جدال برای جلوگیری از پدیده دیکتاتورهای مدرن در منطقه

به گزارش گروه راهبردی خبرگزاری فارس، تحولات موجود در خاورمیانه در اصل انعکاسی از بغض خفته ملت ها و مسخ شدن اصالت آنها و تلاشی برای بازگشت به خویشتن و اصالت تاریخی است. رژیم های دیکتاتوری در خاورمیانه عربی و شمال آفریقا از فرایند متفاونی پیروی می کنند ولی آنچه آنها را در یک منظومه قرار می دهد محور وابستگی است.

مردم مصر در رژِیم جمهوری مبارک، با آنچه که مردم لیبی از رژیم کودتای نظامی قذافی و یا دیکتاتوری خانوادگی بن علی در تونس درک نمودند تفاوت زیادی ندارد. همه این واکنش ها به نوعی جدا از نارسایی سیستم اجتماعی و پوسیدگی اقتصادی عملا به تحقیر هویت اسلامی و وایستگی ساختار این حکومت ها مرتبط می شود.

با نگاهی کوتاه به سطح زندگی در لیبی با توجه به جمعیت محدود و ثروت بزرگ و در تونس سطح شعور اجتماعی والا و رهبران فاسد و یا در مصر با مردمی با تمدن و حکومتی بی اعتبار بخوبی در خواهیم یافت اگرچه درجه و غلظت محتوای اجتماعی و ساختار فرهنگی در هر یک از کشورهای مذکور از فرایند و دوران گذار متفاوت پیروی نموده اند لیکن انگیزه همزمانی خیزش اجتماعی در اصل نوعی پاسخ به فرایند وابستگی و کشف جدید از کرامت است.

سرعت تحولات اجتماعی در شمال آفریقا و انزجار ملی از سمتگیری دولت ها بیش از آنچه خواستگاه تغییر مدل رهبران غربی باشد در اصل در نهاد مردمی و تراکم فشار تاریخی هریک از این کشورها است.
عدم حمایت غرب از رژیم مبارک در لحظات آخر  و خالی کردن صندلی بن علی و جلوگیری از فرود وی در خاک کشورهای غربی و دست رد بر سینه تسلیم شده قذافی با توجه به  در هم پیچیدن سیاست و تاسیسات هسته ای و عکس های مشترک قذافی با رهبران اروپایی و سکوت معنادار در  کارناوال دختران ایتالیایی تا  قراردادهای کلان نفتی و معامله امنیتی در عملیات تروریستی لاکربی گویای منفعت طلبی غرب در فرایند تحولات این حوزه از جهان است.

نوع وابستگی در مسیر و روند تحولات ژئو پلیتیکی در حوزه شمال آفریقا معمولا معطوف به امنیت رژیم اسرائیل، منابع انرژی و اهمیت گذرگاه های استراتژیک و جلوگیری از ایفای نقش در حوزه فرصت های سیاسی در آفریقا و امنیت مدیترانه با توجه به نوع حساسیت کشورهای اروپایی شکل گرفته است.

در این میان نقش کشورهای همچون آمریکا در کل حوزه شمال آفریقا با تمرکز بر مصر، فرانسه با تمرکز بر الجزایر و تونس، انگلیس با تمرکز بر مراکش و مصر و لیبی، آلمان و ایتالیا با تمرکز بر لیبی و تا حدودی پرتغال و اسپانیا با تمرکز بر مراکش و موضوع صحرا از برجستگی ویژه ای برخوردار بوده است.

در شرایط فعلی اهمیت لیبی بر اساس انرژی، دولت سازی جدید و استفاده از موقعیت مرکزی این کشور در معادلات ژئوپلیتیکی شمال آفریقا معنا می شود که می تواند در چار جوب بستر سازی جدیدی برای کنترل تحولات بعدی در این حوزه از جهان بحساب آید.

تجربه تاریخی از مدل استعمار کهنه به سبک قرن نوزدهم و تغییر این مدل به استعمار جدید در قرن بیستم موجود است و سیاست حمایت از عناصر وابسته وجه مشترک این دو دوره استعماری بوده است. در فرایند جدید نگاه سلطه و برتری طلبی غرب و ساخت مدل بروز و کارآمد در قرن بیست و یکم در تحول جدیدی قرار گرفته است که البته هنوز اجماع برابر و کافی در حوزه درون اروپایی و آمریکا را پدید نیاورده است و چالش رقابت بر اساس مدل اروپایی یا آمریکایی برای تعریف از وابستگی وجود دارد.

معادله قبیله، فرقه، تکنوکرات و رهبران سیاسی در چگونگی چیدمان و اولویت ها در ساختارسازی دارای اهمیت ویژه ای است و به همین دلیل است که فدرالیسم و دیکتاتورهای متوسط را برای مولکولی کردن جنبش های دینی و مردم سالار نیاز دارند.

غرب در ابزار مدل سازی در طی دو قرن گذشته متمرکز بر وابسته سازی و کنترل هدایت محورهای منابع انسانی و وابستگی ساختاری اقدام نموده است در شرایط فعلی علاوه بر محورهای یاد شده و با در نظر گرفتن افزایش قدرت نرم، موضوع کنترل و هدایت روند و وابسته نمودن شرایط به موقعیت مطلوب از اهمیت والایی برخوردار است و در این چارچوب است که موضوع ملت سازی و روند سازی علاوه بر موضوع دولت سازی به دستور کار غرب اضافه شده و محتوای وابستگی و دیکتاتوری از پیچیدگی بیشتری پیروی می‌کند.

موتور عقلانیت غرب برای وابسته سازی دولت ها و ملتها با در نظر کرفتن تغییر ابزار ارتباطی عملا در دوره وابستگی عینی و مجازی جدیدی قرار گرفته است و بردگی مدرن از شاخص های جدیدی بر خوردار است. مطالعات باز سازی شده از تئوری دیکتاتوری وابستگی در قالب کارکرده ای جدید مد نظر است لذا رها سازی دیکتاتورهای سنتی لازمه ورود به دوره جدید است.

جدال در دوره گذار جدید خاورمیانه و شمال آفریقا و نقشه راه برای وابسته سازی و میزان سهم خواهی از آینده تحولات کماکان ادامه دارد و این ملت ها هستند که باید قدرت انتخاب خود را برای آینده سازی و جلوگیری از پدیده دیکتاتور های مدرن افزایش دهند.

انتهای پیام/ی