا تفاوت می‌کند.
 
خانواده ها در کشورهای عربی بعد از برگزاری نماز عید سعید فطر به دیدار اقوام و خویشاندوان خود می‌روند و به دید و بازدید گسترده در روزهای عید می‌پردازند و در این میان کودکان نیز بی‌نصیب نمی‌مانند و از بزرگترها عیدی می‌گیرند.

خانواده ها در این روزها کودکان خود را به مراکز تفریحی از جمله شهربازی و پارک می‌برند و خود نیز با رفتن به گردشگاه‌ها به گشت و گذار می‌پردازند. با وجود شباهت مراسم و جشن‌های عید سعید فطر در کشورهای عربی اما این مراسم در بعضی از این کشورها دارای رسوم و و ویژگی‌های خاص است که برخی از رسوم در گذشته اجرا می‌شده و برخی هنوز هم اجرا می شود و که در اینجا به گوشه ای از این رسوم اشاره کوتاهی می کنیم.
 
عربستان سعودی:

در روز اول عید سعید فطر و پیش از اقامه نماز عید در مسجد الحرام یا مسجد النبی بانگ "الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله، الله اکبر الله اکبر ولله الحمد، الله اکبر کبیرا والحمد لله کثیرا وسبحان الله بکرة و اصیلا" برمی خیزد که زیباترین جلوه های این عید سعید به شمار می رود.

اوج جشن‌های عید سعید فطر از مسجد الحرام و مسجد النبی بعد از اقامه نماز عید آغاز می‌شود که این جشن خودجوش و بدون برنامه‌ریزی است به نحوی که زنان و مردان و کودکان از حرم پای پیاده و بدون استفاده از خودرو راهی خانه‌های خود می‌شوند و مردم شهر مدینه نیز در مراسم عید سعید فطر پای پیاده یا با پارک کردن خودروهای خود دور از مسجد النبی به همراه خانواده راهی این مسجد می شوند.

بعد از اقامه نماز عید، درهای قبرستان بقیع برای زیارت قبور و خواندن فاتحه باز می شود.

در مرحله بعد دید و بازدیدها آغاز می‌شود و بنا بر رسم معمول کوچکترها به سلام بزرگترها از جمله پدر ومادر ها می‌روند که در این میان برخی کدورت‌های احتمالی نیز از بین می‌رود و همه شادمان می شوند.
 
اعضای خانواده‌ها در روز اول عید در خانه بزرگتر خود جمع می‌شوند و صبحانه را تناول می کنند.

یکی دیگر از شاخصه های عید رفتن کودکان برای خرید اسباب بازی یا رفتن به شهربازی است و مردم عید را به یکدیگر تبریک می گویند.

اما در شهر ریاض عربستان مردم صبحانه روز عید را به طور دسته جمعی تناول می کنند به گونه ای که این صبحانه در مکان بازی در نزدیک مسجد خورده می‌شود و در آن ساکنان محله و همسایگان مسجد برای تبریک گفتن و توزیع شیرینی و هدایا به کودکان جمع می‌شوند و هریک از خانواده ها با غذاهای مشهور محلی که از خانه آورده است، در این ضیافت شرکت می‌کند که از جمله این غذاهای محلی "الکبسه"، "الجریش"، "القرصان" و "الهریس" است.

امارات

در کشور امارات نیز کدبانوی خانه، خانه را برای استقبال از عید تمیز و مرتب می‌کند و بر دستان دختران و زنان حنا می‌گذارند و همه خصوصا کودکان لباس های نو بر تن می‌کنند و با چای، قهوه، شیرینی، غذا و میوه از مهمانان پذیرایی می کنند.

در روستاهای امارات نیز نماز در اماکن باز برگزار می شود و ممکن است پایکوبی محلی برگزار شود و شرکت‌کنندگان برای ابراز شادمانی  تیراندازی کنند.

عراق

یکی از جلوهای عید سعید فطر در عراق نصب وسایل تفریحی و بازی کودکان بود که در 30 سال پیش خانواده‌ها یا افراد برای شادکردن کودکان اقدام به نصب وسایل بازی در محله ها می‌کردند.

پختن کلوچه مخصوص عید به نام محلی "الکلیجه" از دیگر رسوم عید در عراق به شمار می‌رود که این کلوچه به همراه چای و شیرینی‌ها به میهمان داده می شود.

دید و بازدیدها نیز در عراق بعد از خوردن صبحانه روز عید با رفتن به خانه والدین و خوردن نهار به همراه آنها آغاز می‌شود و کودکان از پدر و مادر عیدی می‌گیرند و سپس به همراه آنها برای دیدار با پدربزرگ و مادر بزرگ و سایر بستگان می‌روند و سپس عازم شهربازی می شوند.

یکی از ویژگی های اعیاد در عراق عزیمت زائران برای زیارت عتبات عالیات است به گونه ای که در این روزها شهرهای زیارتی از جمله نجف اشرف و کربلا مملو از زائرانی می‌شود که خود را از مناطق مختلف عراق به این شهرها می رسانند.

سوریه

در سوریه نیز مانند سایر کشورهای عربی مردم لباس‌های نو و انواع شیرینی ها و شکلات را خریداری می‌کنند که نوع شیرینی ها بسته به مناطق مختلف سوریه تفاوت می‌کند به گونه‌ای که مثلا در مناطق شرقی الکلیجه و در شهر حلب "الکبابیج" درست می‌کنند.

مردم در روز اول عید بعد از برگزاری نماز در مساجد به زیارت قبور می‌روند و برای اموات فاتحه و قرآن می‌خوانند و سپس برای دیدار نزدیکان آماده می‌شوند و ابتدای کار به دیدار پدربزرگ و مادر بزرگ و سپس سایر بستگان می‌روند و کودکان از پدر و برادران بزرگ عیدی می‌گیرند. خانواده‌ها شب هنگام نیز برای رفتن به یکی از رستوران‌های شهر یا اطراف آن یا گردشگاه‌ها گردهم می‌آیند.
 
یمن
 
به نظر می‌رسد که جلوه‌های عید در 10 روز آخر ماه مبارک رمضان در یمن متعدد باشد به گونه‌ای که کودکان و بزرگترها چوب و هیزم جمع می‌کنند تا در شب عید برای ابراز خوشحالی خود، آنها را آتش بزنند.

مردم یمن نیز همانند سایر کشورها در پی اقامه نماز عید به دید و بازدید و دادن عیدی به کودکان می‌پردازند و از جمله غذاهای محلی در روزهای عید "السلته" و "بنت الصحن" است اما آداب و رسوم در بین شهرها و روستاها مختلف است به گونه‌ای که در روستاها این رسوم ماهیت اجتماعی پیدا می‌کند زیرا همه در میادن جمع می‌شوند و به خاطر آمدن عید شادمانی می‌کنند.

مصر 

در مصر جلوه‌های عید سعید فطر را می‌توان در محله‌ها مشاهده کرد زیرا مردم محله‌های خود را تزیین می‌کنند و کودکان با لباس‌های نو همراه والدین خود می‌آیند و بیشترین ازدحام و شلوغی را می توان در همه "نانوایی های عید" دید چرا که شیرینی‌های عید را می‌پزند.

بانگ تکبیر و تواشیح نیز از مساجد بر می‌خیزد و مردم نماز عید را در مساجد قدیمی قاهره برپا می‌دارند و در پی آن فرارسیدن عید را به یکدیگر تبریک گفته و به دید و بازدید می‌پردازند.  در سایر کشورهای اسلامی نیز مردم براساس آداب و رسوم خود عید سعید فطر را گرامی میدارند و جشن می‌گیرند.

اردن

مردم اردن با وجود ساخته شدن سرگرمی‌های تازه برای کودکان در عصر تکنولوژی همچنان یک سری از سنت‌ها و آداب رسوم خود حفظ کرده‌اند به گونه‌ای که در شب عید برای تفریح کودکان اقدام به بستن دهها تاب در میدان‌ها و محله‌های به طور مشخص فقیر شهر امان پایتخت اردن می‌کنند که این یک سنت قدیمی برجای مانده از بیش از 60 سال پیش است.

فلسطین

مردم فلسطین نیز با وجود اشغالگری و تجاوزگری رژیم صهیونیستی عید سعید فطر را گرامی میدارند اما آنها با وضعیت اقتصادی ناگواری روبرو در سایه اشغالگری و محاصره روبرو هستند.

پناهندگان فلسطینی هم که دور از خانه و کاشانه خویش در کشورهای عربی به سرمی‌برند؛ ایام عید را بویژه در لبنان با زیارت قبور گرامی می‌دارند.

سلطان نشین عمان

یکی از شاخصه‌های عید در کشور عمان برپایی بازارهای خرید ویژه عید به نام "هبطه العید" است. این بازارهای سنی چند روز قبل از فرا رسیدن عید برپا می‌شود و مردم می‌توانند خریدهای ویژه عید خود را در آنجا انجام دهند.

در عمان به طور معمول چند خانواده در یک خانه جمع می‌شوند و همگی در تهیه غذای ویژه صبحانه عید به اسم "العرسیه" که شامل برنج با گوشت یا مرغ است، شرکت می‌کنند و آنها همچنین غذای دیگری به نام "الترشه" درست می کنند.

ساکنان روستاها سپس در یکی از مساجد جمع می‌شوند و العرسیه می‌خورند و در جریان آن عید را به خانواده و دوستان تبریک می‌گویند.

مردان نیز عیدی بین کودکان توزیع می‌کنند که این کار چند روز ادامه می یابد.

مردم بعد از اقامه نماز عید به دیدار بستگان خود می‌روند یا به خانه‌های خود می‌روند و با خانواده شیرینی و قهوه می‌نوشند و سپس خود را برای استقبال از میهمانان آماده می‌کنند. 

سودان

عید سعید فطر در سودان سنتی و مشابه سایر کشورهای اسلامی است و مردم سودان با فرش کردن اماکن باز، نماز عید را برگزار می‌کنند و سپس برای تبریک به خانواده و همسایگان و دوستان خود می‌روند اما خانواده‌ها مقدمات عید را در روزهای آخر ماه مبارک رمضان آغاز می‌کنند و نانوایی‌ها و شیرینی فروشی‌ها فعال می‌شوند و مردم لباس‌های جدید می‌خرند و بازارها شاهد حضور گسترده مردم برای حرید و فروش است و همزمان نیز به خانه‌تکانی یا خرید وسایل می‌پردازند.

بسیاری از جوانان سودان نیز به یمن و برکت روزهای عید سعید فطر پیمان زناشویی می‌بندند و این روزها همچنین فرصت خوبی برای حل اختلافات و زدودن کدورت‌ها است.

لیبی

نمازگراران در لیبی نیز با لباس‌های عربی محلی کشور خود در مساجد حضور می‌یابند و بعد از پایان نماز و خطبه های عید فطر با هم روبوسی می‌کنند و سپس هنگام بازگشت به همسایگان و نزدیکان خود فرا رسیدن عید را تبریک می‌گویند و زنان نیز "فطیره" می‌پزند که یک نوع خمیر سرخ شده در روغن است که گاهی نیز آن را در عسل فرو می برند و صبح تناول می‌کنند.
 
بعد از آن نیز خانواده‌ها به دیدار یکدیگر می‌روند و تاکید فراوانی دارند که فرزندانشان را نیز با خود به همراه ببرند و به آنها عیدی می‌دهند.

"الدبله"، "المقرود" و "الصویبعات" از جمله شیرینی‌های محلی روزهای عید در لیبی به شمار می‌رود.
 
الجزائر

مردم الجزایر نیز بعد از نماز عید فطر به یکدیگر تبریک و تهنیت می‌گویند و مادران کار پختن خوردنی‌های چرب محلی نظیر "الشخشوخه" و "التلیتلی" را آغاز می‌کنند و میز شیرینی‌جات و نوشیدنی‌ها را برای میهمانان می‌چینند و زنان و کودکان لباس نو به تن می‌کنند.
 
برخی از مردم الجزایر نیز بعد از زیارت قبور خود و خواندن فاتحه برای آنها به دید و بازدید اقدام می کنند.

کویت

عید سعید فطر در کویت از ویژگی‌های خاص خود برخوردار است که می‌توان به خانه تکانی و تمیز کردن خانه و گلاب‌پاشی آنها و روشن کردن عود و عنبر در خانه‌ها است و برخی زنان نیز لباس‌های فرزندان خود را خودشان می‌دوزند و شیرینی‌های محلی نظیر "قرص عکیلی"، "البقصم"، "لسان الثور"، "دبیض القطا" و "الغربیه" است.

مردم کویت پیش از رفتن به مساجد برای برگزاری نماز عید فطر چند خرما می‌خورند و یکی از عادت‌های خوب مردم این است که برخی درهای خانه خود را در روزهای عید به روی نیازمندان و فقرا باز می‌کنند.

اعضای خانواده‌های کویتی بعد از برگزاری نماز عید در خانه جمع می‌شوند و غذاهای مخصوص محلی مختص عید و بعضی شیرینی‌جات می‌خورند و لطیفه برای هم می گویند.

غذای عید فطر در کویت اکثر یک نوع ماهی به نام "محمر" است و مردم هر روز به جشن و شادمانی می‌پردازند و سرودهای حماسی می‌خوانند و برای نشان دادن سرور خود تیراندازی می کنند.

مغرب

مردم مغرب لباسی های سنتی خود از جمله "الجلابه بالطریوش" و "الجبادور" و "البلغه الفاسیه"می‌پوشند و خانواده‌ها بعد از برگزاری نماز عید جشن‌های ویژه همراه با آداب و رسوم اصیل مغربی و عادات تاریخی ریشه‌دار را برگزار می‌کنند و "کعب الغزال"، "بریوات" و "المعسلات" از جمله شیرینی های محلی مغرب است و خانواده ها در عصر عید سعید فطر به دیدن اماکن باستانی می‌روند و از فضاهای سبز لذت می‌برند.

قطر

در قطر تبریک و تهنیت عید سعید فطر را کودکان و بزرگسالان به طور مجزا انجام می‌دهند به گونه‌ای که کودکان از یک خانه به خانه دیگر می‌روند و عیدی می‌گیرند و بزرگان نیز به نوبه خود به دیدار همسایگان می‌روند و با هماهنگی قبلی در آخرین خانه نماز برگزار می‌کنند و نهار می‌خورند.

بحرین

مردم بحرین نیز همانند سایر کشورهای عربی عید سعید فطر را برگزار می‌کنند اما از ویژگی‌های آن در بحرین پختن غذای محلی مختص روز عید به نام "الغوزی" است و همه خانواده‌ها به طور معمول در خانه مادر یا پدر بزرگ یا برادر بزرگتر جمع می‌شوند و غذا می‌خورند.

خانواده ها هم در روزهای عید برنامه‌ریزی می‌کنند و به مراکز و اماکن گردشگری و تفریحی می‌روند.
 
سنگال

روزهای عید در سنگال از تفاوت خاص خود برخوردار است به گونه ای که زنان به عنوان عادت عید، به محض اقامه نماز سر کودکان خود را به طور کامل می‌تراشند و مردم به یکدیگر تبریک می‌گویند و به طور دوره ای به همه خانه های همسایگان در محله خود می‌روند تا موقع نهار فرا برسد.

یکی از رسوم پسندیده در سنگال در روز عید این است که همسایگان همه از غذای هم می‌خورند به‌گونه‌ای که یکی از همسایگان به خانه همسایه‌اش می‌رود و یک یا دو لقمه از غذای او می‌خورد و سپس با این فرد به خانه همسایه دیگر می‌روند و یک یا دو لقمه از غذای او سریع می‌خورند و این روند تا آخرین خانه همسایه ادامه می‌یابد و محبت و دوستی خود را اینگونه به یکدیگر نشان می دهند.

سایر مسلمان جهان نیز عید سعید فطر را به فراخور و براساس آداب و رسوم ویژه خویش جشن گرفته و گرامی می‌دارند که جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

مسلمانان اروپا

روزهای عید برای مسلمانان اروپا که نبود گرمای روابط اجتماعی حاکم بر جهان اسلام را در کشورهای محل سکونت خود احساس می کنند؛ فرصت خوبی برای پیوند و همبستگی اجتماعی و نزدیک شدن صفوف مسلمان به شمار می‌رود اما آنها همزمان از مشکلاتی رنج می‌برند که از جمله این مشکلات مرخصی ندادن روز عید در برخی از کشورهای اروپایی نظیر سوئد است.

مسلمانان در فرانسه از جمله در ناحیه "جوت دور" در حومه پاریس مساجد و ساختمان‌ها را همانند سایر کشورهای عربی و اسلامی چراغانی می‌کنند و شیرینی "کعک" در همه شیرینی فروشی ها با استقبال گسترده مسلمانان روبرو می‌شود و مسلمانان همچنین تاکید فراوانی بر پرداخت فطریه برای همبستگی با فقرا در روز عید در جامعه اسلامی فرانسه دارند.

تایلند

مسلمانان در تایلند در اقلیت هستند و در جنوب این کشور زندگی می‌کنند و روزهای عید برای آنها نماد همبستگی و پیوند اجتماعی است و نماز عید یکی از فرصت‌های دیدار مسلمانان با یکدیگر است و "توم" مشهورترین شیرینی مسلمانان تایلند در روز عید به شمار می رود.

اندونزی

مسلمانان اندونزی نیز به شیوه خود عید سعید فطر را گرامی می‌دارند. آنها برای تبریک عید به خویشاوندان و بستگان خود کارت تبریک ارسال می کنند که یکی از عادت‌های اساسی آنها برای جشن گرفتن عید به شمار می‌رود و بیشتر این کار در روستا صورت می گیرد و باعث می‌شود که پستچی‌ها مرخصی خود را به بعد از روزهای عید موکول کنند اما این عادت در جامعه شهری اندونزی دیگر وجود ندارد زیرا شهرنشین ها این کار را از طریق تلفن همراه یا پست الکترونیک انجام می‌دهند.

مسلمانان اندونزی به طور معمول برای گذراندن روزهای تعطیل عید به مناطق روستایی سفر می کنند و این تعطیلات چند روز به طور می‌انجامد و برنامه‌های ویژه و مراسم مخصوصی نیز در جریان آن برگزار می‌شود.

روسیه

مسلمانان روسیه نیز تاکید فراوانی براقامه نماز عید سعید فطر دارند به گونه‌ای که مساجد آنقدر مملو از جمعیت می‌شود که نماز عید را در خیابان‌های اطراف آن برگزار می‌کنند و دولت نماز عید از تلویزیون به صورت مستقیم براساس تصمیم دولت پخش می‌شود.

یکی از مشهورترین غذاهای عید در تاتارستان "کورنیک" است که شامل نان و سیب زمینی و گوشت است.

هند
 
مسلمانان هند نیز بعد از برگزاری نماز عید به یکدیگر تبریک می‌گویند و جشن می‌گیرند و برخی رسوم مخصوص به خود را دارند که از آن جمله دختران در این روز حنا بر دستان خود می گذارند.

آذربایجان

مردم مسلمان آذربایجان نیز با خرید لباس های جدید بویژه برای کودکان به استقبال عید می‌روند و شیرینی و غذاهای مخصوص عید را آماده می‌کنند و با آن از نزدیکان و میهمانان خود پذیرایی می‌کنند.کمک‌های مالی در کشور آذربایجان فقط از طرف جمعیت‌های خیریه یا بخش خصوصی انجام می‌شود و غذا، لباس و کمک‌های مالی به مناسب عید به فقرا و نیازمندان داده می‌شود.

دولت پاداش رسمی به کارگران نظیر برخی از کشورها نمی‌دهد اما سه روز کارمندان و کارگران تعطیل هستند.

افغانستان

مردم افغانستان در روزهای مانده به عید سعید فطر به خانه تکانی، خرید شیرینی و لباس می‌پردازند و روز عید به زیارت قبر بستگان و خویشان خود می‌روند و فاتحه می‌خوانند. 

پاکستان

مردم پاکستان نیز همانند سایر مسلمانان جهان عید سعید فطر را گرامی می‌دارند و زنان اقدام به پخت غذاها و شیرینی‌های ویژه عید می‌کنند و جشن برگزار می‌کنند.
انتهای پیام/م